Lhbti's in Hongarije: 'We zijn in de war, maar niet gebroken'

In de Hongaarse lhbti-gemeenschap bestaan grote zorgen over de nieuwe wet van de regering-Orbán, die het promoten van homoseksualiteit via mediaproducties of voorlichting op scholen verbiedt. De regering stelt dat de wet is opgesteld om pedofilie aan te pakken en kinderen te beschermen. De wet past in een jarenlange strategie gericht op het marginaliseren van homo's. NU.nl sprak met Hongaarse lhbti's over hun leven in een land waar ze onder het twaalfjarige bewind van premier Viktor Orbán tweederangsburgers zijn geworden. "Dit is vernederend. Ik overweeg te verhuizen."

Hoe heftig het er in Hongarije aan toe kan gaan, bleek toen in september

vorig jaar Sprookjesland voor iedereen verscheen. Daarin worden traditionele sprookjes opnieuw verteld, maar dan met een mannelijke, homoseksuele Assepoester, een lesbische variant op het verhaal van de Sneeuwkoningin of een transseksueel hert met maar één wens: het wil een groot gewei.

Het idee van samenstellers Dorottya Rédai en Boldizsár M. Nagy was om kinderen al op vroege leeftijd te laten zien dat de wereld divers is en dat er geen verschillen zijn tussen mensen.

De conservatieve partijen in Hongarije reageerden furieus. Een vooraanstaande politicus van de extreemrechtse partij verscheurde het boek voor de camera, er kwam een oproep tot een publieke boycot, boekhandels die

het boek verkochten kregen stickers met dreigende taal op hun deur en premier Viktor Orbán zei in een radio-interview dat "een rode lijn was overschreden" en dat "onze kinderen met rust moesten worden gelaten".

Nu, bijna een jaar later, kijkt samensteller Nagy met gemengde gevoelens terug op de storm die over hem en zijn mede-samensteller heen is gekomen. Hij kreeg doodsbedreigingen, was in de eerste weken bang om de straat op te gaan. Er waren demonstraties voor het kantoor van Labrisz, de organisatie die opkomt voor lesbiennes en het boek heeft uitgebracht. Ook verstoorde een extreemrechtse groep een voorleesmiddag met kinderen, waarbij de politie werkeloos toekeek. "Dat was angstig, moet ik toegeven", zegt Nagy.

Van de andere kant kregen Nagy en Rédai juist veel bijval. "We ontvingen ongelofelijk veel steun van mensen om ons heen, maar ook van ongelofelijk veel mensen die we helemaal niet kenden. De boycot heeft niets uitgericht, integendeel. De eerste druk bestond uit 1.500 exemplaren en er zijn nu al 28.000 boeken verkocht."

'Voornaamste doel lijkt het creëren van angst'

Nagy zegt dat de lhbti-gemeenschap in Hongarije door de opeenvolging van discriminerende maatregelen "in de war is, maar niet gebroken".

Nagy: "We weten niet wat de gevolgen van de nieuwe wet zullen zijn en ook niet wat de gevolgen zullen zijn bij overtreding, omdat de bewoordingen van de artikelen zo vaag zijn. Het voornaamste doel lijkt het creëren van angst. Tot de komende verkiezingen zal deze regering deze kwestie op de agenda houden en er zal ongetwijfeld een verdere teruggang van rechten voor deze gemeenschap volgen. Het is angstig dat openlijke vijandigheid tegen de lhbti-gemeenschap niet alleen wordt toegestaan, maar zelfs van mensen wordt verwacht."

“Het is vernederend, ik kan er geen woorden voor vinden.”

Andras, sportschoolhouder in Boedapest

'Sinds de nieuwe wet is aangenomen, zijn we echt bang'

Die angst heerst ook bij Andras (zijn achternaam is bekend bij de redactie) en zijn vriend. Ze runnen een grote en goed bezochte sportschool in een chi­que wijk van Boedapest. Ze zijn al veertien jaar samen, reizen veel en hebben vrienden over de hele wereld. Je zou zeggen: voor Andras groeien de bomen tot in de hemel. Maar hij maakt zich grote zorgen. 

"Sinds de nieuwe wet is aangenomen, zijn we echt bang", zegt Andras. "Het is vernederend, ik kan er geen woorden voor vinden. We overwogen kinderen te adopteren of een eigen kind te krijgen via een draagmoeder. Maar dat is nu onmogelijk. Veel vrienden van mij willen het land verlaten en zelf denk ik er ook over. Onlangs heb ik een stuk grond dat ik in bezit had verkocht. We overwegen naar Wenen of Portugal te verhuizen."

Overal om zich heen ziet Andras de effecten van de haat die door politici als premier Orbán wordt aangewakkerd tegen de lhbti-gemeenschap. "Vorig week nog werd ik bijna aangereden. Toen ik toeterde, riep de man in de andere auto dat ik 'een vuile homo' en een 'klootzak' ben, dat ik wat hem betreft mocht sterven."

Homoparen kunnen geen kinderen meer adopteren

Jordy Feledi was jarenlang piloot bij een commerciële luchtvaartmaatschappij. In zijn vrije tijd gaf hij voorlichtingslessen op middelbare scholen, instellingen en bedrijven onder het motto: leer de lhbti-gemeenschap kennen.

Feledi: "Het waren altijd inspirerende bijeenkomsten, waar ik mijn eigen levensverhaal vertelde, hoe ik me als homoseksuele man voelde op de middelbare school. Vaak bleven er na afloop bezoekers hangen om na te praten. Het is goed als adolescenten weten dat er meer is dan de heterogemeenschap. Dat je ook als je anders bent nog steeds gewoon een mens bent."

Na de maandenlange sluiting van de samenleving als gevolg van de coronapandemie zouden de voorlichtingsbijeenkomsten net weer beginnen, maar die zijn van de baan nu de de gewraakte antihomowet van de regering-Orbán deze week is ingevoerd.

"Het is echt van de zotte", zegt Feledi. "Op basis van de nieuwe wet zijn we strafbaar als we de voorlichtingsbijeenkomsten geven. En ook de directeur van een school of een instelling die zo'n bijeenkomst organiseert, is strafbaar. We zouden als pedofielen worden behandeld."

“De fundamenten van onze rechtsstaat zijn in gevaar.”

Jordy Feledi

De afgelopen twaalf jaar, sinds het aantreden van Orbán, zag Feledi de situatie voor de lhbti-gemeenschap in Hongarije verslechteren. Homoparen kunnen geen kinderen meer adopteren, voor transgender personen is het verboden hun geslacht te laten wijzigen in hun paspoort en in 2012 werd in de grondwet vastgelegd dat een huwelijk alleen mogelijk is tussen een man en vrouw.

Feledi: "Orbán heeft van onze jonge democratie een autocratisch koninkrijk gemaakt. De fundamenten van onze rechtsstaat zijn in gevaar."

Regering ondermijnt rechten lhbti-gemeenschap

Uit recent Ipsos-onderzoek blijkt dat 62 procent van de bevolking ondanks de homofobe politiek van de regering-Orbán vindt dat homoparen net zo acceptabel zijn als heteroparen als het gaat om op het voeden van kinderen. Ook is 55 procent van de bevolking het oneens met de stelling dat leden van de lhbti-gemeenschap een decadente levensstijl hebben, zo blijkt uit een onderzoek van GLOBSEC. "En dat terwijl dit juist wordt gepropageerd door de regeringspartij en via de door de regering beheerste media in Hongarije," zegt samensteller van het sprookjesboek Nagy.

“Omdat de regering rechten van de lhbti-gemeenschap zo ondermijnt, stonden nog nooit zo veel mensen op voor onze gemeenschap.”

Boldizsár Nagy, universitair docent Internationaal Recht en auteur

Nagy gaat dan ook door met zijn werk. Dat doet hij als voorheen vanuit Boedapest, waar hij werkt als freelancer. Zijn collega Dora Redai werkt bij het door George Soros gesubsidieerde Democracy Institute. Dat was vroeger onderdeel van de Central European University, die na een haatcampagne van Orbán tegen de Hongaars-Joodse Soros is uitgeweken naar Wenen. Het Democracy Institute bleef actief in Hongarije.

Nagy: "Ik zal doorgaan met mijn werk als schrijver, vertaler, activist, journalist en criticus. Omdat deze regering de rechten van de lhbti-gemeenschap zo ondermijnt, stonden nog nooit zo veel mensen op voor onze gemeenschap als in het afgelopen jaar."

Door: Harm Ede BotjeBeeld: ANP