CHINA SLAAT EERSTE SLAG IN SURINAME

Fotocompilatie: President Chan Santokhi, minister Stanley Raghoebarsing van Financiën en Planning, en president Xi Jinping van de Volksrepubliek China. | Auteur: Armand Snijders.

De principeovereenkomst die Suriname recentelijk heeft gesloten met bauxietmaatschappij China Aluminum Corporation (Chinalco) is een direct gevolg van de enorme schuld die ons land nog bij de Chinezen heeft.

Die wordt als pressiemiddel gebruikt door Beijing om zaken voor elkaar te krijgen. En de gevolgen van de Chinese schuldenval zullen de komende tijd nog meer gaan toenemen. De Chinezen slaan nu hun slag.

Enkele weken geleden was de schuldherschikking met China volgens minister Stanley Raghoebarsing van Financiën en Planning eindelijk

rond. Hij had daar in De Nationale Assemblee heel veel woorden voor nodig om uit te leggen dat de stukken daartoe op 18 november met de Chinese ambassadeur Lin Ji in Suriname waren getekend. Daarmee zou een van de belangrijkste hoofdpijndossiers van de schulden waarmee de regering was opgezadeld eindelijk tot een bevredigend einde zijn gebracht.

‘Suriname sluit overeenkomst voor herstructurering van schuld met China’ kopten diverse media na de mededeling van Raghoebarsing. Zij baseerden zich op zijn uitspraken, waar hij zelf een slinkse slinger aan gaf. Hadden ze gecheckt of het waar was dat hij dat zei, dan zouden de

media tot een andere conclusie zijn gekomen. Want Raghoebarsing heeft niet de waarheid verteld: er is namelijk geen Surinaamse en Chinese krabbel onder een definitieve schuldherschikkingsovereenkomst gezet.

En dat terwijl de regering zo graag wil dat alle schulden overzichtelijk worden ge-herschikt. Dat is met de ruim drie miljard US dollar aan andere schulden die – het moet maar nog eens worden gezegd – waren nagelaten door hun voorgangers. Zelfs met de taaie obligatiehouders van Oppenheimer werd uiteindelijk een deal gesloten – waardoor zij een deel van de eerste oliemiljoenen die Suriname over een paar jaar ontvangt, zullen krijgen.

De ruim een half miljard dollar die China nog tegoed heeft, is echter geheel andere koek. Beijing was en is niet van plan water bij de wijn te doen en wil maximaal profijt hebben van deze vordering. Ze willen zogezegd het onderste uit de kan halen. In de afgelopen twee jaar hebben president Chandrikapersad Santokhi en minister Albert Ramdin van Buitenlandse Zaken, via de Communicatiedienst Suriname (CDS) verschillende malen verzekerd dat de schuldherschikking rond zou komen, maar elke keer was dat een bijeen gejokt fabeltje.

Ook toen ze na het veelbesproken staatsbezoek van de president aan China – in april van dit jaar – beweerden dat een overeenkomst was getekend, bleek dat achteraf niet waar. Ze baseerden zich toen op een gezamenlijke verklaring van beide landen, waaruit dat zou blijken.

‘Beide staatshoofden bevestigden in hun statements de afronding en ondertekening van de notulen met betrekking tot de schuld herschikkingsovereenkomst. Overeengekomen is om de administratieve afhandeling zo spoedig mogelijk te arrangeren, hetgeen een formalisatie van hetgeen thans is overeengekomen behelst’, zo luidde het bericht.

Dat was dus ook geen definitieve schuldherschikking. Maar Santokhi en Ramdin kwamen in het parlement opmerkelijk genoeg met hun valse verklaringen wel ongestraft weg en niemand maakte er verder een woord meer aan vuil. Nadien werd er nauwelijks meer over de schulden gesproken, totdat Raghoebarsing enkele weken geleden dus opnieuw zei dat er overeenstemming was bereikt en dat er getekend was.

In de dagen die volgden werden Malty Dwarkasing, administrateur-generaal van het bureau voor de staatsschuld en Karel Eckhorst, lid van het onderhandelingsteam met China tevens vertegenwoordiger van Suriname bij het Internationaal Monetair Fonds (IMF) van stal gehaald om aan te geven hoe belangrijk de bereikte deal was. Maar toen kwam pas aan het licht dat er van een daadwerkelijke herschikking helemaal geen sprake was.

De schuld aan China bedraagt 476 miljoen dollar aan de Exim Bank, plus nog een schuld van 68 miljoen US dollar aan de Industrial and Commercial Bank of China (ICBC). Beide banken zijn volledig in handen is van de Chinese staat. Dwarkasing legde uit dat herschikking voor de twee leningen door Raghoebarsing met de Chinese ambassadeur is getekend. Maar dit betreft slechts fase 1. “Fase 1 van de herschikking heeft te maken met alle achterstanden die we hebben lopen tot 2021.”

Als dat is afgerond, volgt fase 2, waarbij er weer onderhandeld zal worden met China, aldus Dwarkasing. “Voor fase 2 komt er een overeenkomst voor de tweede herschikking, dan kan er volledig afgesloten worden met China. En als we eenmaal herschikt hebben, kunnen we praten over eventueel nieuwe leningen.” Maar dit kan nog zeker een tot twee jaar duren voordat daar overeenstemming over wordt bereikt. De regering in Beijing heeft daar echter helemaal geen haast mee. Zolang er geen herschikking is, heeft men immers een pressiemiddel om hier zaken voor elkaar te krijgen.

De principeovereenkomst die recentelijk is gesloten met het staatsbedrijf Chinalco over de ontginning van de bauxietreserves in West-Suriname is daar een voorbeeld van. Er wordt betwijfeld of het een goede deal is voor Suriname en of de dertien procent aandelen die de regering heeft afgedwongen wel afdoende is. Vooralsnog lijkt het vooral een succesvolle eerste stap van de Chinese grootmacht dat Suriname erin heeft geluisd met de beruchte debt trap, die ook in andere arme landen is uitgezet.

Van deze zorgvuldig opgezette schuldenval zijn met name arme landen in de wereld het slachtoffer, die in het kader van de Belt and Road Initiative opgezadeld worden met schulden die ze niet kunnen aflossen. Onder meer Sri Lanka en Laos hebben daarvoor het gelag moeten betalen en werden gedwongen het beheer van belangrijke infrastructurele projecten in Chinese handen te geven. Zoals ook de op handen zijnde bauxietdeal in Suriname tot stand is gekomen.

De Amerikaanse regering waarschuwde landen die schulden aangingen bij de Chinezen jaren geleden al over de mogelijke consequenties als er niet afgelost zou worden. Deze landen zouden in feite gekoloniseerd worden door de Chinezen. Maar dat werd afgedaan als onzin. Chinalco is het bewijs waar deze ‘onzin’ toe kan leiden.

De keuze voor Chinalco komt overigens niet echt als een verrassing, want Santokhi had in april zijn tweedaagse staatsbezoek aan China met een week verlengd om bezoeken te brengen aan tal van bedrijven, waaronder Chinalco. Er werden ook tal van overeenkomsten gesloten die nooit met de samenleving zijn gedeeld.

Santokhi heeft destijds behalve met Chinalco gesprekken gevoerd met minstens zes andere Chinese bedrijven in de agrarische sector, infrastructurele werken, technologieoverdracht, energie, scheepvaart, transport en olie en gas. Grote kans dat ook een paar van die ondernemingen hun vleugels mogen uitslaan naar Suriname en dat de bauxietdeal pas het begin is. Zolang de schuldherschikking nog niet honderd procent rond is, kunnen er nog meer verrassende deals gesloten worden waarbij nog vele natuurlijke hulpbronnen worden verpatst en de invloed van China in Suriname wordt vergroot.

UNITEDNEWS|ANALYSE

GERELATEERD: RUSLAND | BAUXIETDEAL MET CHINALCO IS EEN HISTORISCHE FOUT