VES – PANELDISCUSSIE | VOORGENOMEN BAUXIETDEAL MET CHINALCO | DE SLECHTSTE OOIT IN SURINAAMSE EXTRACTIEVE GESCHIEDENIS
| united news | Door: Redactie
Auteur: Wilfred Leeuwin.
De voorgenomen bauxietdeal, waarvoor de regering een intentieverklaring heeft ondertekend met het Chinese staatsbedrijf Chinalco, zal, indien goedgekeurd door het parlement, de slechtste deal in de extractieve industrie van Suriname worden sinds de Brokopondo-overeenkomst.
Dit was donderdagavond de belangrijkste conclusie tijdens een paneldiscussie van de Vereniging van Economisten in Suriname (VES) over de ontwikkeling van de bauxietvoorraden in het gebied rond het Bakhuysgebergte in West-Suriname.
De regering stemt niet alleen in met het weggeven van alle belastingvoordelen, waardoor Chinalco en haar bedrijven geen inkomstenbelasting hoeven te betalen, maar Suriname staat ook haar rechten af op een gebied van 280.000 hectare.
Verontwaardiging en boosheid
De verontwaardiging en het onbegrip bij Surinaamse deskundigen, die donderdagavond massaal aanwezig waren bij de VES-activiteit, waren net zo groot als de emotionele en boze reacties van het publiek. “In plaats van stappen vooruit te zetten, zoals tot nu toe het geval is geweest bij opeenvolgende deals, maken we ineens een grote
Belasting- en financieel deskundige Stanley Esajas onthulde dat de economische waarde voor Suriname in reële termen slechts 3 USD per ton bauxiet bedraagt. “Als wij met z’n allen wegkijken terwijl dit zich voltrekt, zijn wij allen mede verantwoordelijk voor de gevolgen die zullen volgen, en die zijn niet gering,” waarschuwde econoom en milieuspecialist John Goedschalk.
Historische deals
Kramer en Esajas schetsten een historisch beeld van de vooruitgang die Suriname heeft geboekt in de extractieve industrie, vanaf de Brokopondo-overeenkomst met Suralco tot aan recentere deals. “Alle overeenkomsten hebben gemeen dat de Surinaamse wetgeving altijd leidend is geweest. In de voorgenomen deal met Chinalco wordt echter afgesproken dat de inhoud van het contract prevaleert boven de Surinaamse wetgeving; geen enkele mijnbouwwet of belastingwet is van toepassing,” stelde Kramer.
Daarnaast wezen zij erop dat in eerdere deals royalties gebaseerd waren op productie en dat de Surinaamse overheid altijd het recht behield om in concessiegebieden ook andere activiteiten, zoals houtkap, te faciliteren. In het geval van Chinalco mag Suriname echter geen nieuwe houtconcessies verlenen aan derden, en bestaande concessies mogen niet worden verlengd zonder schriftelijke toestemming van Chinalco.
Het is voor de deskundigen onbegrijpelijk dat de regering instemt met belastingvrijstellingen voor Chinalco en bedrijven waarin het aandelen heeft. Surinaamse aannemers moeten wel belasting betalen, tenzij Chinalco aandelen heeft in hun bedrijven.
Proces
Kramer benadrukte dat de mijnbouwwet een proces voorschrijft dat voorafgaat aan het sluiten van een mineralendeal. Dit omvat onder andere een verplichte haalbaarheidsstudie en een milieu- en sociaal effectenplan om de impact op lokale gemeenschappen en biodiversiteit te beoordelen. In het geval van Chinalco worden deze stappen pas achteraf uitgevoerd.
Sinds 2020 is het principe van Free, Prior and Informed Consent (FPIC) verplicht, wat betekent dat lokale gemeenschappen betrokken en geïnformeerd moeten worden. Echter, volgens het conceptcontract met Chinalco is dit niet gebeurd.
Economische waarde
Esajas benadrukte dat eerdere onderhandelingen in de extractieve industrie gebaseerd waren op belastingwetgeving. Hij noemde het Production Sharing Contracts (PSC) uit 2015 als het beste contract dat Suriname ooit heeft afgesloten, met een solide verdienmodel gebaseerd op royalties, winstbelasting en winstdeling.
“Dit nieuwe contract geeft een bonanza aan privileges aan een buitenlandse multinational,” stelde Esajas. Hij wees erop dat Chinalco in het geval van negatieve brutomarges geen royalties hoeft te betalen, maar het bauxiet wel mag exporteren. Esajas rekende uit dat de werkelijke economische waarde van het bauxiet in het Bakhuysgebergte, zelfs met mindere kwaliteit, over een periode van 30 tot 50 jaar tussen de 140 en 160 miljard USD ligt. Toch krijgt de regering slechts 3 USD per ton. Bovendien is er geen sprake van loonbelasting voor werknemers in deze sector.
Gevolgen
Zowel Kramer als Esajas waarschuwden dat de deal met Chinalco, mocht deze worden goedgekeurd, ernstige gevolgen zal hebben voor toekomstige onderhandelingsposities van Suriname in de extractieve industrie. “Er wordt altijd gekeken naar de laatste deal als benchmark. Tot nu toe hebben we die steeds verbeterd. Als we niet oppassen, kan dit negatieve gevolgen hebben voor bestaande deals,” aldus Esajas.
Goedschalk benadrukte dat als Chinalco haar zin krijgt via het parlement, het concessiegebied volledig uit handen wordt gegeven, omdat Surinaamse wetgeving niet van toepassing zal zijn. Hij wees ook op de aanwezigheid van ruim 5.000 lokale inheemse bewoners in het gebied, in tegenstelling tot de bewering van president Chandrikapersad Santokhi dat er geen gemeenschappen aanwezig zijn. Het staatshoofd zou zelfs hebben verklaard dat eventuele bewoners verwijderd zullen worden.
Lloyd Read, vertegenwoordiger van de inheemse gemeenschap, maakte duidelijk dat zij deze keer niet over zich heen zullen laten lopen. De discussie en vragenronde die volgden op de presentaties waren fel, met harde kritiek op het regeringsbeleid en de plannen om uitsluitend bauxiet te exporteren zonder enige garantie op integrale ontwikkeling van het gebied.
Uit het publiek kwamen voorstellen om vanuit de VES en het maatschappelijk middenveld acties te ondernemen om het parlement te weerhouden de deal goed te keuren. Deskundigen benadrukten dat het hier niet gaat om een verdrag tussen Suriname en China, maar om een contract tussen Suriname en een Chinees staatsbedrijf.
UNITEDNEWS
GERELATEERD AAN: “NO DEAL FOR BAKHUIS”
| united news | Door: Redactie
