Proclamatie overkoepelend marronplatform
| de ware tijd | Door: Redactie
‘Maps is er voor alle marrons fu wi kon moro hei’
“Laat mij beginnen voorop te stellen dat deze organisatie er niet is voor Okanisi alleen, maar voor de verheffing van alle marrons van Suriname in totaliteit. A de fu ala lo, ala bere, ala den stam na ala siksi liba. Fu wi kon moro hei.” Zo sprak voorzitter Johannes Niavai bij de proclamatie van het Marron Platform Suriname (Maps).
Tekst en Beeld Tascha Aveloo
Het platform heeft als werkslogan ‘Wi na busikondee, busikondee na wi’. Met een traditioneel plengoffer door André Mosis op de apinti en Papa Eddy Lante, werd aan Anana
“Mensen hebben geen respect meer voor granman en kapiteins. Als ze in een dorp komen kennen ze het waarden- en normensysteem niet”
Johannes Niavai
Uniek samenlevingssysteem
Niavai, zelf kapitein van het dorp Clementi aan de Tapanahonie, is zich ervan bewust dat er veel organisaties zijn die bezig zijn in
Hij noemt het marronsamenlevingssysteem uniek in de wereld; waar een volk, weggerukt van zijn grondgebied (Afrika), het toch honderden jaren heeft standgehouden. En wel volgens de tradities, normen, waarden en wettelijke vorderingen, die gedragen worden door het traditioneel gezag en de stamleden. “Men wordt wel eens boos dat ik spreek over wetten. Maar die zijn van toepassing in het dorp naast de landelijke wetten. Als je iets doet in dorp waarvoor we je volgens onze wetten een pak slaag moeten geven, dan gebeurt dat.”
“Wij zijn een deel van Afrika dat is behouden buiten Afrika. En wij zijn nazaten van de tot slaaf gemaakten.” De traktaten waren er en hebben een bepaalde rechtswaarde. De groep onder leiding van Niavai kwam bijeen en na ruim een jaar brainstormen, waarbij zij langs veel dorpen en bij granman langsgingen voor hun zegen en een breder draagvlak.
“We wilden niet weer zomaar een marronorganisatie, maar één die alle andere bij elkaar brengt. Waar werk je, wie is je doelgroep, waarmee ben je bezig en hoe kunnen we elkaar helpen? Dat is de gedachte achter Maps. We willen het verschil maken.”
De voorzitter stelt dat het hem enorm pijn zal doen als hij zou horen dat alleen Okanisi (Aucaners) of Saamaka (Saramaccanen) het voor het zeggen hebben in Maps. “Het gaat om de verheffing van de marrons als groep. We vechten voor eenheid. Als ik met een Matawai praat en hij begrijpt me niet, dan zal ik door blijven praten totdat hij me begrijpt en me ondersteunt.”
Volgens Niavai is het nu de tijd om leiders in de gemeenschap te overtuigen van de noodzaak om een ‘front’ te vormen tegen de buitenwereld in ‘gemeenschappelijk voordeel’. “Daarom is het bestuur ook heel divers.” Het grootste doel van het platform is herstel van normen en waarden. “Mensen hebben geen respect meer voor granman en kapiteins. Als ze in een dorp komen kennen ze het waarden- en normensysteem niet, terwijl sommigen van hen mogelijk later een van deze functies zullen moeten overnemen.”
Voorbereidingen
Da Johannes Toyo, secretaris van het platform, stelt dat de marrons zich meer bewust moeten worden van hun kennis en culturele waarden. Het besluit om Maps op te richten is genomen op 25 december 2022. Vanaf toen is er onderzoek gedaan en uitgewerkt wat de precieze werkgebieden moeten zijn van de organisatie.
Er wordt een ‘puu a do’ gehouden ter ere van de proclamatie van het Marron Platform Suriname (Maps). Als ‘baby’ liggen de statuten in het mandje
Binnen Maps is er een raad van kapiteins en een van oude wijze mannen. Er zal gewerkt worden aan zaken zoals duurzame ontwikkeling in ondernemerschap, internationale relaties, cultuurbehoud, ontwikkeling voor commerciële inzet in het toerisme, veiligheid in de dorpen, onderwijs, infrastructuur (water en elektriciteit) en nog veel meer.
“Erkenning en excuses van de Nederlandse regering en de daarbij horende reparties zijn niet alleen voor de nazaten van de tot slaaf gemaakten in de stad”, stelt Toyo. “Nu is het de tijd dat we dingen zelf ter handen nemen. Door steeds te blijven wachten tot anderen zich geroepen voelen om iets voor ons te doen, blijven we arm.”
De organisatie is bezig met een landelijke bewustwordingscampagne met programma’s via radio en tv. “We kunnen het werk niet alleen doen. We zijn de trekkers, maar u moet helpen met het vormen van deze nieuwe weg.”
Opvoeding
André Mosis overhandigde het bestuur van Maps het verslag van een tweedaagse workshop over het slavernijverleden, die hij als vertegenwoordiger van de groep die nu in een platform is omgezet had bijgewoond. Die workshop was in De Nationale Assemblee. “Ik benadruk dat wij als groep zwak zijn in het neerpennen van onze geschiedenis en belangrijke momenten. We moeten alles vastleggen, ook dit gebeuren hier. Het is voor de geschiedenis en voor het nageslacht.”
Volgens Mosis zag de gemeenschap het verval van normen en waarden aankomen met het wegtrekken van de mensen naar het kustgebied voor hoger onderwijs en loonarbeid. “Maar ook sinds de intrede van partijpolitiek in de jaren ‘60 zijn er veel gezinnen niet teruggegaan naar hun dorp.” Dit maakt dat hun kinderen vaak niet meer de traditionele manier van opvoeding hebben gehad en ook de kerk speelt dan een invloed op hun geloofsidentiteit.
Mosis als cultuurkenner stelt dat westerse scholing niet slecht is, maar de opvoeding van de marron zou meer een duidelijke mix moeten zijn van de tradities van waarden en normen en de westerse techniek. “Dat zie ik bij mijn kinderen. Zij hebben onze tradities en denkwijze aangeleerd en zij zijn universitair geschoold. Dat doen zij nu ook bij hun eigen kinderen.”
Het plengoffer werd, na de speeches, overigens gedaan ter ere van de ‘Puu a do’ van Maps. Dat is een ceremonie die traditioneel wordt uitgevoerd wanneer een baby enkele maanden oud is en voor het eerst aan de buitenwereld getoond wordt, nadat ooms toestemming hebben verleend.
In dit geval is de ‘baby’ de statuten van Maps, die in een mandje geplaatst werden en met zang en gejoel langs de gasten werd gevoerd. Dat gebeurde met veel gelach, zang en donatie van leden in de mand.
Abonneer op ons youtube kanaal.
Bedankt voor het kijken en abonneren.
'Suriname Nieuws Centrale'
| de ware tijd | Door: Redactie
