‘WE WORDEN TE LAAT BOOS’

Foto: Voormalig governor van de Centrale Bank van Suriname, Robert van Trikt.

“We worden te laat boos”, zei minister van Financiën en Planning Stanley Raghoebarsing aan het parlement, doelende op de verontwaardiging van leden over de economische herstelmaatregelen van de regering die de ontspoorde economie weer op het juiste pad moeten krijgen.

Volgens economen en politici hebben acties en handelingen van de Centrale Bank van Suriname (CBvS) tijdens de vorige regering, waaronder ongebreidelde monetaire financiering en andere vormen van illegale geldschepping, bijgedragen aan de economische neergang. CBvS-topper Harry Dorinie stelt dat er zelfs “quasi fiscale” activiteiten hebben plaatsgevonden die bij wet verboden

zijn. Tot die conclusie komt ook een advocaat die anoniem wenst te blijven, na analyse van de uitspraak van de Belgische rechtbank tegen consultantsbureau Clairfield. Dit Belgisch bedrijf was door toenmalige CBvS-governor Robert van Trikt aangetrokken om een aantal projecten uit te voeren die erop gericht zouden zijn extra inkomsten voor de staat te creëren. De contracten tussen Van Trikt en Clairfield werden door de rechtbank ongeldig verklaard en het consultancybureau Clairfield werd veroordeeld het geld dat voor haar diensten van de CBvS was ontvangen terug te geven aan de bank.

De rechtbank concludeerde dat ex-governor Van Trikt onbevoegd was om

deze overeenkomsten aan te gaan. Er was duidelijk ook sprake van belangenverstrengeling met bedrijven waar hij zelf aandeelhouder was. De bevindingen dat met de overeenkomsten strafbare feiten zijn gepleegd werden doorgeleid naar het Belgische Openbaar Ministerie voor eventuele strafvervolging. Als reactie op de kritiek van parlementariërs over het uitblijven van jaarverslagen van de CBvS stelde minister Raghoebarsing dat de verontwaardiging te laat komt. 

“We worden te laat boos. Toen we boos moesten worden werden we niet boos. Toen de Centrale Bank geplunderd werd waren we niet boos. Toen hadden we boos moeten worden. Niet vandaag. Wij plukken de zure vruchten van slecht bestuur. We hadden boos moeten worden toen er monetair gefinancierd werd, toen er geld gedrukt werd” aldus de bewindsman.

Hij vervolgde door te stellen dat nu in de jaarverslagen die recentelijk zijn gepubliceerd het grove mismanagement bij de CBvS naar voren komt en de boosheid die vandaag wordt geuit door sommige assembleeleden misplaatst is. Raghoebarsing voegde eraan toe dat in het parlement tijdens de vorige regering is gewaarschuwd toen onder andere het schuldenplafond werd verhoogd en de regering enorme schulden bleef maken. “Toen zijn we stil gebleven. Toen hebben we meegestemd” hield de minister het parlement een spiegel voor. De openmarktoperaties (OMO’s) die de centrale bank sinds vorig jaar uitvoert moet de financiële omgeving in het land gezond helpen maken, aldus Raghoebarsing. De uitvoering van de OMO’s heeft volgens hem een valse start gemaakt, maar werpen nu wel vruchten af.

Tegen de wet

Desgevraagd legt Harry Dorinie, directeur Monetaire Zaken bij de CBvS, uit dat bij de ontsporing van de economie moet worden gekeken naar de deviezenpositie van de CBvS, het tekort van de overheid en de wijze van financiering hiervan en de schuldpositie van de overheid. “OMO’s richten zich primair op de balansen van de algemene banken en in wezen niet rechtstreeks op liquiditeiten in de economie. Overliquiditeit in de economie is moeilijk vast te stellen. Wat wij met de OMO’s willen bewerkstelligen, is effectief liquiditeitsbeheer via de algemene banken”, zegt hij. Fiscaal-jurist Roy Shyamnarain stelt desgevraagd, dat OMO’s in beginsel een bruikbaar monetair instrument zijn. In hoeverre ze tot nu toe het gewenste effect hebben gehad en de beoogde doelstellingen zijn bereikt, zegt hij geen commentaar te kunnen geven.

Volgens de advocaat die het Clairfield-vonnis bestudeerde, is op basis van de projecten van de CBvS en Clairfield zeker SRD 3 miljard aan monetaire geldschepping gedaan. “Er was wel sprake van een quasi fiscale activiteit bij de aankoop van gebouwen door de CBvS en dat was natuurlijk bij wet verboden. Dit heeft niet geleid tot het faillissement van Suriname”, zegt directeur Dorinie. Wel hebben deze handelingen geleid tot toename van schulden van de overheid bij de CBvS. Dorinie: “Faillissement van Suriname moeten we meer zoeken bij de buitenlandse schuldpositie die de terugbetalingscapaciteit van de Surinaamse economie te boven ging.

Uit het vonnis van de Belgische rechtbank concludeert een jurist die de uitspraak tegen het licht hield dat Van Trikt, kantoorpartner Ashween Angnoe en Hans Buysse van Clairfield, ruim een jaar voor de ondertekening van de contracten tussen Clairfield en CBvS duurzame contacten met elkaar onderhielden. Die duurzame contacten worden bevestigd doordat partijen op 25 augustus 2018 in België de Vereniging zonder winstoogmerk, genaamd Limebridge vzw, hebben opgericht. Partijen hadden dus reeds een jaar voor de ondertekening van de overeenkomsten en een jaar voor de benoeming van Van Trikt tot governor van de Centrale Bank van Suriname, een zakelijke relatie. Saillant detail zijn volgens de rechtsgeleerde de doelstellingen van de Vereniging. In de statuten van de organisatie stelt de Vereniging zich tot doel: het uitvoeren van projecten -voornamelijk- in Suriname

Ten bate van de lokale bevolking; instellingen en personen die door de raad van bestuur worden aangewezen financiële bijstand te verlenen door middel van voorschotten, het toekennen van fondsen en dergelijke ter uitvoering van de goedgekeurde projecten; het investeren in en het beheren van onroerende goederen ter ondersteuning van de goedgekeurde projecten; het onderschrijven van erfpacht- en lijfrente contracten, of in voorkomend geval, contracten om de toekomst te verzekeren.

Het duurzame samenwerkingsverband tussen Van Trikt, Angnoe en Buysse heeft geresulteerd in een portefeuille van overeenkomsten voor het consortium met een totale waarde van ruim euro 4.526.000, – waarvan ten tijde van het ontslag van Van Trikt reeds ruim euro 2.552.932,59 zeer voortvarend was uitbetaald aan Clairfield en Clairfield met dezelfde voortvarendheid minimaal euro 625.000 heeft betaald aan Orion, het accuntantskantoor van Van Trikt en Angnoe dat door Clairfield was aangetrokken als onderaannemer om diensten te verlenen bij de uit te voeren projecten. Met de projecten Lagarde-1 en Prodigy-1 heeft het samenwerkingsverband ruim SRD 3 miljard gecreëerd voor de overheid, de regering-Bouterse. “Door deze quasi fiscale financiering, die bij wet verboden is, is de Surinaamse economie volledig ontspoort en naar de rand van de afgrond gebracht. Het faillissement van de Republiek Suriname was onder andere door deze transacties compleet”, meent de rechtsgeleerde. Project Lagarde-1: ‘Valuation and Fairness opinion of RGM Royalty Structure’, was een “gebakken lucht” project, omdat de zogenaamde Discounted Cashflow Methode van de royalty-inkomsten over een periode van 10 jaar was berekend ten tijde van het rapport. Rosebel Gold Mines had echter bewezen reserves van maximaal 6-7 jaar. Deze dubieuze handelingen hebben de staatschuld met tientallen procenten doen stijgen en een flinke waardevermindering van de Surinaamche munt veroorzaakt, stelt de jurist.

Van Trikt, Angnoe en Buysse hebben de doelstellingen van hun vereniging zoals benoemd in de statuten daadwerkelijk tot uitvoer gebracht, met de nuancering dat de opbrengsten niet ten gunste zijn gekomen van de “lokale” bevolking maar aan hun in privé. Clairfield en Orion werden bevoordeeld en de Centrale Bank van Suriname en de Republiek Suriname zijn op een schandalige wijze, na kalm beraad, benadeeld. Dat Van Trikt twee weken na de publicatie van het Belgisch vonnis op grond van “humanitaire redenen” in vrijheid heeft gesteld, roept vraagtekens op. Vooral nadat strafbare feiten in België zijn vastgesteld door de Civiele Rechter in België die het vonnis en bevindingen doorstuurde naar de Procureur-Generaal des Konings. “De vrijgelaten Van Trikt geeft zich thans uit als celebritykoning. Hij verzorgt lezingen en talkshows zoals ‘Fuck Up’ waarbij hij de rechterlijke macht, het Openbaar Ministerie en zijn opgelegde straf in het openbaar bespreekt. Hij bestempelt het aan hem opgelegde straf als onrechtmatig. Onze waarden en normen zijn door dit bizar optreden nationaal en internationaal vervallen in een dieptepunt, terwijl het Openbaar Ministerie en de rechtelijke macht en het rechtssysteem knap belachelijk zijn gemaakt”.

UNITEDNEWS