Jaarrede 2025: Tussen reflectie en urgentie
| starnieuws | Door: Redactie
Op 30 september presenteert president Jennifer Simons de jaarrede in De Nationale Assemblée. Het is een ceremonieel moment, maar tegelijk een ijkpunt. Simons presenteert de stand van zaken in het land en
schetst de beleidsvoornemens voor het komende jaar. Een ritueel van woorden, maar ook een spiegel voor de samenleving. Dit jaar is die spiegel harder en eerlijker dan ooit: Suriname staat voor fundamentele keuzes.De economie verkeert in zwaar weer. Inflatie blijft hoog, de wisselkoers instabiel en het gebrek aan binnenlandse vraag knaagt aan het ondernemersklimaat. Vooral micro-, kleine en middelgrote ondernemingen (MKMO’s) – de ruggengraat van werkgelegenheid en innovatie – kampen met lage marges en dreigend verlies. Uit gesprekken met ondernemers in Paramaribo, Wanica en Commewijne blijkt dat een aanzienlijk deel herstructurering overweegt. Dat betekent banen op de tocht, gezinnen in
onzekerheid en een productiecapaciteit die verder afkalft.De problemen stapelen zich op. Ondernemers worden geconfronteerd met stijgende kosten, waarbij vooral de energierekening zwaar drukt. Tegelijkertijd verloopt het vergunningenbeleid traag en bureaucratisch. Administratieve lasten en regeldruk frustreren investeringsplannen. Terwijl MKMO’s vechten om overeind te blijven, schuift de overheid dossiers eindeloos door. Het verschil tussen papieren beloften en de realiteit op straat is inmiddels pijnlijk groot.Toch ontbreekt vaak de politieke daadkracht om deze blokkades te doorbreken. Het argument dat er geen geld is, klinkt regelmatig als excuus. Natuurlijk vergen steunmaatregelen middelen, maar niets doen kost uiteindelijk meer: banen verdwijnen, belastinginkomsten krimpen en armoede groeit. Bovendien is niet elke ingreep duur. Het versnellen van vergunningverlening, het schrappen van dubbele administratieve verplichtingen en het verminderen van regeldruk vergt vooral bestuurlijke wil. Zulke maatregelen kunnen direct effect sorteren en het ondernemersvertrouwen herstellen.Daarbij moet Suriname haar blik verbreden. Nog altijd is het land te afhankelijk van export naar een klein aantal landen en van de grillige prijzen van grondstoffen. Dat is een kwetsbaar fundament. Verdere regionale integratie biedt perspectief. Binnen de Caricom ligt een markt van ruim 18 miljoen consumenten. Toch staan er nog altijd douanebarrières en bureaucratische muren overeind die het vrije verkeer van goederen beperken. Zolang Suriname die obstakels niet actief wegneemt, blijft het aan de zijlijn van regionale kansen staan.Tegelijkertijd mag de binnenlandse dimensie niet genegeerd worden. Veel basisproducten worden nog steeds geïmporteerd, terwijl landbouw en lichte industrie meer zouden kunnen leveren. Het versterken van lokale productieketens is cruciaal. Dat betekent investeren in landbouwtechnologie, verwerking en distributie. Zo ontstaan banen, wordt importafhankelijkheid verminderd en groeit de economische weerbaarheid.De begroting van 2025 onderstreept hoe ernstig de situatie is: met SRD 55,6 miljard aan inkomsten en SRD 68,8 miljard aan uitgaven heeft de staat een tekort van ruim SRD 13 miljard – ongeveer 8% van het Bruto Binnenlands Product (BBP, alles wat een land in één jaar maakt en levert, uitgedrukt in geld). Zo’n kloof ondermijnt vertrouwen en jaagt inflatie verder aan. Een stabiele Surinaamse dollar is van cruciaal belang voor de economie. Het zorgt voor voorspelbaarheid in prijzen en de wisselkoers, wat het plannen en budgetteren makkelijker maakt. Dit draagt bij aan een gezonder investeringsklimaat en vergroot het vertrouwen bij zowel burgers als bedrijven. Hervormingen en besparingen zijn onvermijdelijk, maar zonder een strategie voor groei blijft Suriname stilstaan.Wat het land nu vooral nodig heeft, is beleid dat zich niet verliest in abstracte beloftes, maar inzet op tastbare veranderingen. Het herstel van ondernemersvertrouwen moet daarbij vooropstaan. Dat begint bij een overheid die vergunningverlening sneller en efficiënter maakt en de regeldruk vermindert, zodat nieuwe initiatieven niet langer in eindeloze wachttijden verzanden. Daarnaast is het essentieel om MKMO’s te ondersteunen bij hun strijd tegen hoge energielasten. Tijdelijke verlichting kan hen ademruimte geven, terwijl investeringen in efficiëntie en verduurzaming zorgen voor structureel concurrentievermogen. Ten slotte moet Suriname actiever inzetten op regionale integratie en handelsbevordering. Alleen door Caricom-afspraken werkelijk door te voeren en de barrières voor exporteurs weg te nemen, kan de economie profiteren van de kansen die de interne markt van de regio biedt.Ondanks de zware omstandigheden zijn er tekenen van hoop. Ondernemers tonen veerkracht en creativiteit, zoeken nieuwe markten en experimenteren met samenwerkingsverbanden. Het potentieel is aanwezig, maar wordt te vaak tegengewerkt door een overheid die meer belemmert dan ondersteunt. Als de politiek eindelijk kiest voor begeleiding in plaats van blokkade, kan dat potentieel zich vertalen in duurzame groei.De jaarrede van 2025 moet daarom een duidelijke boodschap uitstralen: Suriname kan de economische crisis alleen te boven komen met meer ondernemerschap, meer groei en vooral meer daadkracht. Alleen met daadkrachtig beleid kan het land de weg vooruit vinden.Vincent Roep
| starnieuws | Door: Redactie
