De FAI-crisis komt als boemerang terug bij de NDP-regering
| snc.com | Door: Redactie
Een historisch onderzoek naar vijftien jaar mismanagement, privatiseringsfouten en politieke verantwoordelijkheid (2010–2025)
De erfenis van Surland en FAIU – Een sector al op omvallen (tot 2010)
Lang vóór de huidige crisis kende de Surinaamse bacovensector grote structurele problemen. De staatsbedrijven Surland en later FAIU kampten met verouderde installaties, gebrekkig onderhoud en inefficiënte irrigatiesystemen. De productie liep jaar na jaar terug.
Functionarissen als Jaswant Hing en Louis Hok-a-Hin slaagden erin de sector overeind te houden, maar noodzakelijke modernisering bleef uit.
Toen in 2010 een politieke verschuiving plaatsvond, stond de sector er al kwetsbaar voor.
Regering Bouterse I (2010–2015) – Politieke benoemingen en versneld verval
Met
Het ministerie van Landbouw, Veeteelt en Visserij werd in deze periode geleid door Hendrik Setrowidjojo (PL) van 2010 tot 2014, waarna Soeresh Algoe (NDP) het roer overnam tot 2015.Onder hun bewind verloor de sector richting en professionaliteit, waardoor de basis werd gelegd voor de latere crisis.
Regering Bouterse II (2015–2020) – Oprichting van FAI en het Belgische debacle
In 2014 werd Food and
In 2015 verkocht de regering-Bouterse 90% van de aandelen aan de Belgische Fruit Farm Group (TFFG). De beloofde investeringen en moderniseringen bleven echter uit. Hoewel Permila Bissumbhar lokaal een leidende rol vervulde, was de Belgische top vrijwel onzichtbaar en droeg zij weinig bij aan duurzame bedrijfsontwikkeling.
Ministers van LVV in deze periode:
- Lekhram Soerdjan (NDP) – 2015–2018
- Rabin Parmessar (NDP) – 2018–2019
De Belgische vlucht – FAI valt in 2020 volledig stil
Op 12 februari 2020 verliet de Belgische directie van FAI het land plotseling, zonder overdracht, zonder verantwoording en zonder enig plan. Daardoor ontvingen 1.200 werknemers slechts een voorschot van SRD 500. De export naar Trinidad & Tobago en Barbados kwam compleet tot stilstand. Administratie en bedrijfssystemen bleken onvolledig of onbruikbaar achtergelaten. Kort daarna bood TFFG het ontwrichte FAI voor US$ 1 aan de Surinaamse staat aan — inclusief een aanzienlijke en tot dan toe onbekende schuldenberg.
Regering Santokhi (2020–2025) – De gedwongen reddingsoperatie van een ingestort staatsbedrijf
Toen in 2020 de regering-Santokhi aantrad, was FAI op de rand van totale instorting. De staat moest onmiddellijk ingrijpen. Dat betekende:
- het overnemen van de betaling van de lonen van 1.200 werknemers
- het organiseren van noodexport om markten niet te verliezen
- het herstellen van de volledige administratie
- en uiteindelijk de nationalisatie van FAI in november 2020 voor US$ 1
Nieuwe leiding na nationalisatie
Na de overname werd Permila Bissumbhar benoemd tot directeur, belast met de gigantische uitdaging om orde te scheppen in een bedrijf dat in chaos was achtergelaten. Het ministerie van LVV stond in deze periode onder leiding van Parmanand Sewdien (VHP), die van 2020 tot 2025 verantwoordelijk was voor de sector.
Herstel onder crisisomstandigheden
In 2021 presenteerde FAI een urgentieplan om productie te herstellen en de schuldenlast van circa US$ 21 miljoen beheersbaar te maken.
Tegen 2023 liet het bedrijf weer exportgroei zien en werd gestart met internationale schuldherstructurering. Toch bleef FAI uiterst kwetsbaar door de diepe schade die was ontstaan tijdens de Belgische overname en eerdere NDP-regeringen.
Regering NDP 2025–2030 – Quick Scan onthult historische mismanagement
Na haar terugkeer aan de macht in 2025 liet de NDP-regering een Quick Scan uitvoeren bij FAI om inzicht te krijgen in de bedrijfsvoering. De uitkomsten logen er niet om. FAI bleek te kampen met een schuldenlast van ruim US$ 22 miljoen. Daarnaast werden bedrijfseigendommen ver onder de marktwaarde verkocht, salarisverhogingen zonder toestemming doorgevoerd en belangrijke administratieve documenten bleken geheel of gedeeltelijk te ontbreken. Het onderzoek wees op een diepgewortelde cultuur van wanbeheer, waarbij vermoedelijke financiële malversaties niet konden worden uitgesloten.
Als gevolg daarvan werden Permila Bissumbhar en Nitesh Ramlakhan op non-actief gesteld. In deze periode staat het ministerie van LVV onder leiding van Mike Noersalim (HVB).
Een kritische kanttekening
Hoewel de Quick Scan misstanden blootlegt, valt niet te ontkennen dat veel van deze problemen juist zijn ontstaan onder eerdere NDP-regeringen. Het is dezelfde partij die:
- FAI privatiseerde aan een ongeschikte buitenlandse investeerder
- toezicht ernstig verwaarloosde
- politieke benoemingen toestond
- en de sector structureel verzwakte
De Quick Scan legt dus niet alleen mismanagement bloot — ze herinnert ook aan de politieke verantwoordelijkheid voor het ontstaan ervan.
De boemerang die terugkeert – FAI in 2025
Nu FAI opnieuw onder NDP-bewind valt, staat de partij oog in oog met de gevolgen van haar eigen beleidskeuzes uit het verleden.
De mislukte privatisering aan TFFG, het gebrek aan toezicht en jarenlange verwaarlozing hebben geleid tot:
- een financieel uitgehold bedrijf
- meer dan US$ 22 miljoen aan schulden
- vernietigde infrastructuur
- verlies van exportmarkten
De crisis rond FAI keert zo letterlijk als een boemerang terug naar de politieke bron.
FAI als spiegel van vijftien jaar bestuurlijke zwakte
De geschiedenis van FAI laat zien hoe politieke keuzes een sector kunnen maken of breken:
- Nieuw Front moderniseerde onvoldoende
- Bouterse I & II verergerden verval en verkochten FAI aan een ongeschikte Belgische investeerder
- Santokhi moest een nationale reddingsoperatie uitvoeren
- NDP 2025 wordt geconfronteerd met de gevolgen van haar eigen eerdere keuzes
De enige weg naar duurzaam herstel is duidelijk: professioneel, transparant en apolitiek beheer — zonder terugval in oude patronen.
| snc.com | Door: Redactie
