ANALYSE | NIEUWE HOMMELES BINNEN ‘ONHERKENBARE’ NPS

Auteur: Armand Snijders

Wie had gedacht dat de rust in de gelederen van de Nationale Partij Suriname (NPS) was teruggekeerd nadat vorig jaar eindelijk de stekker werd getrokken uit de samenwerking met de VHP, Abop en Pertjajah Luhur (PL), heeft zich vergist. Volgens partijprominent Wim Bakker vervreemdt de partij meer en meer van haar achterban, die zich niet meer zou herkennen in het gedachtegoed en de richting die men opgaat.

Het rommelt weer in partijcentrum Grun Dyari. Of eigenlijk nog steeds. Want het is het afgelopen decennium niet rustig geweest binnen de groene partij. Voor die tijd vierde de NPS haar

gloriejaren; in 2005 wist de partij met voorzitter Ronald Venetiaan voor de laatste keer de president van Suriname te leveren. Hij had deze functie tot redelijke tevredenheid van de kiezers al twee keer eerder bekleed en met zijn regering beide keren de rommel van Desi Bouterse en diens exponenten opgeruimd.

Maar bij de verkiezingen van 2010 leidde de partij in de combinatie waar de NPS deel van uitmaakte een smadelijk verlies. De NDP greep de macht en Desi Bouterse werd president. De NPS haalde slechts vier zetels en kwam in de oppositie terecht. Twee jaar later, om precies te zijn op

17 juni 2012, werd partijvoorzitter Venetiaan opgevolgd door Rusland als partijvoorzitter.

Dat bleek geen succes: Rusland wist de achterban niet te inspireren en terug naar het groene huis te krijgen.

Bij de verkiezingen van 2015 moest de partij de helft van haar zetels inleveren. Niet de NPS maar de VHP mocht een kandidaat voor het presidentschap naar voren schuiven. Dat werd Santokhi, die het evenals vijf jaar eerder moest afleggen tegen de kandidaat van de toen nog superieure NDP: Desi Bouterse.

Geholpen door het wanbeleid van de paarse regering in de vijf jaar die volgden, won de VHP in 2020 de verkiezingen met twintig zetels. De NPS boekte wel een zetel winst, maar bleef slechts een teleurstellende drie steken, wat vooral toegeschreven kan worden aan de zwakke en vaak onsamenhangende oppositievoering in de voorafgaande jaren. De kiezers hadden bovendien weinig vertrouwen in Rusland, die vergeleken met Santokhi als een grijze muis werd – en nog steeds wordt – gezien.

Santokhi werd eindelijk president en stelde een coalitie samen van zijn partij, de Abop en PL. Maar omdat hij onvoldoende vertrouwen in met name de leiders van die partijen had, besloot hij de NPS er ook bij te betrekken. Rusland hapte gelijk toe en ging met Santokhi in zee, er vanuit gaande dat de samenwerking op een redelijke basis van gelijkwaardigheid zou zijn. Zoals Venetiaan de VHP – met veel minder zetels – ook als gelijkwaardige partner had beschouwd toen hij president was.

Maar de hernieuwde samenwerking met de veranderde verhoudingen werd voor de NPS één grote deceptie. Santokhi ontpopte zich als een autocraat die weinig rekening hield met de wensen van de partners. De partij kreeg niet wat ze wilde (een ministerie van Olie en Gas), maar mocht wel twee bewindslieden leveren: Marie Levens voor Onderwijs, Wetenschap en Cultuur en Silvano Tjong-Ahin voor Ruimtelijke Ordening en Milieu. Die zaten er echter grotendeels voor spek en bonen bij (net zoals de minister van PL en Abop).

Rusland wist Santokhi totaal geen tegenwicht te geven waardoor de onvrede bij de achterban alleen maar verder toenam. Dat werd ook luidop uitgesproken door onder meer parlementariër Patricia Etnel, die een revolte ontketende, die niet het gewenste effect had.

Rusland vertikte in eerste instantie gehoor te geven aan de roep van vrijwel de volledige achterban om de stekker uit de samenwerking te trekken, maar toen het ook hem duidelijk werd dat aanblijven tot de onherroepelijke ondergang van de NPS zou leiden, gaf hij er begin 2022 uiteindelijk wel de brui aan. Waarna het vuilsmijten met de VHP begon en Santokhi toegaf dat hij de NPS niet nodig had om te regeren maar ze er bij had gehaald omdat de VHP in het verleden zo vaak deel had uitgemaakt van een door Venetiaan geleide coalitie.

De NPS-voorzitter heeft sindsdien zijn pet behorende bij de verkiezingscampagne opgezet en probeert volgens eigen zeggen “de partij verder laten groeien en het vertrouwen van het Surinaamse volk herwinnen.” Dat doet hij door “het veld in te gaan” en door in stad en land vlaggen uit te delen. “Want de NPS-vlag is niet slechts een stuk stof, maar een symbool van hoop voor alle burgers.”

Wat de partij nu gaat doen om richting de verkiezingen een frisse en nieuw uitstraling te hebben en hoe ze het land er weer bovenop willen hebben, is echter onduidelijk. En de onvrede binnen de partij over de koers die men vaart, wordt met de dag groter. Behalve Wim Bakker hebben vele anderen zich daarover uitgesproken, onder wie Jimmy Rosheuvel en Michael Loswijk. In brieven gericht aan het hoofdbestuur hebben zij herhaalde malen hun grieven geuit, maar daar is volgens hen nooit op gereageerd.

Bakker vindt onder meer dat de de partij steeds meer een verkeerde kant op beweegt, met name door haar benadering van de mofina wan. “Die hebben niet de nodige kennis, het inzicht en de attitude om weloverwogen politieke keuzes te maken.” Hij heeft er ook op gewezen dat het schort aan de stemstructuur tijdens het partijcongres. Slechts elf afdelingen hebben stemrecht, wat volgens hem vernieuwing in de weg staat en een passieve achterban creëert. Dit gebrek aan inspraak ziet hij als een symptoom van structurele zwakte binnen de partij. Hij waarschuwt voor een partij die afdrijft van haar kernwaarden en haar wortels en van haar achterban vervreemdt.

Maar weer legt Rusland, wiens positie toch al achter de schermen in Grun Dyari ter discussie staat, alle kritieken naast zich neer. Hij zegt dat de partij zich niet laat afleiden door “interne machtsstrijden”. “Het is duidelijk dat sommigen binnen onze gelederen proberen de partij te verzwakken”, stelde Rusland scherp. “Dit is echter niet nieuw. In 2015 werd al een soortgelijke poging ondernomen door één van hen, maar dat heeft geen effect gehad”, aldus Rusland, zonder in details te treden.

Hij weet zeker dat “ze zullen falen.” Maar dat lijkt een naïeve houding te zijn, die hem en de NPS wel eens duur kan komen te staan. Hij rekent zich ondertussen rijker dan hij ooit zal worden en weet zeker dat de NPS een grote overwinning bij de verkiezingen van 2025 zal behalen. De vraag die hij zich echter zou moeten stellen is of dat wel reëel is met een nog altijd morrende achterban.

De partij viert vandaag zondag 29 september haar 78ste verjaardag. Dan zal moeten blijken of Rusland de hommeles in Grun Dyari voor eens en altijd kan verdrijven of dat de partij intern ruziënd de verkiezingen tegemoet gaat.

UNITEDNEWS