VEROORDEELDE JAITSEN SINGH (80) HEEFT LEUKEMIE

Foto: De tachtigjarige Surinaamse Nederlander Jaitsen Singh (80). | Auteur: Armand Snijders

De tachtigjarige Surinaamse Nederlander Jaitsen Singh (80), die al ruim veertig jaar achter de tralies in de Verenigde Staten zit, heeft vorige week te horen gekregen dat hij leukemie heeft.

De man, waarvan wordt vermoed dat hij in 1984 ten onrechte is veroordeeld voor de moord op zijn vrouw en stiefdochter hoopt echter binnenkort naar Nederland te worden overgebracht.

Singh was in 1965 vanuit Suriname naar Nederland vertrokken en ging in 1969 met zijn gezin weer naar Suriname. Van daaruit vertrokken ze in 1970 naar de Verenigde Staten. Hij woonde daar

in Ontario (Californië) met zijn vrouw Grace, zijn zoon Surender en zijn stiefdochter Daphne, uit een eerder huwelijk van Grace. Hij was onderhoudsmonteur bij een loodgietersbedrijf en verhuurde vastgoed.

Zijn vrouw en stiefdochter werden op 27 augustus 1983 vermoord aangetroffen in de kofferbak van de auto van Grace in een criminele buurt in Los Angeles. Grace was doodgeslagen met een honkbalknuppel en Daphne was met veertien messteken om het leven gebracht. Eerder was al ontdekt dat het huis in Ontario was geplunderd en vol met bloed lag.

In april 1984 werd toen 39-jarige Singh gearresteerd op basis van de verklaring van één

getuige, Raymond Copas, die op dat moment zelf gevangen zat. In 1986 werd Singh door een jury veroordeeld tot 56 jaar cel voor het opdracht geven tot de dubbele moord. Het vonnis rustte slechts op de verklaring van Copas, die zijn getuigenis later in een schriftelijke verklaring heeft ingetrokken en kort daarna omkwam.

Ook daarna zou uit tal van verklaringen en dossierstukken zijn gebleken dat Singh vrijwel zeker niets te maken had met de dubbele moord. De weduwe en een broer van een van de vermoedelijke daders hebben een verklaring ondertekend waarin staat dat de Nederlander niet schuldig is aan de moorden.

De getuigenverklaring waarop het vonnis steunde bleek – na onderzoek door een privédetective en de FBI – bovendien te zijn gekocht door aanklager Dennis Stout, die later vanwege corruptie al zijn strafzaken moest beëindigen. Een ontlastende getuigenis van de destijds veertienjarige Surender, de biologische zoon van Singh, is altijd buiten het proces gehouden.

Sinds zijn veroordeling zijn er wel diverse herzieningsverzoeken ingediend, alsmede rechtshulpverzoeken aan de Nederlandse staat. Die is naar het oordeel van onder meer Singh en zijn advocaat jarenlang ernstig tekortgeschoten in het bepleiten van zijn zaak bij de Amerikaanse justitie.

Bezoeken van het Nederlandse consulaat bleven uit, brieven vanuit de cel werden niet beantwoord en Nederland werkte niet mee aan een mogelijke overplaatsing van Singh naar zijn vaderland.

Vanuit het Nederlandse parlement is er meermaals aangedrongen op hulp van de Nederlandse overheid aan Singh. In juni 2018 schreef minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok aan de Tweede Kamer dat later dat jaar een commissie in Californië een besluit zou nemen over een vervroegde vrijlating van Jaitsen Singh. Die zitting bleek echter niet door te gaan, waarna Blok geen enkele actie ondernam.

De dubieuze rol van Nederland bij de zaak kwam in augustus 2019 weer in de belangstelling, na een bezoek van justitieminister Ferdinand Grapperhaus aan Thailand, vanwege de detentie in dat land van de Nederlandse voormalige coffeeshophouder Johan van Laarhoven. Dit had onder andere tot gevolg dat er een maand later Kamervragen over Singh werden gesteld. Op 23 juni 2020 werd een motie aangenomen waarin de regering werd verplicht zich maximaal in te spannen Singh naar Nederland te doen overbrengen, echter ook zonder resultaat.

In januari 2021 werden opnieuw Kamervragen gesteld, met het verzoek om te bespoedigen dat Singh op humanitaire gronden kon worden vrijgelaten. In april van dat jaar werd een audioboodschap vrijgegeven waarin Singh opriep hem naar Nederland te halen om hem te laten “overlijden tussen mijn familieleden”. De landsadvocaat betoogde echter dat de in Suriname geboren Singh te weinig binding had met Nederland omdat hij ten tijde van zijn veroordeling slecht vier jaar in Nederland had gewoond, en dertien jaar in de Verenigde Staten.

De advocaten van Singh voerden daarentegen aan dat hij een Nederlands paspoort heeft, en dat Suriname in zijn jeugd deel uitmaakte van het Koninkrijk der Nederlanden. De rechtbank in Den Haag stelde de Nederlandse staat in het gelijk. Nederland hoefde van de rechter niet mee te werken aan overplaatsing van Singh naar Nederland.

Eind vorige maand bepaalde het gerechtshof in Den Haag echter dat de Nederlandse Staat Singh op humanitaire gronden moet terughalen naar Nederland, dat binnen vier weken een verzoek tot overplaatsing van Singh moest indienen bij de Amerikaanse autoriteiten. Gezien zijn recent ontdekte ziekte begint de tijd erg te dringen. De leukemie werd overigens veel later vastgesteld dan had gekund, zegt zijn zus Sieta. Haar broer had al maanden lichamelijke pijnen, maar medische zorg werd hem geweigerd in zijn Californische cel.

Twee weken geleden, nadat hij hoorde dat Nederland hem van de rechter terug moet halen, nam advocaat Rachel Imamkhan contact op met de Amerikaanse gevangenisautoriteiten, om opnieuw op een onderzoek aan te dringen. Hierna kon hij toch onderzocht worden. Afgelopen week heeft de oncoloog, die van buiten de gevangenis moest komen, geconstateerd dat hij leukemie heeft. Volgende week ondergaat Singh een beenmergpunctie voor vervolgonderzoek.

Sieta Singh sprak haar broer vorige week nog. “Hij heeft veel pijn en geen smaak in de mond. Eten lukt nauwelijks. In korte tijd heeft hij veel gewicht verloren.” Toch houdt hij moed en heeft hij er alle vertrouwen in dat hij gaat genezen. “Maar het is bekend dat het een heel nare ziekte is. De gedachte dat hij daar in deze omstandigheden helemaal alleen zit, maakt mij heel verdrietig.”

Een woordvoerder van het ministerie van Justitie en Veiligheid zegt dat het ministerie het verzoek tot overdracht naar Nederland ‘zo snel als mogelijk en binnen de gestelde termijn van het Hof bij de Amerikaanse autoriteiten zal indienen’.

ACHTERGROND