Nederlandse excuses slavernijverleden van premier Rutte maakt diepe onderbuikgevoelens los.                                                                                                                             

Na de aanbieding van excuses door Nederlandse premier Mark Rutte op 19 december 2022 staan de media bol van diepe onderbuikgevoelens onder verschillende bevolkingsgroepen in Suriname en Nederland. Maar dat was niet de intenties van dit historische feit? Waar ging het fout en hoe verder?

Sigrid Kaag op bezoek

De Nederlandse regering vaardigde haar vice premier Sigrid Kaag naar Suriname af om de kou daar uit de lucht te halen. Onder de lokale bevolking was irritatie ontstaan over de aanbieding van excuus voor het slavernijverleden door premier Rutte op 19 december 2022. Met oog op het bezoek verspreidde ik in mijn whatsapp

groep de column van 7 mei 2022 die ik had gepubliceerd. De column besprak een pleidooi over herstelrecht voor de nazaten van Indiase contractarbeiders wegens gepleegde misdaden tegen de menselijkheid tijdens het koloniale bewind.

Ik memoreerde daarin met name de vele mensonwaardige behandelingen van de kantraki’s waaronder executies van de actievoerden arbeiders, kromsluitingen, misbruik van kantraki vrouwen door plantage bazen, etc.  Wetende dat de misstanden in het slavernijverleden in vergelijking met dat van de kantraki’s onvergelijkbaar is, verzocht ik president Santokhi en minister Ramdin de strekking van mijn column mee te nemen in het gesprek met vice premier Kaag. Immers tegen

de gepleegde misdaden tegen de kantraki’s in het koloniale verleden verdienen ook excuses van Nederland. Dat bleek aan de orde te zijn geweest. Bekendmaking daarvan maakte diepe onderbuikgevoelens los bij velen in de samenleving. Dat is vreemd aangezien het hier gaat om erkenning van misdaad tegen menselijkheid.

Ode aan de nazaten van de tot slaaf gemaakten, die zich jaren hebben ingezet voor het maken van de Nederlandse excuus over de mensonwaardige behandelingen van de voorouders in het koloniale verleden. Daardoor kon de erkenning op 19 januari 2022 van die historische feiten als misdaden tegen de menselijkheid worden uitgesproek. Dat betekent thans een grote omslag en winstpunt bij het verwerken van het slavernijverleden, maar zeker ook voor het verwerken van het totale koloniale verleden in Suriname, Nederland en Caraïbische delen van Nederland. 
 

Het addertje onder het gras

De mogelijkheid bestaat nu  te procederen - conform het Europees Verdrag betreffende de niet-toepasselijkheid van verjaring terzake van misdrijven tegen de menselijkheid en oorlogsmisdrijven, Internationale conventies Straatsburg 25-01-1974 -  tegen de misdaden in het koloniale verleden van Suriname. Die zouden niet zijn verjaard. Er kunnen gerechtelijke processen tegen de Staat der Nederlanden worden aangespannen teneinde juridische genoegdoening te claimen. Echter er schuilt een oud addertje onder het grasmat. Bovendien zal de Tweede Kamer de excuus met inbegrip van het gekoppelde toebehoren nog moeten beoordelen en erkennen.  
Dat in het koloniale verleden van Nederland talrijke misdaden tegen de menselijkheid straffeloos konden worden voortbracht is geen nieuws.

Tot een gerechtelijke vervolgen kwam het nooit. Op 25 september 2019 schreef Maurice Swirc in De Groene Amsterdammer, dat uit geheim gehouden documenten in het Nationaal Archief te Den Haag was gebleken dat een juridische doofpot ten aanzien van de zogenoemde Verjaringswet bestond. Dat moest er definitief voor zorgen dat de daders van de Indische oorlogsmisdrijven nooit meer strafrechtelijk vervolgd konden worden. Die wet trad in 1971 geruisloos in werking. Daar was Kabinet-De Jong verantwoordelijk voor. Volgens de auteur hadden experts  vraagtekens tegen de geldigheid van de wet  gezet. En daar bleef het bij.      In het geval van Suriname werpt die doofpot wet een blokkade op. Het ligt nu op het spelveld van de Tweede Kamer om in het kader van de gemaakte excuus die verjaringswet in te trekken. Daarover zal minister Weerwind van Rechtsbescherming moeten worden aangesproken.

Adviesnota ‘Ketenen van het Verleden’  

Het rijkswege ingestelde Adviescollege Dialooggroep Slavernijverleden bestond uit voorzitter Drs. D.H. Oudshoorn-Tinga en de leden E. Davids, Mr. L.Y. Gonçalves-Ho Kang You, Dr. J.L. Kool-Blokland, G. de Randamie en R.R. Severina. In de Adviesnota ‘Ketenen van het Verleden’ (2021) werd  aangegeven, dat de opdracht was “binnen het Koninkrijk der Nederlanden” een dialoog te organiseren over het slavernijverleden en de doorwerking daarvan in de hedendaagse samenleving.  Let wel. Suriname behoort sinds november 1975 niet meer tot het Koninkrijk der Nederlanden. Dat maakt duidelijk waarom burgers in Suriname bijna uitgesloten waren van de intensieve dialoogsessies. Vandaar dat er irritatie ontstond over de eenzijdige excuus! Begrijpelijk ook dat de intentie niet geheel kon worden gehaald, aangezien de overige etnisch gemeenschappen zich niet betrokken waren zoals inheemse, Marron, Indonesische, Chinese en Hindostaanse Surinaamse gemeenschappen. Anyhow de doelen die het adviescollege formuleerde om tot herstel te komen en  een gezamenlijke toekomst mogelijk te maken heb ik hieronder geciteerd: 

• erkent dat slavernij en slavenhandel misdrijven tegen de menselijkheid waren;
• verantwoordelijkheid neemt om de misstanden van het slavernijverleden onder ogen te zien;
• erkent dat de gevolgen van het slavernijverleden heden ten dage nog voelbaar zijn; en
• excuses aanbiedt. 

Integrale benadering koloniaal verleden    

Interessant is dat de Surinaamse regering sterk heeft benadrukt, dat een integrale en holistische benadering van het koloniaal verleden noodzakelijk is voor het proces van excuses van het slavernijverleden. President Santokhi meldde dat zijn regering een gecoördineerde, integrale en holistische benadering van het koloniaal verleden in al zijn facetten beoogt. Terecht noemt hij het slavernijverleden als een donkere bladzijde in de collectieve koloniale geschiedenis. Evenwel, het samen werken naar een moment van herstel vereist alle maatschappelijk betrokkenheid. En dat vereist een goede basis van vertrouwen in de regering. In de Surinaamse media is reeds melding gemaakt, dat de toezegging voor een integrale en holistische benadering wordt toegejuicht door de Surinaamse regering. Of dat binnen alle groepen in samenleving ook zo wordt ervaren is helaas nog zeer de vraag.  De regering zegt het voornemen te hebben dit vraagstuk op de regeringsagenda te plaatsen en de nodige overlegstructuren te ontwikkelen voor nationaal dialoog.

In feite ligt hier een historische taak voor alle maatschappelijke organisaties om samen op te trekken. Strategieën en mogelijkheden om het leed van de voorouders uit het koloniale verleden te kunnen overbruggen liggen niet zomaar op te rapen van de grond. 
Slot 

De Nederlandse excuses voor het slavernijverleden mogen wel diepe onderbuikgevoelens hebben losmaakt. Het is de vraag of mensen bereid zijn om aan dergelijke innerlijk oer-energie een positieve wending te geven.  Het gaat hier om een zeer tere en gevoelige maatschappelijke realiteit die door het eeuwenlange koloniale verleden in verschillende landen zijn voortgebracht.

Bovendien betreft hier een internationaal en interetnisch sociaal-maatschappelijk vraagstuk, dat vanuit diverse sectoren en vakdisciplines behoedzaam dient te worden aangepakt. Van eminent belang is dat vooral wetenschappers gezamenlijk de juiste paradigma’s (werktermen) helpen zoeken die als sleutel kunnen dienen voor de realisatie van een gedeelde nieuwe toekomst. 

door:  S. Harinandan Singh Rotterdam . Email: singhs@hetnet. nl

 

---

Abonneer op ons youtube kanaal.
Bedankt voor het kijken en abonneren.
'Suriname Nieuws Centrale'

---