Vrijheid van godsdienst in Suriname is een bijzondere

Op 28 nov. 2023, (zaak- C148/22) kwam het Hof van Justitie van de EU met een belangwekkend arrest, n.a.v een ingestelde vordering door een Belgische vrouw, met islamitisch geloof, die, kort samengevat, zich gediscrimineerd voelde, omdat de gemeente haar een verbod had opgelegd voor het "dragen van islamitische hoofddoeken (hidjab) op het werk". N.a.v die Europese richtlijn had de gemeente zijn arbeidswetgeving aangepast, die overigens van alle lidstaten verlangde dat deze in hun respectieve (arbeids) wettelijke stelsels overgaan tot "het instellen van een algemeen kader voor gelijke behandeling van burgers in arbeid en beroep", ter voorkoming van discriminatie en bevordering van gelijke behandeling van burgers.N.a.v die richtlijn besloot een gemeente in België in zijn arbeidswetgeving een verbod op te nemen voor zijn werknemers om "enig zichtbaar teken te dragen waaruit hun ideologische of levensbeschouwelijke dan wel politieke of religieuze overtuiging kan blijken".De Belgische vrouw in kwestie, (lees: verzoekster) die op het werk al enkele jaren werkte met een hidjab, kreeg het aan de stok met de werkgever. Zij was van oordeel dat de overheid door het pas afgekondigde verbod, haar discrimineerde én haar mensenrechten schond, t.w. recht op vrijheid van godsdienst, een recht dat zij óók op het werk meende te hebben. Bovendien bracht verzoekster op dat zei nauwelijks contacten had met het openbare publiek, vanwege haar grotendeels 'back office' functie. Dus er zou hoegenaamd geen sprake zijn van enige zichtbaarheid van religieuze tekens.Volgens de gemeente, die anders tegen de kwestie aankeek, handelde de verzoekster door het toch dragen van een hoofddoek op haar werk, in strijd met de afgekondigde wet.  De gemeentelijke arbeidsrechtbank, (in casu de Belgische Verwijzingsrechter) die de zaak van de vrouw in eerste aanleg in behandeling had genomen, twijfelde of de overheid een dergelijke beperkende maatregel in zijn arbeidsreglement mocht opnemen. De rechter verwees de zaak derhalve naar het Hof, voor een uitleg van de Europese richtlijn. In een prejudiciële beslissing ( lees: een voorvraag voorgelegd aan het Europees Hof, over een gerezen rechtsvraag), vroeg derhalve de nationale verwijzingsrechter aan het Europees Hof over de uitleg van onderhavige Europese richtlijn van de Raad, (richtlijn 27 nov. 2000/78), welke voorzag aan lidlanden, voor het  instellen van een "algemeen wettelijk  kader voor gelijke behandeling in arbeid en beroep". De verwijzingsrechter wilde via zijn voorgelegde voorvraag kortom  weten in hoeverre de Belgische wetgeving strookte met het unierecht, i.c de betreffende richtlijn.   Het Hof van Justitie van de EU, kwam, na alle overwegingen, in zijn uitspraak tot de conclusie dat een overheid die beperkingen oplegt aan zijn werknemers voor het dragen van islamitische hoofddoeken, in principe niet in strijd handelt met het recht op godsdienstvrijheid. De overheid mag dus wel degelijk, aldus het Hof, een nagestreefd doel voor behoud van een "exclusieve neutraliteit" op de werkvloer beijveren en in stand houden, echter wel onder de voorwaarde dat een dergelijke overheidsmaatregel geschikt, noodzakelijk, en evenredig behoort te zijn, in het licht van de context en gelet op de rechten en belangen in het geding. Het is dus des rechters om telkens te oordelen of hiervan sprake is.  Dit arrest, hoewel in de Europese context, laat zien dat onder omstandigheden, de overheid alle belang kan hebben om middels wetgeving godsdienstvrijheden van burgers te beknotten of te beperken, zoals in casu met de verzoekster het geval is geweest, zonder dat daarbij de overheid burgerrechten hoeft te schenden. In het onderhavige geval streefde de overheid een cultuur van instandhouding van "exclusieve neutraliteit" (d.w.z nergens op het werk mag men zichtbare tekens dragen waaruit iemands ideologische of levensbeschouwelijke dan wel politieke of religieuze overtuiging kan blijken). Dit arrest laat in zijn essentie zien dat sommige mensenrechten, zoals in onderhavig geval, het recht op vrije godsdienstuitoefening/-vrijheid, zich wel kunnen verdragen tegen verbodsopleggingen en/of restricties. Vergelijkend met het recht van vrijheid van godsdienst in Suriname, merken wij dit recht dat verankerd is in Art.18 van de grondwet, de burger een onbeperkte vrijheid geeft. De locatie, d.w.z., of de uitoefening op het werk, thuis, of religieuze plaatsen plaatsvindt, blijft irrelevant. De vrijheid van godsdienst in Suriname is dus bijzonder verreikend, en is niet restrictief, i.t.t. wat blijkt uit het onderhavig arrest van het Europees Hof. Naar mij voorkomt is dus, blijkens het onderhavig arrest, bijv. óók het bidden op de werkvloer verboden, een behoorlijke inbreuk levert op de burgerrechten. Wij zien dus dat wat dat betreft, de vrijheid van godsdienst in Suriname erg ruim is, veel ruimer in elk geval dan in Europa, waar de Belgische mevrouw met haar islamitische achtergrond duidelijk anders heeft mogen ervaren. Een voor de verzoekster ongetwijfeld blijvend gevoel voor onrechtvaardigheid  en ondoordachte wetgeving voor brede lagen in de samenleving. Het is dan ook positief dat de wetgever in de Surinaamse situatie, geen restricties aan de burger oplegt, het maakt niets uit waar iemand zijn religie beoefent of wenst te beoefenen, op de werklocatie, thuis, scholen, kerk, synagoge, mandir, moskee, of langs de zee, er is geen genotsbeperking. Dat is de kracht van de rechtsstaat en mensenrechten in Suriname.Deze vrijheid van godsdienst in Suriname is dus een bijzondere en het is maar goed ook dat de wetgever in Suriname hieraan ruim heeft gedacht, en het genot onbeperkt heeft gelaten, ongetwijfeld geïnspireerd door de multiculturele dynamiek in den lande. De vrijheden van burgers, zo ook de godsdienstvrijheid, zijn duur verworven waarden en normen; de wetgever en het openbaar bestuur hebben een bijzondere plicht én waakheidsfunctie in de waarborging, garanties en naleving ervan, en zodoende, de rechtsstaat en democratie in overeenstemming met de brede aspiraties van het volk te behouden.Sardhanand PanchoeJurist Internationaalrecht/ Ned.recht