GLENN GERSIE: NOODZAKELIJKE VOORWAARDEN OM OMO’S TE LATEN SLAGEN WAREN NIET AANWEZIG

Foto: De ex-governor van de Centrale Bank van Suriname, Glenn Gersie. | Auteur: Wilfred Leeuwin.

De noodzakelijke voorwaarden om de Open Markt Operatie (OMO) te laten slagen waren niet aanwezig”, zo zegt voormalig centrale bank governor, Glenn Gersie, in het televisieprogramma Kal Aaj Aur Kal, op RBN.

De voormalige topman van de moederbank neemt het daarom het Internationale Monetaire Fonds ‘een beetje kwalijk’ dat die deze monetaire operatie heeft afgedwongen bij de monetaire autoriteiten van Suriname. Van 2021 tot en met de eerste week van december 2023 heeft de OMO SRD 4,5 miljard aan rentes opgeleverd aan de lokale banken. Geld dat

volgens minister Stanley Raghoebarsingh van Financiën en Planning niet bestaat. De samenleving zal dus hiervoor moeten opdraaien en wel met toekomstige inkomsten van de staat.

Uit zijn relaas blijkt echter ook dat Gersie vraagtekens plaats bij de Surinaamse monetaire autoriteiten. “Toen ik president was bij de centrale bank, heeft het IMF toen ook het voorstel gedaan voor zo een operatie en daarmee de rentes dicht bij de 100 procent te brengen. Ik heb mij daartegen verzet, omdat ik van mening was dat de gelden niet waren op te brengen door de centrale bank.

Dat is niet goed voor de economie van het

land, niet goed voor de nationale productie. Wanneer productie bedrijven niet meer gefinancierd kunnen worden (doelende op het verstrekken van kredieten door de banken) komen zij in het gedrang”, zegt Gersie.

Volgens hem zal bij het vaststellen van zulke hoge rentes de dynamiek in de economie worden ondermijnd. Het systeem van vraag en aanbod wordt belemmerd, omdat de bedrijven hun producten niet op een gezonde manier kunnen afzetten. “Het heeft toen aardig wat voeten in de aarde gekost, en er is flink robbertje gevochten met het IMF, tot in Washington”, zegt Gersie.

Volgens Gersie zal nu meer dan ooit de productiesector gestimuleerd moeten worden. “Dat moet, willen we onze torenhoge schuld die deze regering heeft geërfd aflossen. De voormalige governor zegt geen oordeel te willen vellen over het beleid dat geleid heeft tot het invoeren van de OMO. “Ze hebben op basis van hun inzichten naar kunnen en weten gehandeld. Als in beschouwing genomen wordt dat nu de wisselkoers is gestabiliseerd, zou gezegd kunnen worden dat met de OMO de monetaire doelen zijn gehaald.

De zorg is wel dat het anders had gekund, zonder het hanteren van hoge rentetarieven. Want als de bank, zoals nu blijkt niet in staat is die te betalen zal de samenleving ervoor moeten opdraaien. De tekenen zijn ook dat de centrale bank geen hoge winsten zal maken, maar juist verliezen zal lijden, omdat haar eigen kapitaal is geërodeerd. Het gevolg is dat er door de overheid gekapitaliseerd zal moeten worden. Hiervoor zullen de toekomstige inkomsten van de staat aangewend moeten worden om het gat te dichten”, zegt Gersie.

De OMO vertalen, legt Gersie uit dat banken werken met gelden van het publiek. Die gelden zijn nu gebruikt om te beleggen bij de CBvS. Daarvoor hebben de banken hoge rentes ontvangen. In een eerder bericht van de CBvS is aangegeven dat deze rentes giraal worden uitgekeerd aan de banken. In feite hadden de rentes een doorwerking moeten hebben naar het publiek omdat het geld hun toebehoort. Daartegenover zouden de banken voorzichtig moeten zijn met het geven van hoge rentes aan het publiek. In dit geval heeft het publiek helemaal niets gemerkt van de hoge rentes, die met hun gelden zijn verdiend door de banken.

Een ander negatief effect van de OMO is dat de banken die met groot gemak geld hebben verdiend bij de centrale bank, niet geneigd zijn geweest kredieten uit te zetten, wat eigenlijk een van de belangrijkste bancaire activiteiten is van een bank. “Waarom zouden ze”, vraagt Gersie retorisch. Bij het verstrekken van een lening doet de bank er alles aan en bouwt garanties in om de verstrekte lening met rente terug te krijgen. De krediet aanvrager zal moeten produceren om de lening te terug kunnen betalen.

Er moeten inkomsten zijn. In het geval van de OMO hebben de banken niets te doen en zijn zij verzekerd geweest van hun eigen belegging met rente. “Kredieten verstrekken aan de productiesector zou de bank veel meer werk geven en dan nog tegen een veel lagere rente dan ze hebben gekregen van de Centrale bank”.

Zonder goed zicht te hebben wat de banken met het verkregen geld hebben gedaan, zegt de voormalige governor dat in elk geval zij in staat zijn, weer te beleggen bij de centrale bank, zeker omdat er sprake is van hoge rentes. Zij krijgen veel ruimte aan liquide middelen en voegen toe aan hun oorspronkelijk kapitaal, dat door het OMO-systeem steeds groter wordt. Gersie vindt evenwel dat met alle kritiek over de OMO’s het niet verstandig is er abrupt mee te stopen. “Je krijgt anders een enorme geld hoeveelheid verstoring in de economie. Het is daarom al goed dat de rentes naar omlaag worden gebracht.

Verwijzend naar een verklaring van de centrale bank, waarin werd aangegeven dat de rentes worden voorgeschoten en dat die voorschotten gehaald worden uit toekomstig inkomend kapitaal van de overheid dat bij de centrale bank moet worden gedeponeerd, het simpel weg betekend dat “elke keer dat je de overheid voorschiet het niets anders is dan monetaire financiering. Ik wil hierin niet de boodschapper zijn maar vertaal alleen wat daar is gebeurd. Dit zou je dus een verkapte vorm van monetaire financiering kunnen noemen, omdat het kunstmatige is”, zegt hij.

Met dit alles zegt Gersie het gevoel van de burger alsof het wordt uitgeknepen, best te begrijpen, omdat die het giraal/ kunstmatige geld terug zal moeten betalen. Het is daarom inderdaad zoals minister Raghoebarsingh het heeft uitgedrukt. Een ‘dure les’. Hij adviseert dat de OMO wordt geëvalueerd en monetaire engineering erop wordt losgelaten. De schade moet in elk geval worden beperkt.

UNITEDNEWS