Zeldzame en eeuwenoude verentooi in Zeeuws Museum geeft schat prijs
MIDDELBURG - Het Zeeuws Museum in Middelburg heeft in zijn depot een eeuwenoude en zeldzame verentooi uit Zuid-Amerika ontdekt. Die zat verstopt in een andere eeuwenoude en net zo zeldzame verentooi uit de tijd tussen 1750 en 1770.
Jarenlang lagen ze in het depot van het museum maar dacht iedereen dat ze samen één geheel vormden. Als één geheel hebben ze zelfs in de Wonderkamers van het museum gestaan. Totdat kunsthistoricus Jeroen Lesuis uit Utrecht ze op verzoek van conservator Caroline van Santen ging onderzoeken. Hij haalde de Duitse expert Andreas Schlothauer erbij. En zij deden de verrassende ontdekking.
Met twee dunne draadjes
(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});
zaten ze aan elkaar, maar Schlothauer wist zeker dat ze oorspronkelijk los hoorden. ,,Hij vroeg mij of hij ze mocht losmaken en ja, hij is de deskundige, dus ik heb ja gezegd'', vertelt Van Santen.
Dat besluit was het enig juiste, blijkt. De platte ronde tooi en de hoge tooi met de lange veren pasten wel heel goed op elkaar. Maar dat is toch echt later door iemand anders gedaan, zegt Van Santen. ,,Het is zelfs zeer waarschijnlijk dat ze van verschillende volken zijn.''
Suriname
De tooien komen wel allebei uit het kustgebied van de Guyana's in Zuid-Amerika, dus Frans-Guyana, Suriname en Guyana
(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});
(voorheen Brits), vertelt zij. ,,De eerste koloniale nederzettingen daar waren van de Zeeuwen, rond Demerary en Essequibo.'' Van welke stammen de tooien waren, is niet precies bekend. Ze werden gedragen door verschillende volken, zoals de Arawak, Carib, Warrau, Akawaio, Atorai en Waiwai.
Onbekend is ook door wie ze gedragen werden. De hoge tooi heeft lange staartveren van een ara, de lage ronde tooi is versierd met veren van een ibis. ,,Waarschijnlijk zijn ze wel geweest van iemand met status, een hoofdman of een medicijnman. Maar als ze gebruikt zijn bij een ritueel, kan iedereen ze gedragen hebben'', legt Van Santen uit.
Driehoekshandel
De tooien zijn in 1776 in de collectie van het Koninklijk Zeeuws Genootschap der Wetenschappen beland. De Middelburgse Commercie Compagnie dreef een driehoekshandel door slaven uit Afrika te verkopen in Zuid-Amerika en van dat geld producten als suiker naar Middelburg te brengen. Zo kwamen ook andere objecten mee.
Over de financiële waarde mag Van Santen niks zeggen. De museale waarde is wel groter geworden. ,,We hebben nu niet drie maar vier zeldzame tooien.'' Het Zeeuws Museum heeft er namelijk nog twee, maar die zijn zoals ze moeten zijn; daarin zitten geen andere tooien verborgen.
Restauratie
Van Santen heeft al een Franse deskundige benaderd om de twee tooien te laten restaureren. De conservator zoekt daar nu fondsen voor die mee willen betalen.
De verentooi die ontdekt is door kunsthistoricus Jeroen Lesuis en de Duitse expert Andreas Schlothauer. © Ruben Oreel
De verentooien zullen na restauratie weer te zien zijn in het museum. En misschien gaan ze daarna nog wel eens op reis. ,,Mijn motivatie om ze te laten onderzoeken, was dat wij hier erfgoed hebben van culturen uit die kustgebieden van Zuid-Amerika. Het is mooi om die kennis te delen, en misschien kunnen we ze nog wel eens in bruikleen geven voor een expositie.''
