OM tegen voorlopige vrijlating verdachten SPSB-schandaal

door Wilfred Leeuwin

PARAMARIBO — “Wanneer een samenleving die gebukt gaat onder een sociaaleconomische crisis hoort dat deze personen bedragen tot boven de één miljoen euro hebben weggemaakt is het niet vreemd dat die samenleving geschokt is.  Zij hebben in het gerechtelijk vooronderzoek geen verklaring kunnen geven wat met het geld is gebeurd en ontkennen zelf niet dat ze geld hebben gekregen. Ik geloof dat hier sprake is van een geschokte rechtsorde.”

Dit zegt officier van justitie Roline Gravenbeek bij de voortzetting van de strafzaak rond de Surinaamse Postspaarbank (SPSB) waarin Ginmardo Kromosoeto, Gardelito Hew A Kee en Brain Jurgens terechtstaan. De

openbaar aanklager verzet zich fel tegen hun verzoek, via hun advocaten, voor voorlopig vrijlating op grond van vluchtgevaar en het in gevaar brengen van de maatschappelijke veiligheid.

De vervolgingsambtenaar stelt dat aan de verdachten ‘ernstige criminele feiten’ ten laste zijn gelegd

Verdenkingen

De vervolgingsambtenaar stelt dat aan de verdachten ‘ernstige criminele feiten’ ten laste zijn gelegd. Aan bankdirecteur Kromosoeto zijn elf feiten ten laste gelegd. Hew A Kee die tijdens het vorige bewind een prominente politieke positie bekleedde wordt verdacht via gecreëerde instituten zoals ‘Investment Partners’ en ‘New Vision’, geld aan de SPSB te hebben onttrokken, en ondernemer Jurgens wordt verduistering verweten. Hij

zou enorme bedragen hebben ontvangen.

Gravenbeek valt vooral over de mate waarin het drietal in staat is geweest via verschillende kanalen zoals stichtingen geldstromingen mogelijk te maken. Kromosoeto heeft volgens haar als directeur in alle onderdelen van dit corruptieschandaal een belangrijke en faciliterende rol vervuld.  

Hij en zijn familie hebben genoten van het weggemaakte geld. Deze verdachten zijn de enige drie, van de acht verdachten die in voorlopige hechtenis zijn genomen. Consultant Robert Putter, Centrale Bank medewerker Joy ten Berge en voormalig lid van de raad van commissarissen van de SPSB, Akeem Sordjo verblijven in Nederland.

Zij zullen bij verstek terechtstaan. Het O.M heeft wel een onderbouwd rechtshulpverzoek voor hun uitlevering ingediend bij het Nederlandse Openbaar Ministerie. Putter heeft de Nederlandse nationaliteit en zou bij de gecreëerde instituten de direct belanghebbende zijn geweest.

Hij heeft daarnaast als  consultant opdrachten uitgevoerd, terwijl hij in dienst was geweest van de SPSB. Gezien het feit dat Nederland geen staatsburgers uitlevert is het onwaarschijnlijk dat hij fysiek aanwezig zal zijn bij het proces. Alle verdachten worden ervan verdacht als lid van een criminele organisatie geopereerd te hebben.

Invrijheidstelling

Advocaat Murwin Dubois die optreedt voor en namens Kromosoeto en Hew A kee en zijn collega Raoul Lobo die Jurgens juridisch bijstaat, vinden dat de verdachten recht hebben op een eerlijk proces. Het verzoek om voorlopige invrijheidstelling wordt volgens de raadslieden ondersteund door zowel nationale als internationale wetgeving en verdragen. Dubois vindt dat met het opsommen van de feiten alleen niet is voldaan aan de eis van het recht dat er ernstige bezwaren tegen hun vrijlating zijn.

Hij gaat uit van het legaliteitsbeginsel dat vereist dat  ‘geen feit strafbaar is, zolang daarvoor geen strafeis of bepaling is gedaan’. “Het legaliteitsbeginsel waarborgt rechtszekerheid, rechtsgelijkheid en rechtsbescherming”, zegt de advocaat, en benadrukt dat het OM dit beginsel moet respecteren. Daarnaast vindt Dubois dat de voorlopige hechtenis niet als ‘voorschot’ mag worden gezien op een mogelijke straf aan het einde van deze rechtszaak.

Hij verwijst verder naar het Inter-Amerikaans Hof voor de rechten van de mens en het Europees verdrag voor de Rechten van de mens. De raadsman wijst er ook op dat deze internationale verdragen van hogere orde zijn dan het Surinaams strafrecht.

Gravenbeek vindt echter dat het Surinaams Wetboeken van Strafrecht en het Wetboek van Strafvordering voldoende waarborging geven voor de verdragen. Kantonrechter Daniëlle Karamatali zal zich op 31 mei uitspreken over het verzoek van de verdachten en de reactie van de vervolging daarop.

Omvangrijke dossiers

De inhoudelijke behandeling van de rechtszaak zal pas daarna beginnen. De afgelopen maand is veel administratief werk verzet. Er zijn omvangrijke dossiers die zijn onderverdeeld in vijf deelprocessen. De officier van justitie heeft woensdag gezegd dat er nog veel andere dossiers verwerkt moeten worden in het proces, zeker als het gaat om de geldstromen.

De advocaten blijken  geen gebruik te hebben gemaakt van de mogelijkheid om een lijst met getuigen samen te stellen die opgeroepen moeten worden

Op een vorige zitting zei ze al dat de dossiers zo omvangrijk zijn dat het in sommige gevallen moeilijk is te achterhalen wie allemaal bij de geldstromingen betrokken zijn. Dit is zeker het geval bij de vele hypotheken die personen in de samenleving, onder een aantal publieke personen, hebben afgesloten bij de SPSB.

Veel van die hypotheken blijken ongedaan gemaakt te zijn. De gelden zijn wel uitgegeven, maar er wordt niet afgelost. Sommige personen die zijn achterhaald zijn bereid dat alsnog te doen, terwijl anderen zeggen daartoe niet in staat te zijn.

De rechter heeft woensdag alle verzoeken voor verweer dat gevoerd wordt nog voordat het proces inhoudelijk begint, afgewezen, zowel in het geval waarin verdachten aanwezig zijn als waarin dat niet het geval is. Ze beriep zich op artikel 269 van het Wetboek van Strafvordering, waaraan de raadslieden niet hebben voldaan.

De advocaten  blijken geen gebruik te hebben gemaakt van de mogelijkheid om een lijst met getuigen samen te stellen die opgeroepen moeten worden. Het Openbaar Ministerie heeft dat wel gedaan. De rechter heeft ook een tijdspad opgesteld voor het verloop van het proces.

Ter verduidelijking

Er kan wellicht verwarring ontstaan bij het lezen van de rechtbankverslagen over enerzijds de geruchtmakende zaak van de Centrale Bank van Suriname (CBvS) en nu die van de Surinaamse SPSB. Het zijn afzonderlijke zaken. Wel komen enkele verdachten en getuigen in beide voor, zoals Kromosoeto, Ten Berge en Putter.

De zaak van de CBvS is al bijkans drie jaar gaande. Daar zijn de verdachten, Gillmore Hoefdraad. Kromosoeto, Robert van Trikt, Ashween Angnoe en Faranaz Hausil. Allemaal zijn ze veroordeeld, maar hebben hoger beroep aangetekend.

Hoefdraad wordt niet vervolgd bij de kantonrechter maar bij het Hof van Justitie, omdat hij een gewezen ambtsdrager is. Daarnaast heeft hij een andere rechtszaak lopen waarin hij zijn ‘in staat van beschuldiging stelling’ door het parlement in 2020 aanvecht. In die zaak moet het Hof nog uitspraak doen. De behandeling van de rechtszaak van de SPSB is nog in het prille begin en zou weleens lang kunnen duren.