Langste strafproces van Suriname: Terugblik 1980 - 2023
Deze 15 critici van het militaire bewind werden gemarteld en doorzeefd met kogels op 8 december 1982. Zij zouden met buitenlandse machten bezig zijn geweest met een invasie en regime change.
Ruim 41 jaar geleden - op 9 december 1982 - verklaarde de toenmalige legerleider Desi Bouterse dat een couppoging die op kerstnacht dat jaar zou worden gepleegd, is verijdeld. Afgelopen zaterdag zei hij tijdens een massameeting in Ocer dat de 15 mannen die vermoord zijn, samen met buitenlandse machten een invasie wilden plegen. Het was toen: "of zij of wij". Vandaag zal op basis van het vonnis van het Hof
Vijf van de zeven veroordeelden zijn bij het Hof van Justitie in beroep gegaan tegen het vonnis. Het gaat naast Bouterse om Ernst Geffery, Iwan Dijksteel, Benny Brondenstein en Stephanus Dendoe. De eis van het Openbaar Ministerie (OM) tegen allen is 20 jaar onvoorwaardelijke cel en gevangenneming bij veroordeling. De Krijgsraad heeft Lugéne Lewis en Kenneth Kempes tot 10 jaar gevangenisstraf veroordeeld op 29 november 2019. Zij hebben geen beroep aangetekend en zijn ook nooit
Het Hof van Justitie is op 29 juli 2022 begonnen met de hoger beroepszaak in de 8 december-strafzaak. De behandeling volgt bijkans een jaar na het vonnis in de verzetszaak van Bouterse op 30 augustus 2021. Hij werd veroordeeld tot 20 jaar cel, zowel in eerste aanleg als in de verzetszaak. Nabestaanden van de vermoorde mannen willen dat de naam van hun geliefden na meer dan vier decennia eindelijk wordt gezuiverd. Ze waren volgens hen geen CIA-agenten die bezig waren met het beramen van een staatsgreep. Zij moeten gezuiverd worden van alle smet.
Het gerechtelijk vooronderzoek in de langst lopende zaak van Suriname begon op 1 november 2000, een maand vóór de verjaring van moord. Nabestaanden en enkele organisaties hadden zich tot het Hof van Justitie gewend, waarna het OM werd opgedragen om de zaak voor het gerecht te brengen. Het strafproces startte in november 2007. In het jarenlange proces waren er in totaal 25 verdachten. Vier van hen stonden terecht in de burgerkamer en 21 in de militaire kamer. Gedurende het proces overleden zes verdachten. Uiteindelijk zijn zeven personen veroordeeld.
Het proces heeft veel obstakels gekend en is meerdere keren onderbroken. In 2012 nam het parlement een omstreden amnestiewet aannam, waardoor verdachten van de decembermoorden niet verder konden worden berecht. Drie jaar later bepaalde het Hof van Justitie dat het OM de verdachten alsnog kon vervolgen, ondanks de amnestiewet. Inmiddels heeft het Constitutioneel Hof deze wet getoetst en geoordeeld dat de amnestiewet 2012 in strijd is met de Grondwet en internationale verdragen. Deze is buiten werking gesteld.
Vandaag, 16 jaar na aanvang van het strafproces, zal het Hof van Justitie, het hoogste rechtsprekende orgaan, vonnis vellen. Dan zijn de juridische mogelijkheden in eigen land uitgeput. Bouterse heeft consequent ontkend dat hij opdracht heeft gegeven tot moord. Hij heeft slechts de politieke verantwoordelijkheid op zich genomen. In dit proces zal het hof bepalen als voorbedachte rade voor moord bewezen wordt geacht. De advocaat van de verdachten, Irvin Kanhai, verwacht vrijspraak. Als Bouterse en zijn medestanders vandaag opnieuw worden veroordeeld, dan komt het OM in beeld voor de uitvoering van het vonnis.
–——————
Terugblik 1980 - 2023
1980 Staatsgreep olv Desi Bouterse
25 februari 1980: De Sergeantencoup – 16 militairen, bekend als de Groep van 16, plegen een staatsgreep in Suriname onder leiding van Desi Bouterse.
1982 Decembermoorden
11 maart 1982: poging tot een tegencoup door Surendre Rambocus en Wilfred Hawker.
8 december 1982: 16 tegenstaanders van het militair regime worden uit hun woning gehaald en gebracht naar het Fort Zeelandia. Daar worden zij gemarteld en vermoord. De namen van de slachtoffers:
2000 Start gerechtelijk onderzoek
1 november 2000: een maand voor de verjaring, begint het gerechtelijk vooronderzoek.
2002 Lijkschouwing
december 2002: Lijkschouwing op stoffelijke resten van de slachtoffers.
2004 Kennisgeving verdere vervolging
augustus 2004: resultaten lijkschouwing overgedragen aan Surinaamse onderzoeksteam.
24 december 2004: uit de oorspronkelijke lijst met 34 verdachten, krijgen 25 een kennisgeving van verdere vervolging door het Openbaar Ministerie. De oorspronkelijke groep van 25 verdachten waren:
2007 Start strafproces Krijgsraad
Maart 2007: Bouterse zegt politieke verantwoordelijkheid te dragen voor de moorden.
30 november 2007: De Krijgsraad start met het strafproces.
2008 Opschorting herstart en wraking president van de Krijgsraad
April 2008: rechtsproces wordt tijdelijk opgeschort, na 5 zittingen.
3 juli 2008: proces wordt hervat.
31 juli 2008: president van de Krijgsraad Cynthia Valstein Montnor wordt gewraakt door advocaat Irvin Kanhai.
2010 Desi Bouterse gekozen tot president
25 mei 2010: De NDP wint de parlementsverkiezingen.
19 juli 2010: Desi Bouterse wordt de nieuwe president van Suriname.
2012 Amnestiewet wordt gewijzigd
19 maart 2012: het parlement neemt de Gewijzigde Amnestiewet aan.
11 mei 2012: De Krijgsraad schort het 8-decemberstrafproces op als direct gevolg van de nieuwe Amnestiewet.
2015 Desi Bouterse wederom gekozen tot president
12 mei 2015: nabestaanden dienen verzoek in bij het Hof van Justitie (HvJ) de Procureur-Generaal (PG) te bevelen de vervolging tegen de verdachten voort te zetten.
25 mei 2015: De NDP wint wederom de parlementsverkiezingen.
14 juli 2015: Bouterse wordt voor de tweede keer gekozen als president.
27 november 2015: HvJ beslist dat de vervolging door moet.
2016 Besluit Krijgsraad; geen toetsing gewijzigde Amnestiewet
9 juni 2016: De Krijgsraad besluit: strafproces moet door omdat er geen toetsing plaatsvindt van de Gewijzigde Amnestiewet op binnen redelijke termijn.
29 juni 2016: Bouterse laat in de hoedanigheid als president, de rechtszaak stopzetten op basis van Artikel 148. De staatsveiligheid zou in gevaar zijn.
30 juni 2016: Openbaar aanklager Roy Elgin vraagt de Krijgsraad het proces stop te zetten.
2017 OM tekent hoger beroep om het strafproces te stoppen
30 januari 2017: Krijgsraad reageert negatief op verzoek Elgin. Proces gaat door.
9 februari 2017: Openbaar Ministerie tekent hoger beroep aan tegen besluit van de Krijgsraad om proces voort te zetten.
11 mei 2017: HvJ verklaart OM niet ontvankelijk in het verzoek. Proces tegen Bouterse gaat door.
2019 Bouterse veroordeeld voor 20 jaar celstraf - Verzet wordt getekend
29 november 2019: Bouterse wordt bij verstek veroordeeld tot 20 jaar celstraf voor zijn aandeel bij de moord op de 15 slachtoffers. Ook Benny Brondenstein, Ernst Gefferie, Iwan Dijksteel en Stephanus Dendoe worden veroordeeld.
december 2019: Kanhai tekent verzet aan.
2020 Bouterse voor het eerst in de rechtszaal
22 januari 2020: Bouterse voor het eerst naar de rechtszaal sinds proces begon in 2007.
2021 Bouterse ook in verzet veroordeeld tot 20 jaar celstraf - Hoger beroep wordt getekend
22 juli 2021: Constitutioneel Hof oordeelt dat de Gewijzigde Amnestiewet in strijd is met de Grondwet en Mensenrechtenverdragen.
30 augustus 2021: Bouterse ook in verzet veroordeeld tot 20 jaar celstraf. Binnen 14 dagen tekent Kanhai hoger beroep aan.
2022 Start hoger beroep
29 juli 2022: start hoger beroep 8-decemberstrafproces in de 5 zaken. Raadkamer bestaat uit de Dinesh Sewratan (fungerend voorzitter HvJ), rechter Anand Charan en militaire rechter kolonel Dennis Kamperveen.
2023 Eindvonnis hoger beroep
20 december 2023: Eindvonnis in hoger beroep.
DE SLACHTOFFERS
.jpg)
.jpg)
.jpg)
