Bangladesh: Eerste vrouwelijke premier overleden
| starnieuws | Door: Redactie
De voorzitter van de Bangladesh Nationalist Party (BNP), Begum Khaleda Zia, kijkt toe tijdens een bijeenkomst in Dhaka op 2 mei 2009. Khaleda Zia, die in 1991 de eerste vrouwelijke premier van
Bangladesh werd en vervolgens een bittere rivaliteit ontwikkelde met Sheikh Hasina, terwijl ze decennialang de macht met elkaar deelden, is dinsdag na een lang ziekbed overleden. Ze was 80 jaar oud. Haar oppositiepartij, de Bangladesh Nationalist Party (BNP), meldde dat ze na een langdurige ziekte is overleden.Volgens haar artsen leed ze aan vergevorderde levercirrose, artritis, diabetes en problemen met haar borstkas en hart.Begin 2025 ging ze voor medische behandeling naar Londen, waar ze vier maanden verbleef voordat ze terugkeerde naar huis.Hoewel Khaleda sinds 2006 niet meer aan de macht was en verschillende jaren in de gevangenis of onder huisarrest had
doorgebracht, genoten zij en haar centrumrechtse BNP nog steeds veel steun.De BNP wordt gezien als de favoriet om de parlementsverkiezingen in februari te winnen. Haar zoon en waarnemend voorzitter van de partij, Tarique Rahman (60), keerde vorige week na bijna 17 jaar in zelfballingschap terug naar het land en wordt algemeen beschouwd als een sterke kandidaat voor het premierschap.Sinds augustus 2024, na een door studenten geleide opstand die leidde tot de afzetting van Hasina, wordt Bangladesh bestuurd door een interim-regering onder leiding van Muhammad Yunus, Nobelprijswinnaar voor de vrede en pionier op het gebied van microfinanciering.In november werd Hasina bij verstek ter dood veroordeeld voor haar dodelijke onderdrukking van de studentenprotesten.Khaleda, beter bekend onder haar voornaam, werd omschreven als verlegen en toegewijd aan de opvoeding van haar twee zoons, totdat haar echtgenoot, militair leider en toenmalig president Ziaur Rahman, in 1981 werd vermoord tijdens een mislukte staatsgreep.Drie jaar later werd ze hoofd van de BNP, de partij die haar man had opgericht, en zwoer ze zijn doel te verwezenlijken om "Bangladesh te bevrijden van armoede en economische achterstand".Ze sloeg de handen ineen met Hasina, dochter van de grondlegger van Bangladesh en leider van de Awami League-partij, om een volksopstand voor democratie te leiden die de militaire heerser Hossain Mohammad Ershad in 1990 ten val bracht.Strijdende begumsMaar hun samenwerking duurde niet lang. Hun bittere rivaliteit leidde ertoe dat de twee de bijnaam "de strijdende Begums" kregen - een Urdu-eretitel voor prominente vrouwen.Aanhangers zagen haar als beleefd en traditioneel, maar tegelijkertijd ingetogen stijlvol, iemand die haar woorden zorgvuldig koos. Maar ze beschouwden haar ook als een gedurfde, compromisloze leider als het ging om het verdedigen van haar partij en het confronteren van haar rivalen.Hasina daarentegen was veel uitgesprokener en assertiever. Hun tegengestelde persoonlijkheden droegen bij aan de rivaliteit die de politiek van Bangladesh decennialang domineerde.In 1991 hield Bangladesh wat werd beschouwd als zijn eerste vrije verkiezingen. Khaleda behaalde een verrassende overwinning op Hasina, dankzij de steun van de grootste islamitische partij van het land, Jamaat-e-Islami.Daarmee werd Khaleda de eerste vrouwelijke premier van Bangladesh en slechts de tweede vrouw die een democratische regering leidde in een overwegend islamitisch land, na Benazir Bhutto, die drie jaar eerder tot premier van Pakistan was gekozen.Khaleda verving het presidentiële systeem door een parlementair systeem, waardoor de macht bij de premier kwam te liggen. Ze versoepelde ook de beperkingen op buitenlandse investeringen en maakte basisonderwijs verplicht en gratis.Ze verloor van Hasina bij de algemene verkiezingen van 1996, maar keerde vijf jaar later terug met een verrassende, overweldigende overwinning.Haar tweede ambtstermijn werd echter overschaduwd door de opkomst van islamitische militanten en corruptieaanklachten.In 2004 werd een bijeenkomst waar Hasina een toespraak hield, getroffen door granaten. Hasina overleefde de aanslag, maar meer dan 20 mensen kwamen om het leven en meer dan 500 raakten gewond. De regering van Khaleda en haar islamitische bondgenoten werden hiervoor algemeen verantwoordelijk gehouden.In 2018, nadat Hasina het hoogste ambt van Bangladesh had heroverd, werd Rahman bij verstek berecht en tot levenslange gevangenschap veroordeeld voor de aanslag. De BNP veroordeelde het proces als politiek gemotiveerd.Gevangenschap en vrijheidHoewel Khaleda later hard optrad tegen islamitische radicale groeperingen, eindigde haar tweede ambtstermijn als premier in 2006 toen een door het leger gesteunde interim-regering aan de macht kwam te midden van politieke instabiliteit en straatgeweld.De interim-regering zette zowel Khaleda als Hasina ongeveer een jaar vast op beschuldiging van corruptie en machtsmisbruik, voordat ze beiden werden vrijgelaten in de aanloop naar de algemene verkiezingen van 2008.Khaleda heeft de macht nooit herwonnen. Omdat de BNP de verkiezingen van 2014 en 2024 boycotte, bleef haar felle vete met Hasina de Bengalese politiek domineren.
De spanning tussen hun twee partijen bleef hoog. Dit leidde vaak tot stakingen, geweld en doden, waardoor de economische ontwikkeling van Bangladesh, een arm land met ongeveer 175 miljoen inwoners dat laag ligt en gevoelig is voor verwoestende overstromingen, werd belemmerd.
Aanhangers houden posters omhoog van de voormalige premier van Bangladesh, Khaleda Zia, na haar overlijden tijdens een behandeling in het Evercare-ziekenhuis in Dhaka, Bangladesh. (Foto: Reuters)In 2018 werden Khaleda, Rahman en hun medewerkers veroordeeld voor het stelen van zo'n 250.000 dollar aan buitenlandse donaties die waren ontvangen door een weeshuisstichting die was opgericht toen zij voor het laatst premier was. Volgens haar maakten deze beschuldigingen deel uit van een complot om haar en haar familie buiten de politiek te houden.Ze werd gevangengezet, maar in maart 2020 onder huisarrest geplaatst op humanitaire gronden, omdat haar gezondheid verslechterde.Khaleda werd in augustus 2024 vrijgelaten uit huisarrest na de val van Hasina.Begin 2025 werden Khaleda en Rahman door het Hooggerechtshof van Bangladesh vrijgesproken in de corruptiezaak die in 2018 tot hun gevangenisstraf had geleid. Rahman was een maand eerder vrijgesproken van de granaataanslag op Hasina in 2004.| starnieuws | Door: Redactie
