Corruptie: de ziekte die Suriname moet genezen

Corruptie is een van de grootste uitdagingen waar Suriname vandaag de dag voor staat. Het is een sluipend kwaad dat niet alleen de economie en de rechtsstaat ondermijnt, maar ook het vertrouwen van burgers in hun leiders aantast. Terwijl de samenleving hunkert naar vooruitgang, houdt corruptie het land in een wurggreep. Het erkennen van dit probleem is slechts de eerste stap; wat werkelijk nodig is, zijn moedige en duurzame oplossingen.De oorzaken: waar gaat het mis?Corruptie ontstaat vaak op het snijvlak van macht en gebrek aan controle. In Suriname zien we dat vooral op drie niveaus:Zwakke institutiesWanneer overheidsorganen onvoldoende controlemechanismen hebben, ontstaat ruimte voor willekeur en machtsmisbruik. Functies worden te vaak ingevuld op basis van loyaliteit of politieke gunsten, in plaats van op competentie.Cultuur van straffeloosheidHoewel Suriname een anticorruptiewet kent, wordt deze nauwelijks gehandhaafd. Dit schept het beeld dat men met corruptie weg kan komen zonder gevolgen.Economische kwetsbaarheidDe financiële situatie van het land, gecombineerd met lage inkomens, maakt sommigen vatbaar voor steekpenningen of frauduleuze constructies. Wanneer mensen het gevoel hebben dat “iedereen het doet”, wordt corruptie bijna genormaliseerd.De gevolgen: een kettingreactieDe effecten van corruptie beperken zich niet tot financieel verlies. Ze werken door in vrijwel alle lagen van de samenleving:- Verlies van vertrouwen – Burgers voelen zich verraden en keren zich af van de politiek en instituties.- Economische schade – Investeerders haken af omdat de spelregels onduidelijk zijn en corruptie extra kosten veroorzaakt.- Verarming van de samenleving – Geld dat bestemd is voor gezondheidszorg, onderwijs of infrastructuur verdwijnt in de zakken van enkelen.- Brain drain – Jongeren zoeken hun toekomst in het buitenland omdat ze geen perspectief zien in een oneerlijk systeem.Een samenleving die haar vertrouwen in de overheid verliest, loopt het risico te verzanden in cynisme en passiviteit – en dat is misschien wel het grootste gevaar.Oplossingsmodellen: de weg naar herstelCorruptie bestrijden is geen eenvoudige taak, maar er zijn landen die laten zien dat verandering mogelijk is. Zo wist Georgië in korte tijd corruptie in de politie en publieke sector drastisch terug te dringen door transparantie, strenge handhaving en digitalisering. Rwanda boekte vooruitgang door strikte wetgeving en een sterke focus op nationale discipline.Voor Suriname zijn drie concrete pijlers van belang:Sterke instituties en onafhankelijk toezichtEr moet een onafhankelijke anticorruptieautoriteit komen die niet onder politieke invloed staat. Deze instantie moet bevoegd zijn om onderzoek te doen en zaken aan de rechter voor te leggen.Transparantie en digitaliseringDoor overheidsprocessen – zoals aanbestedingen en vergunningen – digitaal en openbaar te maken, wordt de ruimte voor vriendjespolitiek kleiner. In veel landen heeft digitalisering geleid tot minder corruptie, omdat menselijke tussenkomst wordt geminimaliseerd.Straf en beloningHandhaving moet serieus worden genomen. Wie zich schuldig maakt aan corruptie, moet consequent en zichtbaar worden gestraft. Tegelijkertijd moeten integere ambtenaren en bestuurders worden beloond en als voorbeeld dienen.Bewustwording en opvoedingHet gevecht tegen corruptie begint bij mentaliteit. Jongeren moeten op school leren dat integriteit en eerlijkheid waarden zijn die leiden tot vooruitgang. Als burgers corruptie massaal afwijzen, verdwijnt de voedingsbodem ervan.Een oproep tot moedCorruptie uitbannen is een lang en moeilijk proces, maar niet onmogelijk. Het vraagt om moedige leiders die het eigenbelang opzij durven zetten, en burgers die zich niet neerleggen bij een cultuur van “zo gaat het nu eenmaal”.Suriname staat op een kruispunt. Kiest het land voor de weg van straffeloosheid, vriendjespolitiek en achteruitgang? Of grijpen we de kans om een samenleving op te bouwen die eerlijk, transparant en rechtvaardig is?De toekomst van ons land hangt af van de keuzes die vandaag worden gemaakt. Laten wij de generatie zijn die niet langer toekijkt, maar de handen ineenslaat om corruptie bij de wortel aan te pakken.Want een Suriname zonder corruptie is een Suriname met hoop, welvaart en rechtvaardigheid voor iedereen.Chamsoender Jan Gopi