• vrijdag 29 March 2024
  • Het laatste nieuws uit Suriname
President Chan Santokhi van Suriname.Beeld Guus Dubbelman / de Volkskrant

President Santokhi wil zakendoen met Rutte: ‘Nederland heeft een stikstofprobleem, misschien kan Suriname helpen’

| volkskrant | Door: Sterre Lindhout

Premier Mark Rutte vliegt maandag naar Suriname, als eerste Nederlandse regeringsleider in 14 jaar. Daar treft hij president Chan Santokhi, een politicus met grote plannen, hoge schulden en een hulpvraag aan Nederland. Maar Santokhi staat niet met lege handen.

FOTO:  President Chan Santokhi van Suriname.Beeld Guus Dubbelman / de Volkskrant

Het verhaal van president Chandrikapersad, kortweg Chan, Santokhi is een verhaal van een politicus die twee jaar geleden de verkiezingen won met de belofte om grote veranderingen door te voeren in zijn kleine land. Het is het verhaal van een politicus die zijn ongeduldige volk, 500 duizend Surinamers, dag in dag uit

moet verklaren waarom het niet opschiet met die veranderingen.

Een hoofdrol in die verklaringen is weggelegd voor de puinhopen van zijn voorganger, die president Santokhi zo min mogelijk bij naam noemt.

‘Ik volg de berichtgeving over Suriname in Nederland goed hoor’, zegt de 63-jarige Santokhi bij wijze van begroeting in zijn strakke, lichte werkkamer, waar behalve het staatshoofd ook de airconditioning de scepter zwaait. Hij zegt het met een twinkeling in de ogen, maar de frons erboven roept de vraag wat hem zoal opvalt in de Nederlandse media. ‘De historie tussen Suriname en Nederland is er een met veel ups

en downs. Maar het zijn de downs die domineren. Lange tijd was er zelfs maar één onderwerp: Bouterse. De rest interesseerde niemand.’

Desi Bouterse, daar heb je hem. Die onwelgevallige voorganger, in afwachting van het hoger beroep voor zijn verantwoordelijkheid voor de moord op vijftien politieke tegenstanders in 1982, de zogeheten Decembermoorden. Bouterse (76) is de man van wie Santokhi twee jaar naar eigen zeggen ‘een bankroete boedel’ overnam: een land met 2,5 miljard euro aan schulden bij verschillende commerciële partijen en China. Bouterse had het verbruid bij het IMF, en ook de verhouding met Nederland – door Bouterse steevast ‘de kolonisator’ genoemd – was moeizaam.

Tel daar economische schade door de coronapandemie bij op, de overstromingen die dit voorjaar het Surinaamse binnenland teisterden, en de in een jaar tijd met meer dan 50 procent toegenomen inflatie onder invloed van de oorlog in Oekraïne. Het is meer dan de brede, in donkerblauw pak gestoken schouders van president Chan Santokhi alleen kunnen dragen.

Bij uw bezoek aan Den Haag vorig jaar sprak u de hoop uit dat Nederland kon bijdragen aan het economische herstel van Suriname. Heeft die hulpvraag tot nu toe iets opgeleverd?

‘Je moet deze oproep plaatsen tegen de klassieke opvatting over de samenwerking tussen Suriname en Nederland, waarin Suriname zegt: ‘geef me geld, geef me ontwikkelingshulp’. Daar ben ik niet van. We zijn twee landen met een historische relatie, twee volwassen landen die allebei hun uitdagingen hebben. Nederland heeft een stikstofprobleem, misschien kunnen wij wel helpen, wij hebben landbouwgrond. Wij hebben binnenkort olie en gas. Je weet nooit wat er gebeurt als de oorlog in Oekraïne nog langer duurt...

‘Maar Nederland is een ontwikkeld land, wij zijn nog een ontwikkelingsland. Rutte heeft tijd en moeite genomen te bellen naar de directeur van IMF om Suriname te ondersteunen. Veel regeringsleiders hebben hun lobby ingezet voor ons herstelplan, een traject tot 2035. We kijken naar de toekomst, naar de volgende generatie.’

De letters FID, Final Investment Decision, kent iedere Surinamer. Het land, uw regering voorop, wacht halsreikend op het moment dat het Franse oliebedrijf Total Energies officieel bekendmaakt dat het de onlangs gevonden olievoorraden voor de Surinaamse kust gaat aanboren. De olie kan de nabije toekomst van Suriname veranderen in een economisch sprookje. Maar waarom duurt het zo lang?

‘Ik weet het niet. Eerst zouden ze het tweede kwartaal van dit jaar tekenen, toen het derde, toen het vierde. Deze week heb ik gehoord dat ze pas volgend jaar tekenen. De baas van Staatsolie is deze week in Parijs en ik heb hem gevraagd verhaal te halen.

‘Door de oorlog in Oekraïne stijgen de prijzen explosief. Daarom wil ik spoedoverleg met het IMF. Ik wil heronderhandelen, de afspraken openbreken om ze aan te passen aan deze nieuwe realiteit. Daarin wil ik de toekomstige inkomsten uit olie en gas mee laten wegen, maar daarvoor is die FID nodig. Ik wil mijn bevolking verlichting kunnen bieden. Ik wil subsidie kunnen geven op voedsel.’

SURINAME VERWELKOMT RUTTE

Premier Rutte is maandag de eerste Nederlandse regeringsleider in 14 jaar die zal landen op de Johan Adolf Pengel luchthaven, een uurtje rijden van Paramaribo, door de uitlopers van de jungle. Onder de vorige President, Desi Bouterse, waren de betrekkingen tussen de twee landen niet goed genoeg voor een bezoek. Na welkom te zijn geheten door de Surinaamse minister van Buitenlandse Zaken, Albert Ramdin, zal Rutte in de hoofdstad zijn ambtgenoot Chan Santokhi ontmoeten.

Naast de gesprekken met politici, en de meegereisde afvaardiging van het Nederlandse bedrijfsleven, zal Rutte dinsdagmorgen ook een krans leggen bij het monument voor de Decembermoorden in 1982. Omstreden in Suriname, vanwege de betrokkenheid van Bouterse bij de moorden. Verder staat er een gesprek met de Surinaamse Comité Herdenking Slavernijverleden op het programma en zal premier Rutte de Nationale Assemblee, het Surinaamse parlement, toespreken.

In uw land bestaat een braindrain van medisch personeel naar landen waar ze meer verdienen. Met name naar Curaçao, soms ook naar Nederland. Gaat u het daar nog over hebben met premier Rutte?

‘Het staat op de agenda. Het is onderdeel van een reorganisatie van het hele zorgsysteem, waarbij we veel hulp van Nederland krijgen. Die verplegers willen vaak ook een stukje zekerheid voor hun gezin. En hoe vervelend het ook is, ik kan ze niet verbieden daarvoor te kiezen en weg te gaan. Wel zeg ik: kijk, Nederland, dit is een bijdrage die we leveren aan uw medische sector. Wat kan ik van u terugverwachten? Dat is die volwassen manier van zaken doen. Misschien moet Nederland tijdelijk medisch personeel invliegen naar Suriname.’

U wilt structurele, toekomstbestendige economische hervormingen. Maar hoeveel tijd heeft u daarvoor nog, nu de Surinaamse dollar keldert en daarmee ook de moreel van de bevolking? Steeds weer flakkeren er protesten tegen uw regering op.

‘We werken aan een sociaal vangnet om de ergste nood te verlichten. Ambtenaren (60 procent van de Surinaamse beroepsbevolking, red.) hebben al 25 procent salarisverhoging gekregen. Maar mensen zijn verwend door de vorige regering. Als je tien jaar lang van alles gratis krijgt, dan ontstaat er een zekere attitude. Kijk, ik ben geen Sinterklaas. Ik zit niet op deze stoel om cadeautjes te verdelen, ik zit op deze stoel om de economie te herstellen.’

Maar de mensen demonstreerden niet alleen tegen de hoge prijzen. Ze wilden u er ook aan herinneren dat u heeft beloofd om de corruptie terug te dringen, en de praktijk van het benoemen van familie en vrienden op machtige posities. Maar u benoemde uw vrouw Mellisa Santokhi-Seenacherry ook in de raad van commissarissen van Staatsolie.

‘Als je een uitgewoond land erft waar geen enkele semi-overheidsinstantie winstgevend is, op Staatsolie na, dat ook een miljoenenschuld heeft, dan wil je grip op de situatie. En dat doe je met deskundige mensen die je vertrouwt. Die koop je niet in de supermarkt. Maar de samenleving had moeite met die benoeming, dus heb ik gezegd: ‘Oké, ik trek mijn familielid terug.’ Dus ik luister. Maar ik ga niet deze kleine natie, waar eenheid moet heersen tussen alle sociale, maatschappelijke, culturele en religieuze groepen, laten verscheuren door rassenhaat.’

Met de laatste zin doelt Santokhi op de beschuldiging dat hij in de eerste plaats goed zou zorgen voor de Hindoestaanse Surinamers, waarvan hij er zelf een is. Dit verwijt langs de etnische breukvlakken van de Surinaamse samenleving, wordt aangewakkerd door de partij van Bouterse.

Een dag nadat de Volkskrant met Santokhi had gesproken, verscheen de vorige president voor het eerst in lange tijd in het openbaar. Bouterse sloot zich aan bij een demonstratie tegen het regeringsbeleid die uit nog geen honderd man bestond, samendrommend onder het schaduwrijke bladerdak van een tamarindeboom aan het Onafhankelijkheidsplein.

Oud-president Desi Bouterse (midden) is nog in afwachting van het hoger beroep voor zijn verantwoordelijkheid voor de moord op vijftien politieke tegenstanders in 1982, de zogeheten Decembermoorden. Beeld Oud-president Desi Bouterse (midden) is nog in afwachting van het hoger beroep voor zijn verantwoordelijkheid voor de moord op vijftien politieke tegenstanders in 1982, de zogeheten Decembermoorden.

‘Bouta, Bouta!’ Toen hij uit een geblindeerde auto stapte, begonnen de aanwezigen haast uitzinnig zijn politieke koosnaam te scanderen. Iemand regelde een klapstoel. Iemand anders regelde een betere klapstoel. Bouterse ging met een brede lach zitten, liet zich een biertje brengen en bespeelde zijn publiek zonder al te veel woorden. Zijn aanhangers schreeuwden dat de benzineprijzen te hoog zijn, dat de regering weg moet. Bouterse beaamde knikkend dat deze regering ‘jat en steelt’ van de bevolking. Zolang de economische crisis voortduurt, blijft Bouterse een gevaar voor Santokhi.

President Santokhi is geen bijzonder overtuigend redenaar. Maar op de vraag of hij vindt dat excuses voor de slavernij zinvol zijn – een onderwerp waarover ook premier Rutte in gesprek gaat met het Comité Herdenking Slavernijverleden – antwoordt hij verrassend bevlogen.

In Nederland loop de discussie over de vraag of er wel of geen excuses moeten komen voor het slavernijverleden hoog op. Hoe staat u daarin?

‘Er is een nieuwe generatie, waarbij alle partijen bereid zijn met elkaar te praten. Dat is al een hele positieve ontwikkeling. Ik denk dat excuses zeker bijdragen aan een betere toekomst. Daarbij gaat het niet zozeer om formele excuses. Als ze uit het hart komen, kunnen ze aan de andere kant zoveel barrières wegnemen. Samen terugkijken, lessons learned, en dan op naar een betere toekomst.’

Binnen de Nederlandse regeringscoalitie is alleen de partij van Rutte, de VVD, tegen zulke excuses. Gaat u hem proberen te overtuigen?

‘Ik denk dat ook de partij van Rutte zich op een gegeven moment zal beseffen dat er behoefte is aan excuses.’

 


Abonneer op ons youtube kanaal.
Bedankt voor het kijken en abonneren.
'Suriname Nieuws Centrale'


| volkskrant | Door: Sterre Lindhout