VES zet vraagtekens bij boot SRD 500 miljoen voor Marine

Boot van de Surinaamse Kustwacht. (Foto: Kustwacht)

Het ministerie van Defensie heeft aangekondigd een prestigieus vaartuig voor het Nationaal Leger te zullen aanschaffen. Minister Krishna Mathoera gaf daarbij als argumentatie voor deze aankoop aan dat het gaat om de Exclusieve Economische Zone (EEZ) te beschermen en vanwege de opkomende Oil & Gas activiteiten. Voorts verklaarde ze dat het schip SRD 80

miljoen zou gaan kosten. Dit zou niet ten laste gaan van de gemeenschap maar zou worden bekostigd uit besparing die het ministerie had bereikt door een 1000-tal medewerkers af te vloeien.  Dit zo positief klinkend nieuws roept echter diverse vragen op, stelt de Vereniging van Economisten in Suriname in INZICHT dat dit weekend verschijnt.

Mogelijk EU-exportverbod Surinaamse vis

Op de achtergrond speelt het vraagstuk van illegale visvangst van Guyanese vissers, al dan niet met een Surinaamse vergunning. Het Assembleelid Ronny Aloema (VHP) maakte in juni melding van het feit dat Frans-Guyana Suriname had aangeklaagd bij de Europese Unie (EU) en om sancties

had gevraagd wegens herhaalde illegale visvangst vanuit Suriname. Hij onthulde dat Frans-Guyana reeds in januari 2023 Suriname hiervan in kennis had gesteld, hetgeen in maart 2024 nog eens is herhaald. 

Ondanks de aanwezigheid van een Kustwacht, die over een 3-tal patrouilleboten beschikt is er geen enkele actie ondernomen. Dit zou volgens Aloema tot een exportverbod voor Surinaamse vis kunnen leiden. Volgens het VHP-lid hebben de Surinaamse autoriteiten hierin “ernstig gefaald”. Het excuus van minister Parmanand Sewdien van Landbouw, Veeteelt en Visserij was dat ”de middelen schaars zijn”. Nu heeft hij aangekondigd dat hij in september, ca. 20 maanden later, met de Fransen zal overleggen. "Deze lakse houding is kenmerkend voor de kwaliteit van ons bestuur. Een dergelijk verbod zou voor deze al fors verzwakte exportsector, die elk jaar ca. US$ 30 miljoen aan deviezen binnenbrengt, een doodsteek betekenen", stelt de VES.

Bescherming van de Exclusieve Economische Zone

De door de minister van Defensie aangegeven bescherming van de EEZ en de opkomende Oil & Gas activiteiten zijn belangrijk, maar liggen niet op het werkterrein van de Marine. Daar is speciaal een Kustwacht voor ingesteld en uitgerust. Navraag bij de Kustwacht leverde niet veel meer duidelijkheid op, behalve de mededeling dat de activiteiten “vanwege gebrek aan middelen” op een laag pitje zijn," staat in INZICHT.

Waar liggen de prioriteiten?

Het is normaal dat waar er beperkte middelen zijn er prioriteiten moeten worden gesteld. Welke prioriteit kan de aanschaf van een prestigieus vaartuig voor de Marine, als onderdeel van het Nationaal Leger, hebben terwijl de Kustwacht daarvoor is opgericht. Hoe kunnen we een showproject van ca. SRD 0,5 miljard rechtvaardigen in deze tijd. Dit terwijl de gezondheidszorg op zijn gat ligt, er baby’s doodgaan, de vuilophaal niet kan worden betaald etc. De eerlijke vraag die de beleidsmakers concreet moeten beantwoorden is wanneer en waaraan dit bedrag ooit zal worden terugverdiend. Zelfs als het zou worden bespaard door een succesvolle afvloeiing van een 1000-tal overbodige personeelsleden, waar we overigens nooit eerder over hadden gehoord, dan blijft de vraag of dit de hoogste prioriteit verdiend. Daarenboven komt ook nog de extra onderhoudskosten en brandstofkosten van zo een schip van enkele miljoenen per jaar, benadrukt de VES.

Gaat IMF hiermee akkoord?

Terwijl de regering volgens de 7e review van het IMF haar tekort op de primaire balans maar niet voldoende blijkt te kunnen terugbrengen heeft het IMF klaarblijkelijk goedkeuring aan deze nieuwe uitgavenpost gegeven. De lease constructie is namelijk een loophole ter omzeiling van het verbod op nieuwe leningen buiten het IMF om. De lease is een aankoop met gespreide betaling, vergelijkbaar met een lening waarop er jaarlijks SRD 80 miljoen wordt afgelost. De primary balance zal hierdoor eerder verslechteren.

Handen van de komende regering gebonden

Daarenboven is het de vraag of een regering op de valreep in haar laatste 8 maanden een dergelijk verregaand besluit mag nemen. De show wordt nog voor de verkiezingen, waarschijnlijk al begin oktober, gestolen. Het wordt gebracht als een prestatie van deze regering, terwijl de schuld door de volgende regering zal moeten worden betaald. De komende regering zal gedurende 6 lange jaren elk jaar additioneel SRD 80 miljoen meer moeten halen uit de gemeenschap voor deze verkiezingsstunt. Hoeveel afdelingen van de ziekenhuizen zullen daarvoor nog moeten sluiten. Zelfs als het politiek verdedigd zou kunnen worden is het financieel onverantwoord.

Damen Shipyard is vaker op omkoping betrapt  

Het blijkt te gaan om een 42 meter lang prestigieus vaartuig dat bij Damen Shipyard wordt aangekocht. Damen Shipyard is een bekende Nederlandse scheepsbouwer, een familiebedrijf met een omzet in 2022 van 2,5 miljard euro met 6.000 medewerkers. Damen Shipyards is door Wereldbank betrapt op het betalen van smeergelden in Sierra Leone. Daardoor is Damen in 2016 door de Wereldbank voor 18 maanden uitgesloten van aanbestedingen. Separaat is er door de FIOD onderzoek gedaan naar fraude bij megacontracten die Damen sloot in Trinidad en Tobago en de Bahamas. De Nederlandse Staat heeft Damen tijdelijk uitgesloten van de mogelijkheid om gebruik te maken van Ontwikkelingsamenwerking-financiering gedurende de disbarment periode van de Wereldbank en ook de toegang van Damen tot de exportkredietverzekering werd tijdelijk opgeschort. Parallel hieraan heeft kredietverzekeraar Atradius Dutch State Business een onderzoek uitgevoerd naar de portefeuille van Damen. Hieruit bleek Damen in 14 gevallen “onvoldoende of onjuiste informatie te hebben gegeven met betrekking tot betaalde commissies”. Deze “commissies” worden in Suriname ook wel tyuku genoemd.

Het Nederlandse dagblad NRC schreef hierover “Tussen 2010 en 2016 stond de Nederlandse overheid via Atradius-DSB garant voor 66 deals van Damen, met een totale waarde van 1,76 miljard euro. NRC komt verder na onderzoek tot de conclusive dat “de band tussen Damen en Atradius DSB is zo hecht dat de scheepsbouwer ongestraft fouten mag maken”. Ook in dit geval bestaat het vermoeden dat er aan deze niet transparante deal een luchtje hangt. Is er een openbare aanbesteding gehouden of gaat het om een onderhandse deal. Wat waren de technische eisen, hoeveel botenbouwers hebben aangeboden, was Damen de laagste aanbieder. Alleen volledige transparantie kan hier helderheid in brengen.

De geschiedenis herhaalt zichDe regering Bouterse-Adhin heeft de regering Santokhi-Brunswijk opgezadeld met een lege kas en een schuldenberg. Het lijkt er op dat deze regering hetzelfde van plan is te doen met haar opvolger. Het is gewenst dat de mnister van Defensie de komende dagen volledige openheid van zaken geeft over de noodzaak van een dergelijk showproject. Dan kan de bevolking zelf een oordeel vellen over de prioriteit van een dergelijke aanwending van schaarse gemeenschapsgelden, benadrukt de VES.