Er is genoeg geld in Suriname, alleen zit het vast in de informele sector, stelt de nieuwe Surinaamse minister van Financiën Stanley Raghoebarsing. „We zullen impopulaire maatregelen moeten nemen.”
Minister Raghoebarsing: De protesten van 17 februari zijn de „grote wake-up call” voor de regering. | Foto Ranu Abelakh | Bron: NRC
Hij noemt het ‘de grote wake-up call’: het uit de hand gelopen antiregeringsprotest van 17 februari jongstleden, toen de Nationale Assemblee werd bestormd, er vernielingen werden aangericht en er in Paramaribo werd geplunderd. Volgens minister van Financiën Stanley Raghoebarsing (66) moet het roer nu radicaal om. Het is mogelijk om de
Surinaamse economie te redden en te laten groeien, zegt Raghoebarsing, die van huis uit econoom is en al twee keer eerder minister was in de regering Venetiaan (2000-2010).
Maar er moeten wel een aantal impopulaire maatregelen worden genomen, stelt hij. „We kunnen niet steeds de makkelijke weg volgen en vooral de loontrekkers en arbeiders meer belasten of laten bezuinigen. Een kleine groep rijken en lokale politici met banden in de grondstoffensector wordt nu te veel beschermd. Dat moet stoppen”, zegt hij tegen NRC.
Het liefst is Stanley Raghoebarsing aan het werk in het moderne pand van zijn ministerie in het noorden van
Paramaribo. Het historische, grote witte gebouw van Financiën, met houten trap in de hal, dat ligt aan het Onafhankelijkheidsplein, wordt momenteel gerenoveerd.
Toch wordt hij naar eigen zeggen te vaak op stel en sprong vanuit zijn kantoor naar de Nationale Assemblee geroepen om daar in te gaan op de diepe crisis. Terwijl Raghoebarsing drie maanden geleden akkoord ging met zijn benoeming tot minister van Financiën op voorwaarde dat hij zich dan wel goed op een aantal zaken kon richten. „Ik zei tegen president Santokhi: ontsla me van veel dingen. Er zijn een paar prioriteiten die ik aandacht wil geven, zoals de koersen en prijzen, zodat er stabiliteit komt in het land. Ik wilde me vooral met de introductie van de btw bezig houden en met het traject van het IMF.”
Maar er is zoveel aan de hand in Suriname dat Raghoebarsing nauwelijks aan zijn focuspunten toekomt. Sinds het aantreden van president Chan Santokhi en zijn vicepresident Ronnie Brunswijk in 2020 is de economische malaise alleen maar erger geworden. Volgens de recente cijfers is de inflatie boven de 50 procent, en de koers voor de Surinaamse dollar rond de 35 voor de euro, en 34 voor de Amerikaanse dollar. „Zolang we de koersen niet kunnen beteugelen, heeft dat impact op de huishoudens van Surinamers, want dan stijgen de prijzen”, zegt hij.
Santokhi nam het land over van zijn voorganger Bouterse, die hem opscheepte met een staatsschuld van ruim 4 miljard Amerikaanse dollar. Raghoebarsing, die de afgelopen tweeënhalf jaar al als adviseur op het ministerie van Financiën werkte, had in 2000 al meegemaakt wat het betekent om deel uit te maken van een regering die grote schulden overneemt van de vorige machthebber. „Maar deze keer was alles veel heftiger dan in 2000. Toen lukte het ons nog om op eigen kracht en met steun van de Nederlandse garantiemiddelen de puinhoop op te ruimen. In 2020 zaten we met een stuwmeer aan schulden, zowel internationaal als nationaal. We moesten wel naar het IMF stappen.”
In 2021 sloot Suriname een overeenkomst met het IMF voor een lening van zo’n 570 miljoen euro maar dan moet het land wel – zoals het IMF eist – hervormingen en bezuinigingen doorvoeren. „Het IMF is geen gemakkelijke partij. Het heeft als voordeel dat je met het IMF aan boord internationaal vertrouwen wekt. Maar we hebben bij het IMF te maken met technici die weinig oog hebben voor de menselijk kant. Ze eisen bezuinigingen en afschaffing van subsidies die de mensen alleen maar verder verarmen. Ze eisen ook inkomstenverhogende maatregelen, en daar moeten we ons nu op focussen. Met of zonder het IMF, we zouden sowieso hervormingen moeten doorvoeren.”
U bent aangetreden op een cruciaal moment. De armoede verergert en de protesten tonen dat mensen dit niet meer accepteren. Hoe gaat u dit land redden?
„We moeten het geld nu gaan halen waar het is. Suriname is rijk aan grondstoffen zoals goud en hout, en visserij kan inkomsten genereren. Inkomsten uit deze sectoren vloeien alleen veel te weinig terug naar de staatskas. Concessies zijn in handen van een paar buitenlandse multinationals, of van een groepje rijken en lokale politici. Zij profiteren van de inkomsten, maar betalen nauwelijks belasting. We zullen een reeks impopulaire maatregelen moeten nemen want er is genoeg geld in Suriname, alleen zit het vast in de informele sector.”
Suriname is een kleine samenleving: het is niet moeilijk te achterhalen wie er profiteren. U zult ook invloedrijke politici moeten aanpakken. Het is bekend dat vicepresident Brunswijk in de goud- en houtsector actief is..
„Het zal wel moeten, want de recente protesten zijn echt een markering geweest. Ook voor president Santokhi. Na de onrust is Santokhi met nationale hearings begonnen en praat hij met burgers en diverse organisaties. Wat we horen is dat de mensen ook verwachten dat de rijkdommen van Suriname ten goede komen aan de staatskas, en dat is logisch. Dus minder ontheffingen bij belastingen van in en uitvoer, en zorgen dat vreemde valuta uit export ook echt naar de samenleving terugvloeien en niet – zoals nu vaak gebeurt – op buitenlandse rekeningen verdwijnen. We wisten dat de politieke constellatie met de ABOP van Brunswijk niet al te gemakkelijk zou zijn na de verkiezingen. Maar we willen veranderingen echt doorvoeren. Dat staat ook in het hervormingsplan.”
Wat gaat er nu concreet veranderen?
Raghoebarsing pakt het hervormingsplan erbij waarin een reeks plannen staan om meer inkomsten te verwerven en welke bezuinigingen er moeten komen.
„Er staat al in dat we concessierechten voor goud en hout gaan aanpassen. En ook gelden uit de vissector moeten veel meer worden belast. Belastinghervormingen moeten worden doorgevoerd en daar zijn we al mee begonnen dit jaar. De btw is ingevoerd, dus hoe meer je koopt, hoe meer je betaalt en omzetbelasting is afgeschaft. Tarieven op bijvoorbeeld het overvliegen van vliegtuigen zijn al veertig jaar niet aangepast: dat gaat ook veranderen.
Het is veel meer een kwestie van goed bestuur en handhaving. Maar dat betekent ook dat we onze instituten, die de afgelopen tien jaren verzwakt zijn, weer moeten versterken. Het is niet sexy om de politie zuiver te maken, of de rechterlijke macht te verstevigen, maar daarmee leg je wel goede fundamenten om een land mee op te bouwen. Het zijn alleen niet de populaire zaken, zoals het opleveren van nieuwe volkswoningen of het handje schudden met buitenlandse mogendheden. Het is een enorme job, maar het kan. We kunnen de resterende 2,5 jaar dat deze regering gekozen is, de economie nog redden.”
Ondanks zijn optimisme is de situatie op financieel gezien allesbehalve rooskleurig. Raghoebarsing moet de eindjes aan elkaar knopen. En daarbij ligt de samenwerking met IMF al maanden stil.
„Elke dag is het weer schipperen waar je het geld aan uitgeeft: het onderwijs staat te springen om geld maar de gezondheidszorg ook. De samenwerking met het IMF loopt achter. Er zijn al een aantal kwartalen geen beoordelingen meer geweest, we moeten dat weer oppakken. Ze kijken dan of we genoeg doen aan de hervormingen en hoe het staat met de bezuinigingen. Het IMF ziet het liefst dat we elektriciteitstarieven en brandstofprijzen fors verhogen en de btw – die pas is ingevoerd – alweer verhogen, maar dat is niet haalbaar in deze crisis. We werken er wel serieus aan om het enorme en peperdure ambtenarenapparaat af te slanken, dat drukt enorm op de begroting.”
Oliewinning uitgesteld
Het inlossen van de grote belofte, de offshore oliereserves in de Surinaamse wateren, mogelijk goed voor zo’n 6 miljard barrels, laat ook op zich te wachten. Het Franse TotalEnergies heeft de ondertekening van de zogeheten final investment decision (FID) al een paar keer uitgesteld. Tot die tijd is het niet zeker of ze de miljardeninvestering om de olie te gaan winnen daadwerkelijk zullen doen. Het is vrijwel zeker dat er niet voor 2027 oliedollars binnenkomen.
„Als het niet doorgaat, zal dat zeker een grote klap zijn maar alles wijst er wel op dat er uiteindelijk wel in de oliesector geïnvesteerd zal worden. Misschien hebben we er ons bij het aantreden van deze regering te veel op blind gestaard en gehoopt op het aantreden van grote investeerders en minder oog gehad voor de menselijk kant. Het belangrijkste is nu dat we weer naar de noden van de Surinamers gaan luisteren, en werken aan een eerlijke verdeling van de rijkdom.”
Minister Raghoebarsing: De protesten van 17 februari zijn de „grote wake-up call” voor de regering.Foto Ranu Abelakh
CV ECONOOM EN POLITICUS
Stanley Raghoebarsing (1956) studeerde economie aan de Universiteit van Tilburg en studeerde Landbouw en economie aan de Landbouwuniversiteit in Wageningen. In 2000 was hij minister van Planning en Ontwikkelingssamenwerking in de regering Venetiaan (2000-2010) en in 2005 werd hij minister van Landbouw in hetzelfde kabinet.
Na de verkiezingen van 2020 werd Raghoebarsing in de regering Santokhi-Brunswijk, benoemd tot regeringscommissaris bij de Centrale Bank van Suriname en was hij adviseur van Armand Achaibersing, de vorige minister van Financiën en Planning. In december 2022 volgde hij Achaibersing op als minister van Financiën en Planning.
Advocaat Gerold Sewcharan is van mening dat de rechterlijk macht versterkt moet worden. Op verschillende vlakken schiet het Openbaar Ministerie tekort bij de aanpak van de crimninaliteit en complexe vraagstukken en er moet verandering komen. Hij is voorstaander van een meerkoppige pg. Het zou een oneven getal moeten zijn, en daarbij denkt hij aan 3 zoniet 5 pg’s. Bij de initiatiefwetsvoorstelle
Bij de controlepost te Stolkertsijver in Suriname is donderdagavond 18 december sprake geweest van een flinke drugsvangst. Bij een controleactie stuitten politie-eenheden op cocaïne verborgen in enkele dozen, samen met een partij verboden vuurwerk.Leden van het Regio Bijstand Team Oost (RBTO) werkten daarbij samen met de reguliere politiepost op Stolkertsijver. Tijdens de controle van het vervoer
De president van het Hof van Justitie, mr. Iwan Rasoelbaks, en de Procureur-Generaal, mr. Gracia Paragsingh, hebben donderdag 18 december samen met hun respectieve teams, hun inzichten in De Nationale Assemblée gedeeld met de Commissie van Rapporteurs (CvR) en de initiatiefnemers over drie initiatiefwetten die betrekking hebben op de rechterlijke macht en de Grondwet van de Republiek Suriname (fo
Presidentieel adviseur John Goedschalk, heeft ruim 10 jaar gewerkt aan de initiatiefwet Duurzaam Natuurbeheer. Hij heeft zich met tal van juridisch deskundigen gebogen over de inhoud van de wet. Zelf typeert hij die in de huidige vorm als ‘een compromis wet’.Volgens Goedschalk kon de wet veel sterker, maar in de praktijk moest er overeenstemming bereikt worden. ‘Het is absoluut een begin’
De openbare vergadering van De Nationale Assemblee (DNA) die voor 11.00 uur was uitgeschreven, kon vrijdag pas na 13.00 uur aanvangen. Reden hiervoor was dat de coalitie niet genoeg leden had om zelf voor quorum te zorgen.Bij de start van de vergadering wezen oppositieparlementariërs erop dat dankzij hen deze vergadering voor de behandeling van de wet Duurzaam Natuurbeheer voortgang heeft kunnen
VHP-parlementariër Marciano Dasai vindt de initiatiefwet Duurzaam Natuurbeheer nog té zwak. In ABC Actueel motiveerde hij dat er nog onduidelijkheden zijn, die de directe uitvoering in de weg zouden kunnen staan.De oud-minister verantwoordelijk voor milieu, stelt dat de verantwoordelijkheden van actoren zoals de Dienst Lands Bosbeheer (LBB), de Nationale Milieu Autoriteit (NMA) en de milieu-min
Foto: Jimmy Floyd Hasselbaink | Bron: De Telegraaf.Jimmy Floyd Hasselbaink gaat Henk ten Cate assisteren bij Suriname. Natio wist eerder ook al Winston Bogarde te strikken als rechterhand van de 71-jarige bondscoach.Tot ieders grote verbazing besloot Ten Cate terug te keren uit zijn pensioen om bondscoach te worden van Suriname, dat in maart gaat strijden voor de laatste kansen om WK-deelname. De
Terwijl de politieke arena van Suriname vaak wordt beheerst door de ongeschreven wet van de ‘politieke schoonmaak’ na elke regeringswisseling, tekent zich op het ministerie van Economische Zaken, Ondernemerschap en Technologische Innovatie (EZOTI) een opmerkelijke trendbreuk af. Minister Andrew Baasaron, die nu vijf maanden aan het roer staat, weigert categorisch om het zittende directieteam
Minister Harish Monorath van Justitie & Politie is voor aanvang van de laatste Raad van Ministers-vergadering om een reactie gevraagd om zijn zienswijze omtrent de initiatiefwetten over hervormingen bij de rechterlijke macht.Hij heeft zijn mening hierover niet geuit, maar kijkt uit naar de discussies die gevoerd zullen worden in het parlement. Ook de discussie rondom een college van procureurs-ge
Suriname is in oktober 2024 toegetreden tot het programma van de Wereldbank, de International Development Association (IDA). Dit programma biedt leningen en subsidies voor projecten op onder andere het gebied van klimaatadaptatie, economische diversificatie en gemeenschapsontwikkeling.Binnen het IDA-programma zijn zogenoemde Performance Policy Actions (PPA’s) vastgesteld. Deze acties moeten jaa
Xaviera Jessurun heeft hard uitgehaald naar minister van Buitenlandse Zaken, Internationale Handel en Samenwerking in Suriname, Melvin Bouva, naar aanleiding van het bericht dat haar diplomatiek paspoort zou zijn ingetrokken.Volgens Jessurun, die door het Surinaamse Openbaar Ministerie (OM) sinds 2 februari 2025 als verdachte is aangemerkt in een lopend strafrechtelijk onderzoek in de strafzaak va
Staatsrechtdeskundige Hugo Fernandes Mendes, is verbaasd over het wetsvoorstel dat bij De Nationale Assemblée (DNA) is ingediend, voor het instellen van een College van Procureurs-Generaal. Gelet op de omvang van Suriname en de werkdruk van het Openbaar Ministerie (OM), vraagt hij zich af of dit het beste voorstel is om – volgens de Memorie van Toelichting – het OM meer mogelijkheden te bied
Volgens minister Andrew Baasaron van Economische Zaken, Ondernemerschap en Technologische Innovatie (EZOTI) wordt er van alle kanten druk op hem uitgeoefend om het directieteam van zijn voorganger VHP’er Rishma Kuldipsingh te vervangen.De bewindsman heeft sinds zijn aantreden vijf maanden geleden echter slechts één persoon uit het directieteam van zijn voorganger vervangen.
(adsbyg
Julio Bhikharie van Bakkerij Breadelicious stelt dat het bedrijf tijdens de eerste vijf weken van het huidige schooljaar verantwoordelijk was voor de uitvoering van het schoolvoedingsproject en dat in die periode geen klachten zijn ontvangen over de kwaliteit van het brood en het beleg.De afgelopen drie tot vier jaar heeft Breadelicious het schoolvoedingsproject uitgevoerd op basis van meerdere g
Foto compilatie: Minister Diana PokieDe onthullingen rond het Moni Karta-programma zetten niet alleen het ministerie van Sociale Zaken en Volkshuisvesting (SOZAVO) onder druk, maar dwingen de overheid ook tot ingrijpende keuzes over de toekomstige inrichting van sociale dienstverlening. Wat begon als een instrument om kwetsbare burgers financieel te ondersteunen, is uitgegroeid tot een dossier van
Het zou bij wet geregeld moeten worden dat er in het overheidssysteem een onderscheid wordt gemaakt tussen politieke benoemingen van partij loyalisten en die van technocraten binnen bestuurs-administratieve posten. Minister Marinus Bee van Binnenlandse Zaken stelt dat de wetgeving hiervoor in de maak is.Hij is voorstaander van internationaal gangbare systemen, waarbij een minister aantreedt met e
Foto: Amerikaanse militaire vliegtuigen op de internationale airport van Trinidad en Tobago De Venezolaanse regering heeft de directe betrokkenheid van Trinidad en Tobago bij de Amerikaanse inbeslagname van Venezolaanse olie sterk veroordeeld en spreekt van een daad van “piraterij”.Volgens de Venezolaanse vicepresident Delcy Rodríguez, die het statement maandag op Instagram plaatste, heeft de
Terwijl de wisselkoers rond de SRD 38 stabiliseert, blijft de koorts in de schappen van de supermarkt onverminderd hoog. De samenleving klaagt steenvast over prijsverschillen en prijsopdrijving, een signaal dat minister Andrew Baasaron van Economische Zaken, Ondernemerschap en Technologische Innovatie (EZOTI) met een duurzame oplossing moet komen.Hoewel de bewindsman de afgelopen week een offensie
Foto: minister van Binnenlandse Zaken Martinus Bee.De overheid heeft een veel grotere schuld aan onbetaalde telefoonrekeningen dan eerder werd gemeld.Telesur heeft momenteel een openstaande schuld van SRD 1,1 miljard, veel meer dan de SRD 244 miljoen die minister Martinus Bee van Binnenlandse Zaken (BiZa) aanvankelijk aangaf voor zijn eigen ministerie. Nieuwe informatie toont aan dat verschillende
VHP-parlementariër Cedric van Samson is het niet eens met de stelling dat de verkiezingsnederlaag van de Vooruitstrevende Hervormingspartij (VHP) te wijten is aan het gedrag van voorzitter Chandrikapersad Santokhi.“Cedric van Samson komt uit de NDP. In 1996 had de NDP 16 zetels. De partij is gebroken en uit de NDP is toen de DNP 2000 ontstaan. De NDP is toen teruggevallen naar 10 zetels. Binnen
INGEZONDENNaar aanleiding van de recente negatieve berichtgeving rond de voortzetting van het schoolvoedingsproject acht BreadeliciousN.V. het noodzakelijk om haar rol en positie binnen dit traject te verduidelijken en zich nadrukkelijk te distantiëren van aannames en onjuiste beeldvorming. Breadelicious N.V. wenst daarbij te benadrukken dat zij tijdens de eerste vijf weken van het schooljaar on
