Column: Assertief volk

Hans Breeveld

Er zijn van die woorden die plotseling in haast elk gesprek worden gebruikt en even plotseling weer een bescheiden plaats in ons vocabulaire innemen. Assertiviteit is daar een van. Als er één woord is dat puntgaaf weergeeft wat burgers nodig hebben om optimale democratie te kunnen beleven dan is het wel dat woord. Bij assertiviteit gaat het om mensen die niet met zich en hun belangen laten sollen. Mensen die niet blindelings achter leiders aan hollen.

In onze dagen waarbij het ‘slavernijverleden’ hoog op de agenda staat is het aangrijpend om te zien en horen hoe sommige nazaten van tot slaaf gemaakte  mensen verheerlijkt excuses lezen of aanhoren van leiders uit het Westen vanwege misdaden die hun voorvaderen pleegden ten aanzien van landen en volkeren in de zon. Met die excuses erkennen die leiders – eindelijk - dat veel van de rijkdommen in het westen verkregen zijn ten koste van ontmenselijking van medemensen elders op deze aardbol. Dat veel

gewone Nederlanders die excuses niet kunnen of willen begrijpen kan ik mij voorstellen. 

Geld afkomstig van roof en uitbuiting garandeerde steeds meer Nederlanders – in de loop der eeuwen - een beter leven. De zeventiende eeuw in Nederland staat niet voor niets – ondanks de grote schaduwzijde - bekend als de Goudeneeuw. Het valt op dat die eeuw niet alleen een bloeitijd van de Nederlandse handel was, maar ook van de wetenschap en van de kunst in dat land. De gewone burger zou in de loop der eeuwen steeds meer profiteren van de door Nederland vergaarde rijkdommen.

Opeenvolgende Nederlandse regeringen zorgden voor onderwijs, medische voorzieningen en tal van sociale zekerheden voor hun burgers. Middels wetenschappelijk instituten, ondernemingen, vakbonden en andere relevante groepen, die nu samen de civil society genoemd zouden worden - werd voor een zo groot mogelijk aantal burgers een welvarende maatschappij geschapen. De religie zorgde niet alleen voor godsdienstige vorming, maar hielp ook de nodige waarde en normen aan burgers bij te brengen. Ter ondersteuning of bevordering van de materiële ontwikkeling van Nederland speelden politieke stromingen - gebaseerd op Bijbel of een ideologie - een belangrijke rol. 

Drie belangrijke politieke stromingen die generaties overleefden – de christendemocratie, de liberaaldemocratie en de sociaaldemocratie - werden niet slechts in politieke partijen manifest, maar in tal van maatschappelijke organisaties. Uiteindelijk zou Nederland vanwege deze ideologische diversiteit gekenmerkt worden als een  verzuilde samenleving. Maar Nederlanders zouden geen Nederlanders zijn als zij het poldermodel niet hadden uitgevonden. In ieder geval heeft het onderwijs, de wetenschap, de literatuur, de kunst, de ideologische scholing uiteindelijk van  Nederlanders assertieve burgers gemaakt. Burgers die middels de christendemocratie leerden te delen met andere, middels de liberaaldemocratie op te komen voor hun persoonlijke vrijheid, en via de sociaaldemocratie zorgde dat de arbeider zijn gerechtvaardigd deel van de welvaart kon krijgen.

Terwijl wij met de vinger wijzen naar lieden die Suriname in het grijze verleden hebben uitgebuit moeten wij ons realiseren dat uitbuiting van grote delen van de bevolking nog steeds plaatsvindt. Soms zelfs in samenwerking met enkelen die wij kozen als onze volksvertegenwoordigers of door volksvertegenwoordigers en politieke hoogwaardigheidsbekleders zelf. Uitbuiting is van alle tijden, daarom is permanente waakzaamheid een dringende noodzaak. Waakzaamheid op zoveel mogelijk gebieden.

Alles wijst erop dat de volgende verkiezing voor de leden van de Nationale Assemblee zullen plaatsvinden op basis van het stelsel van landelijke evenredige vertegenwoordiging. Er zijn mensen die hun vreugde niet op kunnen vanwege deze verandering. Voor deze mensen is het goed erop te wijzen dat een kiesstelsel slechts een methode is om aan te geven welke kandidaten voldoende draagvlak onder de kiezers hebben om tot volksvertegenwoordiger gekozen te worden; Meer niet! Een kiesstelsel zorgt niet voor beter beleid. 

Wat wel kan zorgen voor beter beleid is een assertief volk. Een volk dat zich niet laat misleiden tijdens verkiezingscampagnes; hun stem niet verkopen voor T-shirts, petten, paraplu’s, markttassen of streetparties. Ook niet met huizen en gronden die de totale natie  toebehoren. Een assertief volk gaat kritisch na of personen die zich als kandidaat voor een ambt stellen de geschikte personen zijn om ons land en volk in dat ambt optimaal te dienen en het volk te leiden naar meer welzijn en voorspoed. Een assertief volk gaat kritisch na of er niet met zijn belangen en die van de natie wordt gesold.

Het is voor sommige helend om met de vinger te wijzen naar wat de kolonisator verkeerd heeft gedaan, maar soms is het beter om te kijken wat we van nazaten van die kolonisatoren kunnen leren. Meer assertiviteit aan de dag leggen is een van die dingen.

Hans Breeveld