Er is genoeg geld in Suriname, alleen zit het vast in de informele sector, stelt de nieuwe Surinaamse minister van Financiën Stanley Raghoebarsing. „We zullen impopulaire maatregelen moeten nemen.”
Minister Raghoebarsing: De protesten van 17 februari zijn de „grote wake-up call” voor de regering. | Foto Ranu Abelakh | Bron: NRC
Hij noemt het ‘de grote wake-up call’: het uit de hand gelopen antiregeringsprotest van 17 februari jongstleden, toen de Nationale Assemblee werd bestormd, er vernielingen werden aangericht en er in Paramaribo werd geplunderd. Volgens minister van Financiën Stanley Raghoebarsing (66) moet het roer nu radicaal om. Het is mogelijk om de
Surinaamse economie te redden en te laten groeien, zegt Raghoebarsing, die van huis uit econoom is en al twee keer eerder minister was in de regering Venetiaan (2000-2010).
Maar er moeten wel een aantal impopulaire maatregelen worden genomen, stelt hij. „We kunnen niet steeds de makkelijke weg volgen en vooral de loontrekkers en arbeiders meer belasten of laten bezuinigen. Een kleine groep rijken en lokale politici met banden in de grondstoffensector wordt nu te veel beschermd. Dat moet stoppen”, zegt hij tegen NRC.
Het liefst is Stanley Raghoebarsing aan het werk in het moderne pand van zijn ministerie in het noorden van
Paramaribo. Het historische, grote witte gebouw van Financiën, met houten trap in de hal, dat ligt aan het Onafhankelijkheidsplein, wordt momenteel gerenoveerd.
Toch wordt hij naar eigen zeggen te vaak op stel en sprong vanuit zijn kantoor naar de Nationale Assemblee geroepen om daar in te gaan op de diepe crisis. Terwijl Raghoebarsing drie maanden geleden akkoord ging met zijn benoeming tot minister van Financiën op voorwaarde dat hij zich dan wel goed op een aantal zaken kon richten. „Ik zei tegen president Santokhi: ontsla me van veel dingen. Er zijn een paar prioriteiten die ik aandacht wil geven, zoals de koersen en prijzen, zodat er stabiliteit komt in het land. Ik wilde me vooral met de introductie van de btw bezig houden en met het traject van het IMF.”
Maar er is zoveel aan de hand in Suriname dat Raghoebarsing nauwelijks aan zijn focuspunten toekomt. Sinds het aantreden van president Chan Santokhi en zijn vicepresident Ronnie Brunswijk in 2020 is de economische malaise alleen maar erger geworden. Volgens de recente cijfers is de inflatie boven de 50 procent, en de koers voor de Surinaamse dollar rond de 35 voor de euro, en 34 voor de Amerikaanse dollar. „Zolang we de koersen niet kunnen beteugelen, heeft dat impact op de huishoudens van Surinamers, want dan stijgen de prijzen”, zegt hij.
Santokhi nam het land over van zijn voorganger Bouterse, die hem opscheepte met een staatsschuld van ruim 4 miljard Amerikaanse dollar. Raghoebarsing, die de afgelopen tweeënhalf jaar al als adviseur op het ministerie van Financiën werkte, had in 2000 al meegemaakt wat het betekent om deel uit te maken van een regering die grote schulden overneemt van de vorige machthebber. „Maar deze keer was alles veel heftiger dan in 2000. Toen lukte het ons nog om op eigen kracht en met steun van de Nederlandse garantiemiddelen de puinhoop op te ruimen. In 2020 zaten we met een stuwmeer aan schulden, zowel internationaal als nationaal. We moesten wel naar het IMF stappen.”
In 2021 sloot Suriname een overeenkomst met het IMF voor een lening van zo’n 570 miljoen euro maar dan moet het land wel – zoals het IMF eist – hervormingen en bezuinigingen doorvoeren. „Het IMF is geen gemakkelijke partij. Het heeft als voordeel dat je met het IMF aan boord internationaal vertrouwen wekt. Maar we hebben bij het IMF te maken met technici die weinig oog hebben voor de menselijk kant. Ze eisen bezuinigingen en afschaffing van subsidies die de mensen alleen maar verder verarmen. Ze eisen ook inkomstenverhogende maatregelen, en daar moeten we ons nu op focussen. Met of zonder het IMF, we zouden sowieso hervormingen moeten doorvoeren.”
U bent aangetreden op een cruciaal moment. De armoede verergert en de protesten tonen dat mensen dit niet meer accepteren. Hoe gaat u dit land redden?
„We moeten het geld nu gaan halen waar het is. Suriname is rijk aan grondstoffen zoals goud en hout, en visserij kan inkomsten genereren. Inkomsten uit deze sectoren vloeien alleen veel te weinig terug naar de staatskas. Concessies zijn in handen van een paar buitenlandse multinationals, of van een groepje rijken en lokale politici. Zij profiteren van de inkomsten, maar betalen nauwelijks belasting. We zullen een reeks impopulaire maatregelen moeten nemen want er is genoeg geld in Suriname, alleen zit het vast in de informele sector.”
Suriname is een kleine samenleving: het is niet moeilijk te achterhalen wie er profiteren. U zult ook invloedrijke politici moeten aanpakken. Het is bekend dat vicepresident Brunswijk in de goud- en houtsector actief is..
„Het zal wel moeten, want de recente protesten zijn echt een markering geweest. Ook voor president Santokhi. Na de onrust is Santokhi met nationale hearings begonnen en praat hij met burgers en diverse organisaties. Wat we horen is dat de mensen ook verwachten dat de rijkdommen van Suriname ten goede komen aan de staatskas, en dat is logisch. Dus minder ontheffingen bij belastingen van in en uitvoer, en zorgen dat vreemde valuta uit export ook echt naar de samenleving terugvloeien en niet – zoals nu vaak gebeurt – op buitenlandse rekeningen verdwijnen. We wisten dat de politieke constellatie met de ABOP van Brunswijk niet al te gemakkelijk zou zijn na de verkiezingen. Maar we willen veranderingen echt doorvoeren. Dat staat ook in het hervormingsplan.”
Wat gaat er nu concreet veranderen?
Raghoebarsing pakt het hervormingsplan erbij waarin een reeks plannen staan om meer inkomsten te verwerven en welke bezuinigingen er moeten komen.
„Er staat al in dat we concessierechten voor goud en hout gaan aanpassen. En ook gelden uit de vissector moeten veel meer worden belast. Belastinghervormingen moeten worden doorgevoerd en daar zijn we al mee begonnen dit jaar. De btw is ingevoerd, dus hoe meer je koopt, hoe meer je betaalt en omzetbelasting is afgeschaft. Tarieven op bijvoorbeeld het overvliegen van vliegtuigen zijn al veertig jaar niet aangepast: dat gaat ook veranderen.
Het is veel meer een kwestie van goed bestuur en handhaving. Maar dat betekent ook dat we onze instituten, die de afgelopen tien jaren verzwakt zijn, weer moeten versterken. Het is niet sexy om de politie zuiver te maken, of de rechterlijke macht te verstevigen, maar daarmee leg je wel goede fundamenten om een land mee op te bouwen. Het zijn alleen niet de populaire zaken, zoals het opleveren van nieuwe volkswoningen of het handje schudden met buitenlandse mogendheden. Het is een enorme job, maar het kan. We kunnen de resterende 2,5 jaar dat deze regering gekozen is, de economie nog redden.”
Ondanks zijn optimisme is de situatie op financieel gezien allesbehalve rooskleurig. Raghoebarsing moet de eindjes aan elkaar knopen. En daarbij ligt de samenwerking met IMF al maanden stil.
„Elke dag is het weer schipperen waar je het geld aan uitgeeft: het onderwijs staat te springen om geld maar de gezondheidszorg ook. De samenwerking met het IMF loopt achter. Er zijn al een aantal kwartalen geen beoordelingen meer geweest, we moeten dat weer oppakken. Ze kijken dan of we genoeg doen aan de hervormingen en hoe het staat met de bezuinigingen. Het IMF ziet het liefst dat we elektriciteitstarieven en brandstofprijzen fors verhogen en de btw – die pas is ingevoerd – alweer verhogen, maar dat is niet haalbaar in deze crisis. We werken er wel serieus aan om het enorme en peperdure ambtenarenapparaat af te slanken, dat drukt enorm op de begroting.”
Oliewinning uitgesteld
Het inlossen van de grote belofte, de offshore oliereserves in de Surinaamse wateren, mogelijk goed voor zo’n 6 miljard barrels, laat ook op zich te wachten. Het Franse TotalEnergies heeft de ondertekening van de zogeheten final investment decision (FID) al een paar keer uitgesteld. Tot die tijd is het niet zeker of ze de miljardeninvestering om de olie te gaan winnen daadwerkelijk zullen doen. Het is vrijwel zeker dat er niet voor 2027 oliedollars binnenkomen.
„Als het niet doorgaat, zal dat zeker een grote klap zijn maar alles wijst er wel op dat er uiteindelijk wel in de oliesector geïnvesteerd zal worden. Misschien hebben we er ons bij het aantreden van deze regering te veel op blind gestaard en gehoopt op het aantreden van grote investeerders en minder oog gehad voor de menselijk kant. Het belangrijkste is nu dat we weer naar de noden van de Surinamers gaan luisteren, en werken aan een eerlijke verdeling van de rijkdom.”
Minister Raghoebarsing: De protesten van 17 februari zijn de „grote wake-up call” voor de regering.Foto Ranu Abelakh
CV ECONOOM EN POLITICUS
Stanley Raghoebarsing (1956) studeerde economie aan de Universiteit van Tilburg en studeerde Landbouw en economie aan de Landbouwuniversiteit in Wageningen. In 2000 was hij minister van Planning en Ontwikkelingssamenwerking in de regering Venetiaan (2000-2010) en in 2005 werd hij minister van Landbouw in hetzelfde kabinet.
Na de verkiezingen van 2020 werd Raghoebarsing in de regering Santokhi-Brunswijk, benoemd tot regeringscommissaris bij de Centrale Bank van Suriname en was hij adviseur van Armand Achaibersing, de vorige minister van Financiën en Planning. In december 2022 volgde hij Achaibersing op als minister van Financiën en Planning.
De Surinaamse luchtvaartautoriteit, de Civil Aviation Safety Authority Suriname (CASAS), heeft met tal van problemen te kampen. Deze zijn breedvoerig behandeld door directeur Brian de Souza en president-commissaris Stanley Betterson in ABC’s Welingelichte Kringen. De problemen hebben vooral betrekking op financiële tekorten, het ontberen van gekwalificeerd personeel en de politiek. Deze proble
De ruim 45.745 stemmen van VHP-voorzitter Chan Santokhi en 19.173 stemmen van de NDP’er Ashwin Adhin komen volgens oud-NDP-parlementariër Rashied Doekhie door het feit dat er heel etnisch is gestemd.“Het is afkeurenswaardig, maar soms moet je het zeggen. Er is heel veel etnisch gestemd. Bij bepaalde groepen zie je duidelijk hoe het is gegaan. Maar Santokhi heeft minder dan 50% stemmen van de
De Vooruitstrevende Hervormingspartij in Suriname (VHP) heeft in een persbericht met kracht haar verontwaardiging uitgesproken, over de toenemende en gevaarlijke pogingen om leden van De Nationale Assemblee om te kopen met als doel het behalen van de tweederdemeerderheid (34) die nodig is voor verkiezing van President en Vice-president.“Dit raakt de fundamenten van onze rechtsstaat”, zegt de
Het is vandaag precies 36 jaar geleden dat de grootste vliegramp uit de Surinaamse geschiedenis plaatsvond. Een toestel van de Surinaamse Luchtvaart Maatschappij (SLM), vlucht PY-764 vanuit Amsterdam, stortte op 7 juni 1989 neer bij Zanderij. Dit gebeurde om 04.27 uur plaatselijke tijd, tijdens een landing bij mist op de Johan Adolf Pengel International Airport.Toen het vliegtuig Zanderij naderde
De Algemene Bevrijdings- en Ontwikkelingspartij (ABOP) had volgens Ramon Koedemoesoe in feite niets te bepalen bij de verdeling van de koek in de recent gevormde NDP+ coalitie in Suriname.“Wij van de ABOP hebben in feite niets te bepalen. Je moet blij zijn, want ze hebben je meegenomen,” zei Koedemoesoe in een interview op TBN.De parlementariër, die met 301 stemmen niet herkozen is voor een t
President Chan Santokhi heeft Jennifer Simons – die de presidentskandidaat is van De Nationale Democratische Partij – nog niet gefeliciteerd. Hij stelt dat een kandidaat in het parlement zichtbaar zal worden. ‘En als er een president gekozen is, moet je correct zijn en de president feliciteren’, aldus Santokhi. Het staatshoofd van de officiële verkiezingsuitslag af om te weten wie precie
De onderminister van Binnenlandse Zaken, Maurits Hassankhan, bleef gisteren tijdens een persconferentie stilstaan bij de formele klacht die de NDP heeft ingediend tegen de digitale dashboard van de verkiezingen.Hij geeft aan dat NDP kritieken heeft geuit hierop, maar achteraf wel veel gebruik van heeft gemaakt. Het is zelfs zo dat er gesprekken zijn gevoerd voor het vormen van een nieuwe regering
In de afgelopen twee weken heeft het Korps Politie Suriname, 20 verdachten in het kader van operatie Delta Force aangehouden. Deze verdachten zijn na goede speurwerk van de politie ingerekend. Het gaat hierbij om verdachten van overvallen, berovingen en andere ernstige vermogensdelicten. Ook de samenleving heeft een belangrijke rol vervult in het zichtbaar maken van deze verdachten.Operatie Delta
Alhoewel de Nationale Democratische Partij (NDP) samen met vijf andere politieke partijen een 34 zetels tellende coalitie heeft gevormd en Jenny Simons als presidentskandidaat heeft voorgedragen, heeft VHP-leider tevens president van Suriname, Chan Santokhi, zijn mogelijke opvolger nog niet gefeliciteerd met de verkiezingsoverwinning.De VHP-leider liet donderdag aan journalisten doorschemeren dat
