HOE ILLEGALE GOUDWINNING HET WAYANA INHEEMS TERRITORIUM VAN SURINAME BEÏNVLOEDT
| united news | Door: Redactie
Foto: De desastreuze gevolgen voor het milieu door illegale goudwinning. | Auteur: Stefanie Lauchman | Bron: Cari-Bois
Wist je dat kleinschalige, illegale goudwinningsactiviteiten verschillende Wayana Inheemse dorpen in het diepe zuiden van Suriname teisteren? Gelegen in het Lawa-gebied van Suriname, hebben deze Inheemse dorpen bijna elk aspect van hun levensonderhoud zien worden beïnvloed door de goudwinning.
In de loop van de tijd zijn rivieren in deze dorpen vervuild geraakt door het afval dat wordt gegenereerd door deze activiteiten en zijn de Inheemse beheerders van deze gronden verjaagd door landroof. Deze illegale goudwinningsoperaties hebben ook traditionele jachtgebieden en heilige voorouderlijke locaties verstoord.
In een
Foto: Jupta Itoewaki, Surinaamse Inheemse Milieuactiviste en Voorzitter van de Mulokot Stichting.
Wayana Inheemse Volkeren
De Wayana’s zijn een inheemse groep die woont in het noordelijke Amazoneregenwoud, specifiek in Suriname, Frans-Guyana en Brazilië. In Suriname wonen de Wayana nabij de oevers van de Lawa, Litani, Oelemari, en boven de Tapanahony in het diepe
Hun voorouders kwamen uit het zuidelijke buurland in de achttiende eeuw en stichtten de drie belangrijkste dorpen: Apetina (Puleowime), Palumeu en Kawemhakan (Anapaike). In de loop der jaren is de bevolking van de Wayana dramatisch afgenomen als gevolg van een veelheid van factoren zoals oorlogen en ziekten. Momenteel heeft Suriname ongeveer 800-900 Wayana’s. Samen met Frans-Guyana en Brazilië wordt de totale bevolking geschat op ongeveer 2500 inwoners.
Opgravingen hebben aangetoond dat Inheemse volkeren duizenden jaren hebben geleefd in het Inheemse Territorium van de Wayana. (Foto en informatie met dank aan de Mulokot Foundation)
Tijdens het interview van Itoewaki met Cari-Bois, mengde haar tante, Ikine Apalakali-Timpico, die in de buurt zat, zich erin. Net als Itoewaki groeide ze ook op in Kawemhakan en kon ze haar tranen nauwelijks bedwingen toen haar nichtje uitlegde hoe mijnactiviteiten het dorp vernietigen. Apalakali-Timpico vertelde aan Cari-Bois:
“Toen ik vorig oktober in Apetina was, keek ik naar het water en werd ik meteen teruggevoerd naar mijn kindertijd. Ik dacht bij mezelf, het water in Kawemhakan was vroeger hetzelfde. Schoon, gezond en puur. Nu is ons water troebel en vervuild, dezelfde rivier die ons leven bracht, doodt ons langzaam.”
Een man vist in het dorp Kawemhakan, dat een toename van kwik in vis heeft gezien als gevolg van illegale mijnactiviteiten in het gebied. (Foto met dank aan Milton Kam)
Gezondheid en welzijn
Volgens Itoewaki is de belangrijkste traditionele voedselbron van de Wayana vis, die in grotere hoeveelheden wordt geconsumeerd dan vlees verkregen uit de jacht. Echter, kleinere vissen – zoals Opi en Talani – zijn vatbaar voor de bioaccumulatie van kwik dat in hun systeem terechtkomt. Bijgevolg zijn grote roofvissoorten zoals Aïmala (reuzenwolfvis / Hoplias Aimara) en Pëne (piranha), die zich voeden met de kleine vissoorten, ook onveilig voor consumptie.
Itoewaki legde uit: “De gezondheidseffecten worden ervaren in ons hele dorp. Zo veel van onze baby’s zijn de afgelopen jaren met handicaps geboren. Onze kinderen hebben neurologische stoornissen en de vrouwen ontwikkelen gestaag gevoelloosheid in hun armen en benen.” Itoewaki’s veronderstellingen over de gezondheidseffecten van kwik op haar volk zijn niet ongegrond.
Illegale goudwinningsactiviteiten vinden plaats op 5 kilometer afstand van het dorp Kumakhapan. De bioaccumulatie van kwik dat wordt gebruikt in illegale goudwinningsoperaties in het Inheemse Territorium van de Wayana in Suriname heeft invloed op de gezondheid en het welzijn van de inheemse bevolking in deze gemeenschappen, aangezien vis een belangrijk onderdeel vormt van hun dieet. (Foto met dank aan de Mulokot Foundation)
De United States Environmental Protection Agency classificeert methylkwik als een krachtig neurotoxine met verwoestende en blijvende gezondheidseffecten. Blootstelling aan methylkwik via de consumptie van vis met hoge niveaus van methylkwik in hun weefsels kan leiden tot verschillende neurologische stoornissen, waaronder verlies van perifeer zicht, spierzwakte, tintelingen en aantasting van spraak, gehoor en lopen. Voor foetussen, baby’s en kinderen kan de blootstelling een negatieve invloed hebben op de zich ontwikkelende hersenen en zenuwstelsels.
Een diagram dat laat zien hoe methylkwik zich opstapelt in de voedselketen. (Diagram met dank aan het BC Hydro Power Smart Methylmercury Programme)
BRAZILIAANSE GOUDMIJNWERKERS
Ter illustratie, Kawemhakan ligt direct aan de Lawa-rivier, nabij de grenzen met Frans-Guyana en Brazilië. Apetina & Palumeu liggen langs de Tapanahony-rivier, een zijtak van de Lawa-rivier. Door de geografische ligging van Kawemhakan is het voor Braziliaanse goudmijnwerkers gemakkelijk om naar het gebied te reizen.
Op slechts tien minuten varen, binnen 5 kilometer van Kawemhakan en andere Wayana-dorpen aan de Franse kant van de grens, ligt het goudmijnendorp Jaw Pasi. Itoewaki verklaart dat tussen de 2000-3000 Brazilianen in Jaw Pasi wonen, waar goudwinningactiviteiten zich centraal afspelen.
Illegale goudwinningsactiviteiten vinden plaats op vijf (5) kilometer afstand van het dorp Kumakhapan. (Foto met dank aan de Mulokot Foundation)
Itoewaki voegde eraan toe: “Surinaamse burgers hebben verschillende goudconcessies in het gebied en laten Brazilianen voor hen werken. In sommige gevallen komen de Braziliaanse arbeiders in conflict met de Surinaamse concessiehouders. In die gevallen blijven de Brazilianen hun activiteiten uitbuiten. Omdat de concessies extreem groot zijn in omvang, kunnen de eigenaren niet controleren of de Brazilianen zijn vertrokken of niet.”
Ordening Goudsector (OGS, de Planningscommissie voor de Goudsector)
Ordening Goudsector Suriname (OGS) werd opgericht in 2011. In 2020 werd het comité voor regulering van de goudwinningsector opgericht. Nu valt de regulering van de goudwinningsector onder directe coördinatie van de huidige vicepresident, Ronnie Brunswijk, een prominente figuur binnen de Surinaamse goudwinningindustrie.
In 2011 hebben Surinaamse autoriteiten de Ordening Goudsector (OGS, de Planningscommissie voor de Goudsector) opgericht. De instelling is verantwoordelijk voor de regulering van de goudwinningssector van het land. (Foto met dank aan de Mulokot Foundation)
In december 2023 benadrukte Brunswijk het belang van regulering van de sector, maar zei dat er geen gelden beschikbaar waren om dit te doen. De minister van Natuurlijke Hulpbronnen, David Abiamofo, gaf ook aan dat er geen gelden beschikbaar zijn om de sector te reguleren.
Tijdens een toespraak tot de media in januari 2024 zei Abiamofo: “Goudwinning vindt niet plaats in Paramaribo of Wanica, het vindt plaats in afgelegen gebieden, je hebt financiële middelen nodig om de gebieden te bereiken.” Deze dynamiek duidt op een gebrek aan motivatie van de autoriteiten om voldoende te investeren in het reguleren van de goudwinningindustrie van het land.
De Minister van Natuurlijke Hulpbronnen, David Abiamofo.
Afbouw van kleinschalige goudwinning in Suriname
Suriname trad op 2 augustus 2018 toe tot het Minamata-verdrag inzake kwik, waarbij werd beloofd het gebruik van kwik in de kleinschalige goudwinning uit te faseren onder artikel 7. In een persbericht van de Surinaamse regering in november 2023 heeft minister van Ruimtelijke Ordening en Milieu, Marciano Dasai, een tijdschema van vijf jaar vastgesteld voor de voltooiing van de kwikafbouw. Dasai gaf aan dat dit doel zijn uitdagingen heeft, maar beloofde een gedetailleerd plan te ontwikkelen om dit te bereiken. Of dit plan zal worden omgezet van theorie naar praktijk moet nog blijken.
Tot op heden heeft Itoewaki gezegd dat ze geen enkele inspanning heeft gezien om het gebruik van kwik in de goudwinning aan te pakken. Integendeel, beweert ze dat het probleem is verergerd omdat de illegale goudmijnsector zich uitbreidt en elk jaar meer Wayana-gebied wordt vernietigd.
Het project Effectief Beheer van Goudwinning in Suriname streeft naar samenwerking tussen de Surinaamse regering en kleinschalige mijnwerkers. Het doel van het project is om duurzamere mijnbouwmethoden te bevorderen. (Foto met dank aan het Ontwikkelingsprogramma van de Verenigde Naties)
In januari werd Dasai uitgenodigd door de Franse ambassadeur in Suriname, Nicolas DeLacoste, voor een helikoptervlucht boven het Marowijne-gebied om verschillende goudmijnen te inspecteren. De ambassadeur pleitte voor een gerichte bilaterale aanpak om een duurzame oplossing te bereiken.
Itoewaki betreurde dat de gevolgen van het gebruik van kwik in de goudwinningsactiviteiten van Suriname verder reiken dan gezondheid en welzijn. Vaak worden traditionele Wayana-jachtgronden en landbouwpercelen gebruikt voor goudwinning, wat biodiversiteit vernietigt in het proces. Bovendien is de schaal waarop ontbossing plaatsvindt onvoorstelbaar. Ze zei: “Elke keer dat je boven het gebied vliegt, kun je de verslechterende ontbossing met het blote oog waarnemen, het is verwoestend.”
ENVIRONMENT
| united news | Door: Redactie
