VS bondgenoten niet happig om Rode Zee-taskforce

De geleide-raketvernietiger USS Carney in de baai van Souda, Griekenland. Het Amerikaanse oorlogsschip en meerdere commerciële schepen werden zondag 3 december 2023 aangevallen in de Rode Zee. (Foto via AP)

De Amerikaanse president Joe Biden hoopte een krachtig internationaal antwoord te geven op de Jemenitische Houthi-aanvallen op de scheepvaart in de Rode Zee door een nieuwe zeemacht te lanceren, maar een

week na de lancering willen veel bondgenoten er publiekelijk of überhaupt niet mee geassocieerd worden.Twee van Amerika's Europese bondgenoten die op de lijst stonden als bijdragers aan Operatie Prosperity Guardian – Italië en Spanje – gaven verklaringen af waarin ze afstand leken te nemen van de zeemacht.Het Pentagon zegt dat de strijdmacht een defensieve coalitie is van meer dan twintig landen om ervoor te zorgen dat miljarden dollars aan handel vrijelijk kunnen stromen via een essentieel scheepvaartknooppunt in de wateren van de Rode Zee voor de kust van Jemen.Maar bijna de helft van die landen is tot nu toe niet naar voren getreden om hun bijdragen te erkennen of de VS daartoe toestemming te geven. Die bijdragen kunnen variëren van het sturen van oorlogsschepen tot het sturen van een stafofficier.De onwil van sommige Amerikaanse bondgenoten om zich bij de inspanningen aan te sluiten, weerspiegelt deels de kloven die zijn ontstaan door het conflict in Gaza, waarin Biden krachtige steun aan Israël heeft weten te behouden, ook al stijgt de internationale kritiek op zijn offensief, dat volgens het ministerie van Volksgezondheid van Gaza meer dan 21.000 Palestijnen heeft gedood."Europese regeringen zijn zeer bezorgd dat een deel van hun potentiële electoraat zich tegen hen zal keren", zegt David Hernandez, hoogleraar internationale betrekkingen aan de Complutense Universiteit van Madrid. Hij merkt op dat het Europese publiek steeds kritischer wordt tegenover Israël en op zijn hoede is om betrokken te raken bij een conflict.De door Iran gesteunde Houthi’s hebben sinds 19 november een tiental schepen met raketten en drones aangevallen of in beslag genomen, in een poging een internationale prijs op te leggen aan de Israëlische campagne, die volgde op de razernij van 7 oktober in Zuid-Israël door Hamas-militanten waarbij 1.200 mensen omkwamen en 240 gevangen werden genomen. De marines van de Verenigde Staten, Groot-Brittannië en Frankrijk hebben elk door Houthi gelanceerde drones of raketten neergeschoten.Iemand die bekend is met het denken van de regering-Biden, zei dat de VS vindt dat de escalerende Houthi-aanvallen een internationale reactie vereisen, los van het conflict dat in Gaza woedt.De Rode Zee is het toegangspunt voor schepen die het Suezkanaal gebruiken, dat ongeveer 12% van de wereldwijde handel afhandelt en van cruciaal belang is voor het goederenverkeer tussen Azië en Europa. Door Houthi-aanvallen zijn sommige schepen omgeleid rond Kaap de Goede Hoop in Afrika, waardoor de vaartijd en -kosten aanzienlijk zijn toegenomen.De Deense containergigant Maersk zei zaterdag dat het de scheepvaartactiviteiten in de Rode Zee en de Golf van Aden zou hervatten. Maar de Duitse Hapag Lloyd zei woensdag nog steeds van mening te zijn dat de Rode Zee te gevaarlijk is en schepen rond Kaap de Goede Hoop zal blijven sturen.Meningsverschil over GazaHoewel de VS zegt dat twintig landen zich hebben aangemeld voor hun maritieme task force, hebben ze slechts de namen van twaalf landen bekendgemaakt."We zullen andere landen toestaan en aan hen overlaten om over hun deelname te praten", zei de Amerikaanse generaal-majoor Patrick Ryder vorige week tegen verslaggevers.De EU heeft haar steun aan de maritieme taskforce betuigd met een gezamenlijke verklaring waarin zij de Houthi-aanvallen veroordeelt.Hoewel Groot-Brittannië, Griekenland en anderen de Amerikaanse operatie publiekelijk hebben omarmd, zeiden verschillende personen die in de Amerikaanse aankondiging werden genoemd er snel bij dat ze er niet direct bij betrokken waren.Het Italiaanse ministerie van Defensie zei dat het een schip naar de Rode Zee zou sturen op verzoek van Italiaanse reders en niet als onderdeel van de Amerikaanse operatie. Frankrijk zei dat het de inspanningen ondersteunt om de vrijheid van navigatie in de Rode Zee veilig te stellen, maar dat zijn schepen onder Frans bevel zouden blijven.Spanje heeft gezegd dat het zich niet zal aansluiten bij Operatie Prosperity Guardian en is gekant tegen het gebruik van een bestaande EU-antipiraterijmissie, Atalanta, om de scheepvaart in de Rode Zee te beschermen. Maar woensdag zei premier Pedro Sanchez dat hij bereid was de oprichting van een andere missie te overwegen om het probleem aan te pakken.Saudi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten hebben eerder aangegeven geen interesse te hebben in de onderneming.De publieke woede over het Israëlische offensief in Gaza verklaart een deel van de onwil van de politieke leiders. Uit een recente peiling van Yougov bleek dat een grote meerderheid van de West-Europeanen – vooral Spanje en Italië – vindt dat Israël de militaire actie in Gaza moet stopzetten.Ook bestaat het risico dat landen die deelnemen het slachtoffer worden van Houthi-vergelding. Degene die bekend is met de denkwijze van de Amerikaanse regering zegt dat het dit risico is – eerder dan meningsverschillen over Gaza – die sommige landen ertoe aanzet om zich aan deze inspanningen te onttrekken.Dat lijkt het geval te zijn voor India, dat volgens een hoge Indiase militaire functionaris waarschijnlijk niet zal deelnemen aan de Amerikaanse operatie. Een Indiase regeringsfunctionaris zei dat de regering zich zorgen maakt dat door zich aan te sluiten bij de VS het een groter doelwit zou kunnen worden.Internationale steun nodigIn werkelijkheid nemen veel Europese landen en Golfstaten al deel aan een van de vele door de VS geleide militaire groepen in het Midden-Oosten, waaronder de uit 39 landen bestaande Combined Maritime Forces (CMF).De Atalanta-operatie van de EU werkt volgens een woordvoerder van de groep al samen in een "wederkerige relatie" met CMF.Dat betekent dat sommige landen die niet formeel lid zijn van de maritieme taskforce van de Rode Zee nog steeds patrouilles kunnen coördineren met de Amerikaanse marine.Terwijl Italië – lid van Atalanta – bijvoorbeeld niet heeft gezegd dat het zich zal aansluiten bij Operatie Prosperity Guardian, vertelde een bron bij de Italiaanse regering aan Reuters dat de door de VS geleide coalitie tevreden is met de bijdrage van Italië.De bron voegde eraan toe dat het besluit om een marinefregat te sturen als onderdeel van bestaande operaties een manier was om de inzet te versnellen en geen nieuwe parlementaire toestemming vereiste.De inspanningen van de VS om internationale steun te krijgen voor hun veiligheidsinspanningen in de Rode Zee komen op een moment dat Washington op meerdere fronten onder druk staat van Iraanse militaire bondgenoten in de regio.Naast de Houthi’s in Jemen hebben door Iran gesteunde milities Amerikaanse troepen in Syrië en Irak aangevallen.Tot nu toe hebben de Verenigde Staten beperkte vergeldingsluchtaanvallen uitgevoerd tegen de milities in Irak en Syrië, maar in Jemen hebben zij daarvan afgezien.Michael Mulroy, een voormalige plaatsvervangend adjunct-secretaris van Defensie voor het Midden-Oosten onder de regering-Trump, zei dat het doel van het Pentagon met de nieuwe maritieme coalitie lijkt te zijn om van eventuele toekomstige Houthi-aanvallen een internationale kwestie te maken, om deze te scheiden van de Israël en Hamas-oorlog."Zodra de militaire schepen in Operatie Prosperity Guardian de commerciële scheepvaart gaan beschermen en direct worden aangevallen, zullen de Houthi’s de coalitie aanvallen, en niet alleen de VS", zei Mulroy.