Nederland stopt tijdelijk met AstraZeneca-vaccin bij mensen onder de 60 jaar
VIDEONederland legt het vaccineren van mensen onder de 60 jaar met het vaccin van AstraZeneca tijdelijk stil. Dat schrijft minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid in een brief aan de Tweede Kamer. Aanleiding is de melding van bijwerkingencentrum Lareb eerder vandaag dat een vrouw die het AstraZeneca-vaccin had gekregen, overleed aan een ernstige complicatie. Een verband met het vaccin staat overigens nog niet vast.
Het ministerie van Volksgezondheid, het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG), Lareb, RIVM en de Gezondheidsraad overlegden de hele middag koortsachtig over de melding van de mogelijke bijwerking. Nu is dus besloten tot een tijdelijke stop, in afwachting van
De stop voor mensen onder de 60 (dus tot en met 59) jaar geldt per direct. De GGD schrapt door de pauze tienduizend al gemaakte prikafspraken. Ook de Landelijke Huisartsen Vereniging, het Landelijke Netwerk Acute Zorg en de branchevereniging Nederlandse GGZ zijn ingelicht over het besluit.
De voorzorgsmaatregel heeft geen effect op de afspraken van mensen van 60 jaar en ouder, omdat de mogelijke bijwerking vooral gemeld wordt bij jongere mensen, meldt De Jonge in zijn brief. Daarnaast lopen de ouderen ook een groter
‘Over de veiligheid van vaccins mag geen enkele twijfel bestaan’, schrijft De Jonge. ‘Cruciaal is nog steeds de vraag of het gaat om klachten ná vaccinatie, of dóór vaccinatie. Ik vind het van groot belang dat ook de Nederlandse meldingen goed worden onderzocht. We moeten het zekere voor het onzekere nemen, en daarom is het verstandig om nu uit voorzorg even op de pauzeknop te drukken. Maar alleen voor mensen onder de 60 jaar.’
Vijf meldingen
De vrouw die overleed kreeg last van een combinatie van trombose en een verlaagd aantal bloedplaatjes, meldt Lareb. De bloedprop kwam bij de longen terecht en die embolie is de vrouw fataal geworden. Een verband tussen het vaccin dat nu Vaxzevria heet en de klachten is niet aangetoond, maar wordt onderzocht.
Een andere persoon kreeg naast de trombose en het lagere aantal bloedplaatjes ook een hersenbloeding. In totaal hebben zeker vijf mensen de potentiële bijwerkingen gekregen. Het gaat om vrouwen tussen de 25 en 65 jaar. Het is niet bekend hoe oud de overleden gevaccineerde was. In de periode waarin de mogelijke bijwerkingen werden gemeld, zijn er zo'n 400.000 AstraZeneca-prikken toegediend, meldt Lareb. Minister De Jonge noemt het aantal van vijf meldingen ten opzichte van 400 duizend gevaccineerden in zijn brief aan de Tweede Kamer ‘relatief hoog’.
Het CBG adviseert mensen om direct contact op te nemen met een arts als ze na een prik met het AstraZeneca-vaccin weer ziekteverschijnselen krijgen met daarbij onverwachte of onbekende klachten of blauwe vlekjes (puntbloedingen) in de huid.
Stop in Duitsland
De vijf vrouwen waarover melding bij het Lareb werd gedaan kregen zeven tot tien dagen na vaccinatie de eerste klachten. Ook in andere EU-landen begonnen de klachten toen. De mogelijke bijwerkingen waren eerder reden voor een aantal landen om met het vaccin te stoppen. Ook Nederland deed dat ruim twee weken geleden tijdelijk, maar startte het vaccineren met AstraZeneca na een paar dagen weer op. Duitsland besloot deze week om het vaccin vanwege de potentiële bijwerkingen alleen nog toe te dienen aan mensen van 60 jaar en ouder.
In Duitsland is de ernstige complicatie tot dusver 31 keer geconstateerd op een totaal van 2,7 miljoen vaccinaties. Negen mensen overleden. In het Verenigd Koninkrijk werd de complicatie ook dertig keer gemeld, maar daar zijn liefst 18,1 miljoen mensen al gevaccineerd met AstraZeneca. Het maakt het lastig om vast te stellen of er bij het vaccin daadwerkelijk sprake is van een verhoogd risico, hoe groot dan precies, en bij welke bevolkingsgroepen.
Het Europees Geneesmiddelenbureau EMA praat volgende week weer over het AstraZeneca-vaccin. Eerder deze week zei de organisatie dat er geen bewijs is gevonden voor een verband tussen het vaccin en de klachten, maar dat dit ook nog niet wordt uitgesloten. De voordelen van het vaccin tegen het coronavirus wegen ook zwaarder dan de kans op zulke klachten, aldus de waakhond toen.
Hoofdbrekens
De mogelijke bijwerkingen van het AstraZeneca-vaccin plaatsen de medicijnautoriteiten in Europa sinds een paar weken voor hoofdbrekens. Ruim twee weken geleden legde CBG-voorzitter Ton de Boer in een persconferentie uit wat het dilemma is. De tot dan toe 25 meldingen van ernstige complicaties op bijna 20 miljoen prikken in de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk duiden erop dat het risico van de trombosebijwerking, als die al het gevolg is van het vaccin, procentueel heel klein is. Bovendien helpt het vaccin wel om ziekte en sterfte door Covid-19 te voorkomen.
Maar tegelijk, zo gaf De Boer toe, gaat het om ‘ernstige gevallen, waarbij mensen zijn overleden'. Dat is niet alleen in die individuele gevallen dramatisch, maar kan ook het vertrouwen in de coronavaccins in het algemeen schaden, beseffen ook de medicijnautoriteiten. Twee weken geleden werd besloten om alle zorgverleners die het vaccin toedienen een ‘risicobrief’ te geven waarin gewezen wordt op de mogelijk optredende zeldzame complicaties.
‘Extra tegenslag’
Met de nieuwe prikpauze neemt het vertrouwen in het AstraZeneca-vaccin niet toe, laat zorgvakbond NU’91 weten. Een woordvoerder noemt het besluit om het vaccin voorlopig niet aan mensen van 60 jaar en jonger te geven ,,een extra tegenslag, en best een grote”.
De woordvoerder vervolgt: ,,Het is belangrijk dat we op stoom blijven met vaccineren, want we weten allemaal dat vaccineren de enige uitweg uit de pandemie is.” NU’91 zegt veel vragen uit de achterban te krijgen over het vaccin. ,,Mensen willen weten: is dit vaccin wel veilig? Mag ik kiezen voor een ander vaccin?”
Zorgmedewerkers kunnen, net als anderen, niet kiezen welk vaccin ze krijgen. De afspraken voor prikken met het vaccin van Pfizer/BioNTech worden echter veel gemakkelijker volgeboekt dan bij AstraZeneca. De vakbond doet geen uitspraken over de vaccins, maar wil wel dat de zorgmedewerkers die nog niet zijn gevaccineerd zo snel mogelijk aan de beurt komen.
Het AstraZeneca-vaccin wordt in Nederland op dit moment toegediend aan 60- tot 64-jarigen, mensen met het syndroom van Down, mensen met morbide obesitas en bepaalde categorieën zorgmedewerkers. Voor welke andere doelgroepen het vaccin de komende maanden gereserveerd zou worden, was nog niet duidelijk. De Gezondheidsraad adviseerde onlangs dat de prik ook geschikt was voor 65-plussers. Aanvankelijk was dat advies nog niet gegeven, omdat er niet genoeg ouderen hadden meegedaan aan de studies met het AstraZeneca-vaccin.
