‘BUITENVROUW’ KRIJGT ERFRECHT IN NIEUW SURINAAMS WETBOEK

Bron: Curaçao.nu

De langjarige buitenechtelijke partner – in de volksmond vaak ‘buitenvrouw’ genoemd – krijgt vanaf 1 mei 2025 erfrechten in Suriname.

Dat is vastgelegd in het nieuwe Burgerlijk Wetboek, waarin langdurig samenleven buiten het huwelijk voor het eerst juridisch erkend wordt. De wijziging weerspiegelt de sociale realiteit van veel Surinaamse gezinnen, waarin naast een huwelijk ook andere duurzame relaties bestaan.

Volgens artikel 4:30b van het nieuwe wetboek kan een partner die minstens tien jaar met de overledene heeft samengewoond ‘als waren zij gehuwd’ aanspraak maken op delen van de nalatenschap. Die regeling geldt zelfs wanneer er ook een officiële echtgenoot of echtgenote

is. Daarmee legaliseert de wet een praktijk die in Suriname veel voorkomt, maar tot nu toe juridisch onzichtbaar was.

De wetgever wil zo de rechtspositie van deze partners en hun eventuele kinderen beter beschermen. Juristen wijzen erop dat de bepaling voorkomt dat langjarige partners na overlijden van hun levensgezel met lege handen achterblijven, terwijl zij vaak gezamenlijk vermogen hebben opgebouwd.

Religieuze huwelijken

Naast de erkenning van het concubinaat brengt het nieuwe familierecht meer veranderingen. Zo erkent Suriname nu ook religieuze huwelijken, mits deze worden gesloten in aanwezigheid van een ambtenaar van de burgerlijke stand. Die maakt ter plekke de huwelijksakte op, waardoor de

religieuze plechtigheid dezelfde juridische gevolgen krijgt als een burgerlijk huwelijk.

Ook het huwelijksrecht voor jongeren blijft strikt. Meerderjarigen moeten tot hun 21e toestemming van hun ouders vragen om te mogen trouwen. Alleen met een ontheffing van de kantonrechter kunnen jongeren van achttien tot eenentwintig zelfstandig huwen.

Een andere belangrijke vernieuwing is artikel 1:1a van het wetboek, dat ruimte laat voor de erkenning van gewoonterecht in inheemse en Marron-gemeenschappen. Daarmee kunnen eigen familierechtelijke tradities, bijvoorbeeld rond huwelijk of erfenis, naast het nationale recht blijven bestaan.

De nieuwe regels maken deel uit van het herziene Burgerlijk Wetboek dat op 1 mei 2025 in werking is getreden. De vernieuwde familierechtelijke bepalingen zijn het resultaat van meer dan twintig jaar voorbereiding en samenwerking tussen Suriname, Curaçao en het Gemeenschappelijk Hof van Justitie.

Politieke stilte

De invoering van het nieuwe familierecht in Suriname is opvallend geruisloos verlopen. Hoewel bepalingen over religieuze huwelijken, buitenechtelijke partners en het erkennen van regionaal gewoonterecht gevoelig liggen in maatschappelijke discussies, bleef politiek protest uit tijdens de parlementaire behandeling van het Burgerlijk Wetboek.

In De Nationale Assemblée werd het nieuwe wetboek op 14 augustus 2024 aangenomen met algemene stemmen van de aanwezige leden. De oppositie stemde niet tegen, maar was wel kritisch over het tempo van het traject en vroeg zich af of de wet wel voldoende ‘Surinaams’ was. Toch leidde vooral Boek 2 (rechtspersonen) tot debat; de familierechtelijke vernieuwingen passeerden grotendeels zonder inhoudelijke discussie.

Volgens juristen en betrokken commissieleden was er in de aanloop naar de stemming bewust gekozen voor uitgebreide consultatie buiten het parlement. Tijdens twee studiedagen in mei vorig jaar werden parlementariërs uitvoerig geïnformeerd over de voorstellen, onder meer door notaris Anneke Chin-A-Lin en jurist Jan de Boer. De toonaangevende familierechtjurist Monique Veira, die eerder kritiek had op het erfrecht, sprak zich toen nadrukkelijk uit voor invoering.

Curaçao

De bepalingen over religieus huwelijk en erkenning van langdurige concubinaatsrelaties zijn deels geïnspireerd op het Burgerlijk Wetboek van Curaçao. Dat wetboek vormde voor meerdere onderdelen van het Surinaamse wetboek een model. De politieke keuze om deze bepalingen over te nemen werd mede ingegeven door de wens om aan te sluiten bij de sociale realiteit in Suriname.

In het parlement en bij de juridische beroepsgroepen werd vooral gewezen op het belang van goede voorlichting. Niet alleen juristen, maar ook burgers moeten begrijpen wat deze veranderingen betekenen voor hun rechten en verplichtingen. Het Centrum voor Democratie en Rechtspleging in Paramaribo (CDR) organiseert daarom sinds begin dit jaar cursussen en publieksvoorlichting over het nieuwe recht.

MENS EN MAATSCHAPPIJ

GERELATEERD AAN | NIEUW BURGERLIJK WETBOEK TREEDT OP 1 MEI 2025 OFFICIEEL IN WERKING