Minister Van Weel: “Wij geloven niet in herstelbetalingen en die komen er dus ook niet”
| waterkant | Door: Redactie
Kemal Rijken – Nu het staatsbezoek van koning Willem-Alexander aan Suriname achter de rug is, kan de balans worden opgemaakt. Op verschillende momenten werd duidelijk dat Suriname wil dat de visumplicht voor Nederland van tafel gaat(*). Dat gaat helaas niet zomaar, maar we kunnen wel helpen om het mogelijk te maken, zegt minister David van Weel van Buitenlandse Zaken tegen Waterkant.
In de tuin van Royal Torarica zit demissionair minister David van Weel (VVD) van Buitenlandse Zaken met een tropisch fruitdrankje aan tafel. Het is maandag 1 december 2025. Eerder op de dag was hij met koning Willem-Alexander en koningin Máxima
(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});
De visumplicht is voor velen een doorn in het oog, onder meer omdat vaak aan onmogelijke eisen moet worden voldaan voordat een visum gegeven kan worden. Zo moeten Surinaamse burgers die naar Nederland willen reizen, daar een sponsor hebben die voor 20.000 euro garant staat. Ook moeten ze zelf voldoende geld op hun bankrekening hebben. Vanuit het ministersvak in DNA hoorde Van
Hoe was het voor u om in DNA te zijn?
‘Ik zat in het Surinaamse Vak K [met ministers in de Tweede Kamer, KR] en dat voelde een beetje als thuiskomen. Het is ook interessant om te zien hoe een democratie in elkaar zit. Het is anders dan bij ons, want je hebt in DNA 56 leden en de Tweede Kamer heeft er 150. Wel zijn er dezelfde gebruiken en afhamering, dus heel bijzonder. En bij ons komt de koning niet vaak in het parlement.’
Wat dacht u toen u op die plek zat?
‘Suriname is een stuk kleiner dan Nederland, want er wonen ongeveer 640.000 inwoners. Het is wel een enorm land in oppervlakte en diversiteit. Dat laatste vond ik mooi om terug te zien in de bankjes van DNA. Er is hier een levendige democratie: alle fractieleiders hebben gesproken en hadden allemaal hun eigen inbreng. Dat was mooi om te zien en mee te maken.’
In hun toespraken kwam het visumprobleem ter sprake en ook de wens om dit op te lossen. Begrijpt u dat?
‘Ja, ik snap dat het een probleem is en waarom het in zowat elke toespraak naar voren kwam. Het kwam ook ter tafel in alle bilaterale gesprekken die ik heb gehad. Ook dat begrijp ik, want een groot deel van de Surinamers woont in Nederland. De familiebanden zijn dus enorm en de wens om naar elkaar toe te reizen dus ook.’
U wilt het dus oplossen?
‘Het probleem wreekt zich in het Schengengebied [dit zijn de Europese landen waarbinnen men vrij mag reizen, KR.] en het vrijstellen van visa voor dat hele gebied. Zolang je daar geen visa-vrijstelling hebt, moeten wij als Nederland die stappen wel doorlopen met alle ellende die mensen ervaren van dien. Daarom proberen wij het proces van de aanvraag visa zo snel mogelijk te laten verlopen en proberen we spoedvisa binnen twee dagen af te handelen.’
Dat gebeurt dus al.
‘Dat klopt, maar we proberen meer. Zo zetten we in op het vrijmaken van diplomatieke dienstpaspoorten. Dat kan binnen de afspraken in het Benelux-verband, maar dat moet nog wel geratificeerd worden en dat ligt momenteel voor in het parlement. Daarnaast praten we informeel met de Europese Commissie voor visa-vrijstelling, de zogenoemde visa waver, voor Suriname. Dat kost echter tijd en energie.’
Nederland en Suriname vormen geen Gemenebest, zoals de Britten met hun voormalige koloniën hebben, zou dat geen oplossing zijn?
‘Je zit dan nog steeds met het Schengengebied. Ik wil u eraan herinneren dat de Britten geen lid meer zij van de Europese Unie en, toen ze nog wel lid waren, nooit het Schengenverdrag hebben ondertekend. Omdat wij als Nederland in Schengen zitten, moeten we ons aan die regels houden. Maar zoals gezegd, inhoudelijk snappen wij de frustratie van de Surinamers en binnen de kaders die er liggen, zullen wij doen wat we kunnen.’
Spanje en Portugal hebben geregeld dat burgers uit Latijns-Amerikaanse landen er naartoe kunnen reizen. Is dat geen oplossing?
‘Er is altijd een visum-verplichting tenzij landen zijn vrijgesteld, wat bij bepaalde Latijns-Amerikaanse landen inderdaad al zo is. Je kunt zogenoemde Rode Loper-programma’s maken voor bepaalde doelgroepen. Daar kijken wij serieus naar en graag doen we dat samen met Suriname.’
Uw lobby in de Europese Commissie loopt al?
‘De aanvraag voor de visumvrijstelling ligt bij Suriname. Die moet de regering in Paramaribo nog wel officieel bij de Europese Commissie doen. Wij kunnen zeker helpen bij hun lobby en kunnen ook meehelpen, zeker als Suriname voldoet aan de voorwaarden die dan gesteld zijn.’
Los van de visa-problematiek bent u in Suriname ook tegen andere zaken aangelopen, toch?
‘Dit staatsbezoek heeft aangetoond dat er ook veel kansen liggen in verbeteringen tussen onze beide landen op allerlei gebieden. Denk aan de call centers. Er werken momenteel zesduizend mensen in call centers en dat kunnen er meer worden. Maar denk ook aan kansen op het gebied van landbouw: er is in Suriname veel vruchtbare grond en ruimte. Met de kennis die wij in Nederland hebben, kunnen we hier kansen voor beiden ontplooien. En denk aan de grondstoffen en mineralen die hier zijn.’
Moet het staatsbezoek gezien worden als een bouwsteen?
‘In sommige dingen wel. Er is een contract getekend voor steun voor het uitbaggeren van de Surinamerivier en er is ook veel medische samenwerking, dus dat heb je al. De Surinaamse economie is nog niet groot en kan nog veel diverser worden gemaakt, en daar willen wij ze mee helpen.’
Wat kan Nederland op het gebied van ‘oil and gas’ betekenen voor Suriname?
‘Het staat Nederlandse bedrijven die in die sector actief zijn om een bijdrage te leveren. Wij als Nederland kunnen Suriname helpen met hoe ze omgaan met de olie- en gasinkomsten. Daar hebben wij ervaring mee [de aardgasbaten van weleer, KR] en we kunnen dan ook zeker meedenken.’
Zijn er verder nog meer stappen gezet?
‘Ik ben bij de ceremonie geweest die koning Willem-Alexander had met de granmans en stamhoofden. Dat was mooi en emotioneel om mee te maken. Het excuus van de koning voor het aandeel in het slavernijverleden vormt weer een goede stap. Na afloop was er een goed kringgesprek met de leiders.’
In het gesprek ging het om herstel- en reparatiebetalingen.
‘Wij geloven niet in herstelbetalingen en die komen er dus ook niet. Dus daarin heb ik ze moeten teleurstellen. Wel hebben we het bewustwordingsfonds waarin tweehonderd miljoen euro zit waarvan 66,6 miljoen euro voor Suriname bestemd is. Dit zijn de Makandra-gelden.’
Makandra-gelden?
‘De Makambra-gelden staan voor “samen doen”. We hebben al tien miljoen euro gestopt in gezamenlijke projecten, waaronder een succesvol ananasproject. Uit onafhankelijk onderzoek blijkt dat de Makambra-projecten succesvol zijn. Het kabinet heeft daar op ook gereageerd. We gaan nu dan ook weer tien miljoen klaar maken, onder meer om mensen aan te stellen die kijken naar de vraag hoe Suriname kan omgaan in met de baten uit olie- en gas.’
Komen de oude verhoudingen terug middels neokolonialisme?
‘Nee, dat is zeker niet de bedoeling. De government to government-projecten zijn echt bedoeld om de behoeftes van Suriname in kaart te brengen en daar dan expertise in te zetten, en niet om dingen over te nemen. We willen vooral helpen, meedenken en zo bouwen aan onze bijzondere band en vriendschap met Suriname.’
(*) ‘Dit interview is op maandag 1 december afgenomen. Op vrijdag 5 december werd bekend dat president Jennifer Simons voorlopig geen visumvrij reizen naar Nederland wil.
| waterkant | Door: Redactie
