Plato over het deelnemen aan de politiek
| starnieuws | Door: Redactie
In alle gevallen die ik tot nu toe ben tegengekomen, wordt dit citaat gebruikt om mensen te motiveren om zelf actie te ondernemen en actief deel te nemen aan de politiek.
Het citaat zou afkomstig zijn uit Plato’s werk The Republic waarin hij een discussie beschrijft tussen de Griekse filosoof Socrates en enkele andere individuen. Wanneer we naar de bron gaan dan wordt al gauw duidelijk dat het citaat helemaal uit zijn context is gehaald en een verkeerd beeld geeft van wat er echt werd gezegd. Volgens
En dan vervolgt Socrates met te zeggen dat “de grootste straf is geregeerd te worden door iemand die slechter is, als een man zelf geen ambt wil bekleden en heersen. Het is uit angst hiervoor, zoals het mij lijkt, dat de betere soort heerst wanneer ze dat doen, en ze doen het niet in de verwachting van plezier, noch als iets goeds, maar als een noodzakelijk kwaad, omdat ze het niet kunnen overlaten aan betere mensen dan zijzelf of aan hun gelijken.” Hieruit blijkt al dat Socrates niet de intentie had om mensen aan te sporen om mee te doen in de politiek. Integendeel geeft Socrates daarna nog aan dat “als er een stad van alleen goede mensen zou zijn, immuniteit voor het bekleden van een ambt net zo fel bevochten zou worden als nu het bekleden van een ambt.” Met andere woorden, het felle streven van de goede mensen zou volgens Socrates juist zijn om geen ambt te bekleden en niet mee te doen in de politiek.
Dit sluit aan op wat J.R.R. Tolkien, auteur van de populaire boekenserie The Lord of the Rings, ook concludeerde, namelijk dat “de baas spelen over andere mensen de meest ongepaste taak is voor iedere mens (zelfs voor heiligen, die in ieder geval deze taak niet op zich wilden nemen). Niet één op een miljoen is er geschikt voor, en het minst van allen diegenen die de gelegenheid daarvoor zoeken.” Met andere woorden zijn politici, activisten en anderen, die de gelegenheid zoeken om aan de macht te komen en te heersen over anderen, de minst geschikte mensen daarvoor. De baas spelen over andere mensen is zo slecht dat je volgens Socrates goede mensen alleen zover kan krijgen door ze te bedreigen met straf.
En dit is ook wat we in de praktijk zien. Volgens Tjeerd Andringa, universitair hoofddocent cognitiewetenschap aan de Rijksuniversiteit Groningen, “zijn het de slechtsten die regeren.” Om hiervan af te komen is volgens Andringa een psychologische revolutie nodig. “Mensen moeten leren inzien dat ze zoveel beter af zouden zijn als ze hun lot in eigen hand namen en zich niet langer afhankelijk stelden van incapabele, machtswellustige, of zelfs kwaadaardige autoriteiten. Self-empowerment, burgers die zichzelf in hun kracht zetten, is de sleutel tot een betere wereld.”
Maar helaas zien nog steeds te veel mensen het heersen over anderen als een "noodzakelijk kwaad," zoals Socrates dat beschrijft. En geloof in een "noodzakelijk kwaad" betekent eigenlijk geloven dat kwaad noodzakelijk is. In mijn ogen getuigt het niet van wijsheid om zo'n overtuiging aan te hangen. Het is evenmin wijs om je te laten motiveren of manipuleren door angst om iets te doen wat je normaal gesproken niet zou doen, en waarvan je weet dat het niet goed is. Dit geldt ook voor de betere mensen die, volgens Socrates, uit angst besluiten over anderen te heersen, tegen hun eigen betere inzicht in.
We naderen zoetjes aan voor de zoveelste keer de "verliezingen”. Hopelijk helpt het bovenstaande om straks een betere keuze te maken.
Karel Donk
| starnieuws | Door: Redactie
