‘Geef ons vertrouwen, ik geef er een prachtig Suriname voor terug’

24 juli 2020 - Chan Santokhi | president van Suriname De nieuwe president trof bij zijn aantreden een letterlijk geplunderd overheidsapparaat aan. „Ongeveer alle computers waren weggehaald.” Toch begint hij vol vertrouwen en energiek aan het herstel van Suriname.

Het was een roerige eerste werkweek voor Chan Santokhi (61), de nieuwe president van Suriname. Hij trof niet alleen een vrijwel lege staatskas aan, maar ook waren ongeveer alle computers verdwenen op de ministeries. En hij werd opgescheept met duizenden nieuwe ambtenaren die vlak voor de regeringswisseling nog snel waren aangenomen door toenmalig president Desi Bouterse.

Geen makkelijke start voor Santokhi, die toch al

een praktisch failliet Suriname erft. Desondanks klinkt de nieuwe president energiek en hoopvol. NRC sprak hem telefonisch vanuit het presidentieel paleis in Paramaribo.

Dus u kwam aan op uw werkplek en er waren geen computers?

„Dat klopt. Wat ik aantrof was met geen pen te beschrijven. Mijn eigen werkplek, het kabinet van de president, was helemaal leeg en ook bij andere ministeries waren de spullen weggehaald. We waren erop voorbereid dat we financieel een ernstige situatie zouden aantreffen, maar dit kwam daar als verrassing bovenop.

„En behalve duizenden nieuwe werknemers zijn ook honderden mensen in functies gepromoveerd voor hogere salarissen. Er zijn wurgcontracten afgesloten waar

we niet zomaar vanaf kunnen. Ook met vakbonden zijn loonsverhogingen van wel 50 procent overeengekomen. Dit alles drukt natuurlijk enorm op de financiën die we al niet hebben. Ik zie dat dit duidelijk georganiseerd is door de vorige regering om onze start zo moeilijk mogelijk te maken.”

En nu?

„Er is nu met spoed een presidentiële commissie ingesteld die onderzoek gaat doen op alle ministeries en zal inventariseren wat er weg is, hoeveel mensen waar zijn aangenomen en wat voor overeenkomsten er zijn gesloten. Eind volgende week hopen we een volledig beeld van de situatie te hebben en dan geven we een persconferentie. We willen dat de bevolking weet hoe groot de schade is, we zullen alles transparant maken.

„We hopen zo ook begrip te vragen voor de situatie. Nu al is de betrokkenheid en de goodwill bij de bevolking en het bedrijfsleven groot, merken we. Een particulier bedrijf heeft aangeboden computers te leveren. Ze hebben mijn werkplek bijvoorbeeld al helemaal in orde gemaakt.”

Onder Santokhi’s voorganger Bouterse werd de afgelopen tien jaar een financieel wanbeleid gevoerd. Er zijn grote leningen aangegaan, terwijl de productie in het land en de inkomsten niet toenamen. De inflatie steeg en de staatsschuld groeide naar ver boven de 2 miljard euro. President Santokhi heeft een plan aangekondigd waarin hij in negen maanden de ergste crisis wil bestrijden.

Santokhi: „We hebben een pakket aan maatregelen gepresenteerd aan de raad van ministers om zo snel mogelijk de inkomsten van de regering te verruimen, want we kunnen zelfs de ambtenarensalarissen niet betalen. Banken zijn bereid ons tegemoet te komen. We moeten de belastingen herzien en willen dat bedrijven een deel van hun belasting vooruit betalen. Daar is positief op gereageerd.

Er is een grote groep Surinaamse Nederlanders die bereid is hier te investeren

„Er zal gekort worden op bepaalde subsidies voor burgers, bijvoorbeeld op brandstof. En we willen buitenlandse investeerders aantrekken. Ik denk bijvoorbeeld aan kapitaal uit de diaspora. Er is een grote groep Surinaamse Nederlanders die zich betrokken voelt bij Suriname en bereid is hier te investeren nu er een nieuwe regering zit. Via een speciaal diasporafonds willen we die groep stimuleren. Op de langere termijn zal ook een aantal niet-vitale staatsbedrijven worden geprivatiseerd.”

De bevolking heeft het economisch al heel zwaar. Bent u niet bang dat impopulaire maatregelen zoals duurdere brandstof zich tegen u keren?

„Het gaat er ook om dat je de zaken goed communiceert naar de bevolking, we willen ze daarom ook deelgenoot maken van de crisis door transparant te zijn en tegelijkertijd aan te geven dat de problemen niet onoplosbaar zijn. Ik merk dat mensen bereid zijn offers te brengen nu ze weer hoop hebben. En we zullen met een speciaal solidariteitsfonds eerst kijken naar de meest kapitaalkrachtigen in de samenleving. Brede schouders zullen het eerst inleveren, en de minder draagkrachtigen worden gespaard. We vragen nu: geef ons ondersteuning en solidariteit. Er moeten nu offers worden gebracht. Maar geef ons vertrouwen, ik geef er een prachtig Suriname voor terug.”

U heeft gezegd dat u verdwenen corruptiegelden wil terugvorderen. Hoe?

„We zullen daar experts op zetten om uit te zoeken om hoeveel geld het gaat en wie zich schuldig heeft gemaakt. Een van de concrete zaken die we willen is een speciale aanklager om corruptie te bestrijden. Toen ik minister van Justitie was in de regering-Venetiaan heb ik geprobeerd justitie en politie te versterken. Daardoor waren ze in staat om corruptiezaken aan te pakken waar zelfs ministers bij betrokken waren. Dat beleid wil ik voortzetten, corruptie zal bestreden worden’.” Eerder gaf Santokhi al aan dat hij hierbij zonodig ook buitenlandse expertise wil inschakelen. Deze week liet de Surinaamse procureur-generaal nog weten dat hij de ex-minister van Financiën Hoefdraad wil vervolgen wegens malversaties rond de Centrale Bank.

Santokhi investeerde de laatste jaren als voorzitter van zijn Vooruitstrevende Hervormingspartij (VHP) al in zijn buitenlandse contacten, voornamelijk in Nederland. In zijn eerste werkweek als president had hij al telefonisch overleg met buurland Brazilië, de VS en Nederland. Er is volgens Santokhi intensievere samenwerking op komst met het voormalige moederland.

Santokhi: „Ik heb een gesprek met premier Rutte gehad, en er zijn gesprekken geweest tussen minister van Buitenlandse Zaken Blok en onze minister Ramdin. Het zijn eerste gesprekken, maar beide landen willen op korte termijn ambassadeurs uitwisselen en ook op handelsgebied de bilaterale relatie weer opbouwen. We hopen dat we met schuldeisers kunnen onderhandelen en internationale organisaties kunnen vinden om ons te helpen onze schulden te herstructureren of af te kopen.”

Bouterse heeft vooral de banden met China aangehaald en zijn veel leningen aangegaan. Hoe ziet u de relatie met China?

„We willen een goede samenwerking met al onze bevriende naties en daar hoort China ook bij. We zullen proberen om een wijziging te krijgen in de schuldpositie van Suriname richting China en dat geldt ook voor buurland Brazilië. Ik heb de afgelopen week een gesprek gehad met president Bolsonaro en hij heeft me uitgenodigd voor een bezoek als we uit de Covid-crisis zijn.”

We willen ons niet gevangen laten houden door het verleden van Brunswijk

Santokhi’s rechterhand is oud-Junglecommando Ronnie Brunswijk, die gekozen is als vicepresident. Brunswijk is in Nederland en Frankrijk veroordeeld voor drugshandel. Waarom besloot Santokhi – zelf oud-politiecommissaris en minister van Justitie onder president Venetiaan – toch met hem samen te werken?

„De verkiezingsuitslag geeft duidelijk aan dat de bevolking een verandering wilde. Wij als VHP maar ook Brunswijk met zijn partij ABOP heeft behoorlijk wat stemmen binnengehaald. Een deel van de bevolking wil dat zijn partij meeregeert. Natuurlijk luister ik naar de kritiek en opmerkingen, maar we willen ons niet gevangen laten houden door het verleden van Brunswijk. We willen nu vooral investeren in een betere economie en de toekomst.”

Denkt u dat ex-president Bouterse het u nog moeilijk gaat maken? Hij is veroordeeld tot twintig jaar celstraf voor de Decembermoorden. Als president genoot hij immuniteit, maar nu niet meer.

„Het proces ligt bij de rechterlijke macht, ik wil daar niet teveel over uitweiden. Maar we moeten zijn partij, de NDP, niet onderschatten. De NDP is met zestien zetels nog altijd een grote partij en ik verwacht dat ze het ons zo moeilijk mogelijk gaan maken. Ze doen dat nu al via sociale media, waar overigens ook veel nepberichten worden verspreid.”

U staat voor een behoorlijk zware taak. Waar haalt u de kracht en energie vandaan?

„Ik ben een spiritueel mens en ben zowel met het hindoeïsme als met het katholieke geloof opgegroeid. Mijn moeder heeft me altijd meegeven: ‘Bid en werk hard, de rest doet God’. Of het nu in een tempel is of een kerk, ik vind er spirituele kracht. Als mensen vragen wat voor president ik wil zijn, dan zeg ik: ‘Ik ben een van jullie, ik wil een gewone president zijn, net als alle Surinamers’.

„Bij mijn inauguratie was maar een beperkt aantal mensen aanwezig, vanwege Covid. Daarna ben ik de wijken ingereden, naar de mensen. Ik wil met mijn regering een volksregering zijn. Ik geloof dat ondanks alles het niet onmogelijk moet zijn om Suriname weer op te bouwen’.”