Operatie slaagt, patient overlijdt?
| starnieuws | Door: Redactie
Het IMF uitte onlangs zijn tevredenheid over het braafste jongetje in de klas. De economie groeit, de inflatie vertoont een gestaag dalende trend, het vertrouwen keert terug, de steun van donoren neemt toe, de internationale reserves en de kredietwaardigheid nemen toe. Aldus de strenge juf in haar rapport. En in de kantlijn: zijn inzet werpt vruchten af. Maar alles heeft
Onlangs zijn drie te vroeg geboren baby’s overleden door personeelstekorten. In heb nergens in de nieuwsberichten gelezen wat sowieso de overlevingskansen van de baby’s waren, maar zonder behandeling was die in ieder geval nul. Inflatie en knellende bezuinigen hebben de kwaliteit van leven de afgelopen jaren verslechterd en gezorgd voor een uitstroom van menselijk kapitaal. Onderwijzers en verpleegkundigen voelen zich gedwongen hun koffers te pakken en te vertrekken.
Er zijn dus twee trends. Een opwaartse van toenemende stabiliteit, een reddingsoperatie die lukt. En een neerwaartse van verslechtering; herstel dat ogenschijnlijk mislukt. De ene is te danken aan goed
Suriname ervaart hetzelfde als Ghana, Kenia, Oeganda, Nigeria, etc. Er ontstaat een crisis omdat er meer is uitgegeven dan verdiend, er is meer geleend dan kan worden terugbetaald, dan wordt het land verpletterd door schulden en moet het meer uitgeven aan rente en aflossingen dan aan onderwijs, zorg of veiligheid. Het gevolg van wanbeheer is intense economische en sociale pijn en uiteindelijk baby’s die ogenschijnlijk onnodig sterven. Het is een terugkerend probleem dat Suriname teistert. Er zit een zwakte in het systeem.
De crisis die Suriname kwelt lijkt dieper dan de vorige, vanwege de aard en omvang van de schulden en de economische schokken als gevolg van de coronaviruspandemie en de Russische invasie van Oekraïne, die het vuur behoorlijk hebben aangewakkerd. Over schulden gesproken. Er is vooruitgang geboekt met de schuldsanering, ik geloof dat alleen met China nog geen schuldsaneringsovereenkomst is gesloten. Als ik het goed heb, is Suriname bijna 15 procent van het bruto nationaal product verschuldigd aan China. Het lijkt erop alsof China Suriname aan het lijntje houdt.
De regering doet wanhopig haar best de stabiliteit te behouden en voldoende inkomsten binnen te halen. Maar er stroomt weinig kapitaal binnen. Er zijn wel showprojecten. En er worden verkeerde prioriteiten gesteld. ‘Er is 2,5 miljoen US dollar toegekend aan het Sportfonds vanuit Staatsolie en meevallers uit de goudsector worden onverantwoord besteed, terwijl baby’s sterven’, toetert de Vereniging van Economen. Er wordt geld gestopt in projecten die weinig opleveren. De stroomsubsidie is nog niet afgeschaft. Ambtenaren die weinig of niet presteren, worden niet van de loonlijst geschrapt, zodat ambtenaren die wél hard werken salarisverhoging kunnen krijgen. De belastinginning schiet tekort. Veel geld blijft liggen in de goudvelden, omdat de goudsector vanwege enge belangen niet ordenen is.
Oplossingen voor het begrotingstekort worden belemmerd door een ‘moeilijke sociaal-politieke omgeving’ (lees: sociale onrust). Er zitten zeshonderdduizend experts in Santokhi’s kamer. Het lijkt een beetje te veel democratie. In Suriname heeft de westerse democratie de afgelopen 50 jaar geen welvaart gebracht. Ofwel het werkt niet naar behoren, ofwel het is uitgehold door corruptie en etnische polarisatie. Meneer Bouterse is een boef (van Dale zegt: schurk, crimineel), maar hij kon de etnische wrok, inclusief de racisten in zijn eigen gelederen, toch wel beteugelen. Over paars gesproken. Ze proberen een comeback te forceren, ook al hebben ze de economie drie keer geruïneerd. Is het dan een vooroordeel om te zeggen dat ze schijnheilige bedriegers zijn?
Vakbonden willen meer geld. De regering zegt, er is geen geld als water. Geld drukken of lenen is taboe. Meer geld in de maatschappij pompen is meer inflatie. Ze zoeken het uit. Ik zou zeggen, sluit je aan bij het cliché, 'pick your battles': communiceer goed, blijf aardig voor elkaar, kijk wat haalbaar is. Zorg samen voor een verzorgende, faciliterende omgeving voor de werknemers (goed materiaal, training, voldoende personeel); kom de kritieke openbare diensten zo veel mogelijk tegemoet, zonder de stabiliteit van het huis in gevaar te brengen. Het hoeft niet goed te zijn, als het maar goed genoeg is.
En nog even geduld. De ontwikkeling van de olieproductie voor de kust zal snel verlichting brengen. De definitieve investeringsbeslissing wordt binnenkort verwacht. Als het zover is, moet er wel voor gewaakt worden dat de olie-inkomsten niet in handen komen van politici die er niet vies van zijn om wetten in het parlement te veranderen om het geld te laten verdampen. Laat het nu anders zijn. Dan slaagt de operatie en zal de patiënt nog lang en gelukkig leven.
D. Balraadjsing| starnieuws | Door: Redactie
