• donderdag 05 June 2025
  • Het laatste nieuws uit Suriname

De Grote Suriname-tentoonstelling: ‘De rillingen lopen over mijn rug’

| Trouw.nl | Door: Sybilla Claus

Foto: John Leerdam. Op de foto de door Surinaamse kunstenaar Marcel Pinas gemaakte Offertafel voor de 38 mensen die in 1986 gedood werden in het marrondorp Moiwana. Daarachter een portret van Desi Bouterse die opdracht gaf rebellenleider Ronnie Bruinswijk in het betreffende dorp te arresteren. Die werd niet gevonden waarop de soldaten van Bouterse minstens 38 dorpelingen afslachtten. Beeld Patrick Post

Museum Van Loon, een Amsterdams regenten­huis, belicht zijn eigen historie voor het eerst vanuit de slavernij­kant.  Sybilla Claus5 oktober 2019, 11:35

Het is in Amsterdam beslist een trend: exposities die meer laten zien dan het vanzelfsprekende perspectief van witte regenten op de

rijke historie van de hoofdstad. De Hermitage, de Nieuwe Kerk, het Tropenmuseum en het Amsterdam Museum herzagen hun kunst, en nu is dan de beurt aan Museum Van Loon. Dat museum in de grachtengordel spreekt zelfs van een koerswijziging, weg van de witte monocultuur. “Ik hoop dat het meer is dan een trend, en dat het beklijft”, reageert directeur Gijs Schunselaar.

Museum Van Loon aan de Keizersgracht in Amsterdam is jaarlijks goed voor 80.000 bezoekers. Die kunnen in het statige pand genieten van de luxe van de koloniale tijd. Maar waar kwam die welvaart vandaan? Het museum keek in 2013 in een

expositie al naar de eigen connectie met de VOC. Nu is de tijd rijp voor een volgende stap, waarin belangen in slavenplantages in Suriname en de West Indische Compagnie (WIC) aan bod komen. “De samenleving roept de vraag op hoe wij omgaan met ons gedeeld verleden. Daarin hebben wij als museum een verantwoordelijkheid”, zegt Schunselaar. De expositie ‘Aan de Surinaamse grachten’, die vandaag opent, laat zien hoe de familie Van Loon in de achttiende en negentiende eeuw betrokken was bij slavernij en het winstgevende plantagesysteem in Suriname.

Witte heersers

Jan van Loon werd in 1728 bewindhouder van de WIC, en later directeur van het bedrijf ‘Suriname’, destijds bezit van Amsterdam en de WIC. Medecurator Marian Duff bedacht hoe dit nooit eerder vertelde verhaal naar het nu gebracht kon worden. Vanaf mei zocht het team via sociale media en bijeenkomsten naar nazaten uit die andere, gekleurde hoek. Ze kwamen uit bij een vrouw uit Zoetermeer met een bijzondere Surinaamse foto van haar voorouders in 1894. “Zij waren in slavernij geboren op de plantages van Van Loon, werden verliefd. Ze waren de eerste generatie die mocht trouwen na de afschaffing van de slavernij in 1863. Zelfs hun namen hadden ze van de witte heersers gekregen. Haar verhaal geeft toch een heel ander perspectief op de geschiedenis van de familie Van Loon”, zegt Duff.

De van oorsprong Surinaams-Frans-Guyanese Duff weet nog hoe ze voor het eerst het luxueuze woonhuis aan de Keizersgracht bezocht. Elk stuk muur is bedekt met een schilderij van een streng kijkende voorouder Van Loon. Wat deed dat haar? “Ik moest pas echt slikken toen ik het familiewapen zag, met daarop zwarte hoofden. Daarvan heb ik in het begin nachten wakker gelegen. Met het team hier hebben we veel gepraat: hoe kunnen we zorgen dat veel meer mensen in musea hun geschiedenis gaan herkennen, dat we elkaar beter begrijpen? Dat wens ik ook voor mijn zoon van acht. Hoe kunnen we iedereen een stem en gezicht geven?”

Dat heeft geleid tot bijzondere gefilmde gesprekken tussen Ne­derlanders, Surinamers en Ghane­­-zen met familiewortels op de plan­tages van Van Loon. Het museum roept nadrukkelijk meer nazaten op zich te melden en te participeren om meer geschiedenis bloot te leggen. 

Kwetsbaar

Ook maken jonge modevormgevers en modellen een presentatie op basis van de expositie. Achter in de diepe tuin ligt het koetshuis, waar timmerlui nog druk doende zijn de expositie over Suriname op te bouwen. Na de expositie zal het zwarte verleden in hoofdgebouw en teksten zichtbaar zijn. Bestuurslid Philippa van Loon heeft ook meegedacht. Duff: “Zij stelt zich hiermee kwetsbaar op en is aanjager voor andere huizen en musea om zich net zo open te stellen.”

Huwelijksfoto van het echtpaar Dirk Andreas Ralf en Hendrina Heirath. 1894, privé verzameling.Beeld Museum Van Loon

‘Deze expositie geeft Surinamers hun trots terug’

De Grote Suriname-tentoonstelling in Amsterdam is een totaalervaring die zowel de duistere dagen schetst als de zintuigen prikkelt met geur, geluid en kunst. 

Door de spijlen van een kerkhek grijpen zwarte armen naar buiten, de vingers gespreid. Nooit konden bezoekers zo dicht bij een slavenschip komen. “De rillingen lopen over mijn rug”, zegt John Leerdam, theatermaker en voormalig PvdA-Kamerlid. Wie het ‘schip’ binnengaat ziet zwarte voeten, vastgeklemd in gaten. “Zo moesten gevangen Afrikanen op weg naar Suriname slapen.”

Er zijn nog meer indringende beelden te beleven. Het eerste deel van de tentoonstelling bestaat uit elf meter hoge doeken waarop foto’s van oerwoudbomen zijn gedrukt. Vogels klinken op de achtergrond. “Door die geluiden gaan mijn poriën, mijn zintuigen open. Het is alsof ik Suriname ruik”, zegt Leerdam. Hoe ruikt dat dan? “Naar bos, regen, moeras, asfalt. Ik ben vanaf het eerste moment van deze expositie geraakt.”

Presentator Humberto Tan schreef een kinderboek bij de tentoonstelling, ‘Pirouette in Paramaribo’. Leerdam regisseerde acht bijbehorende Suriname-monologen met belangrijke inwoners als hoofdpersonage, zoals president Bouterse, de eerste zwarte dokter van het land, en verzetsheld Anton de Kom. Die worden tot het eind van de expositie in februari in de Nieuwe Kerk gespeeld.

Zo is de Grote Suriname-tentoonstelling een totaalervaring met kleur, geschiedenis, kunst, muziek, bauxiet, video’s met persoonlijke verhalen, Zeeuwse scheepsjournaals en geur. De Hindoestaanse Razia Barsati verwerkte namelijk grote hoeveelheden kerrie in haar kunstwerk. Christine Henar, eigenaresse van het Koto-museum in Paramaribo, loopt tussen tegen de 35 zwarte paspoppen die alle kledingstijlen van het land tonen. Zij liet de geëxposeerde traditionele koto-damesgewaden overkomen. “Deze is van mijn overgrootmoeder geweest”, wijst ze. Henar: “Ik heb gevraagd of er ook poppen met lichtere huidskleur waren, maar dat lukte niet.”

Leerdam looft de unieke samenwerking van De Nieuwe Kerk met Surinamers. “Van het begin af aan is dit een inclusief project geweest. Dat was tien jaar terug ondenkbaar. We hebben consequent onze netwerken gedeeld: die van de gewone mensen, de top, intellectuelen, iedereen is erbij betrokken. Die synergie zie je terug, het resultaat is schitterend en geeft Surinamers hun trots terug. Daarop kun je verder bouwen.”

In het deel over de geschiedenis prijkt een tekening van Kwasi, wiens naam als Quassie is gespeld. Hij hielp Hollanders en Zeeuwen ontsnapte slaven op te sporen. “Iedereen was toen op zoek naar een beter leven. Laten we niet dat wij-zij-verhaal volgen, dat verdeel-en-heersmodel. Met de handen ineenslaan kom je verder”, zegt Leerdam.

Het wapen van de familie Van Loon zoals afgebeeld in het stamboek dat in het midden van de 17e eeuw werd vervaardigd. Beeld Museum Van Loon

Een hoek om, verder in de kerk, staat een ander opvallend kunstwerk: een lange tafel en met pangis, wikkelrokken, aangeklede stoelen. Een plek aan tafel en een bord voor elk van de 38 slachtoffers die het leger doodde in het afgelegen dorpje Moiwana in 1986, tijdens de burgeroorlog in Suriname. De bekende kunstenaar Marcel Pinas beeldt het tafereel helemaal uit in zwart-wit. Het zwart van donkere dagen. Het voedsel als offer is een dodenritueel van de Marron, afstammelingen van de naar de bossen gevluchte Afrikanen. De metalen lepels zijn gegraveerd in het Afaka-schrift van het dorp met de tekst: ‘bescherm ons’.

Leerdam is ook betrokken bij het opzetten van het nieuwe slavernijmuseum dat aan het IJ in Amsterdam wordt gebouwd. Deze expositie lijkt een vingeroefening voor hoe dat kan worden. Leerdam vindt het veelbelovend: “Voor het eerst is er nu zo’n grote Suriname-tentoonstelling in Nederland. Dit is een museum zoals het moet zijn in de 21ste eeuw.”

 

 

| Trouw.nl | Door: Sybilla Claus

  • snc.com

    05-jun-2025 - 12:47

    Nieuwe OW-minister krijgt zwaar dossier en lastige beslissingen

    De aankomende minister van Openbare Werken (OW) staat voor stevige keuzes, vo

  • snc.com

    05-jun-2025 - 12:30

    VHP wint in Commewijne, zetelverdeling officieel vastgesteld

    Het Hoofdstembureau van Commewijne heeft woensdag tijdens een openbare zittin

  • snc.com

    05-jun-2025 - 11:00

    Apple compenseert CO₂-uitstoot met aankoop van Guyanese boskredieten

    Apple heeft 100.000 koolstofkredieten gekocht van Guyana’s nationale bosbesch

  • abc-Suriname

    05-jun-2025 - 07:13

    Hoofdstembureaus maken aantal RR- en DR zetels bekend

    De komende dagen zullen de hoofdstembureaus van alle districten bekendmaken wat de zetelverdeling is op ressortraad- en districtsraadniveau (RR en DR). De directeur van Binnenlandse Zaken (BIZA), Nasier Eskak, legt uit dat de zetelverdeling op DR-niveau naar evenredigheid is van die op RR-niveau. Er is een calculatie-methode, zoals vastgelegd in de wet, om de DR-zetels te berekenen. Het aantal RR

  • abc-Suriname

    05-jun-2025 - 04:04

    SLM schrapt vluchten naar Frans-Guyana vanwege EU-vliegverbod

    De Surinaamse Luchtvaartmaatschappij SLM, is genoodzaakt om de regionale vluchten naar Cayenne, Frans-Guyana, te schrappen. Deze bestemming is verwijderd uit het aanbod van de vliegmaatschappij omdat Suriname een verbod opgelegd kreeg om naar gebieden binnen de Europese Unie te vliegen. Voor de rest gaan alle vluchten van de SLM door, vertelt directeur Steven Gonesh. Het European Union Aviation S

  • waterkant

    04-jun-2025 - 23:49

    KLM gestart met vluchten vanuit Nederland naar Guyana

    KLM is vandaag gestart met twee wekelijkse vluchten vanuit Amsterdam naar Georgetown, met een tussenstop op Sint Maarten.De nieuwe route van de vliegmaatschappij naar het buurland van Suriname wordt op de woensdag en zaterdag gevlogen. KLM-vlucht KL789 vertrekt om 10:00 uur lokale tijd vanuit Amsterdam (AMS) en maakt een tussenstop op St. Maarten (SXM), waar het toestel om 13:00 uur aankomt.Na een

  • abc-Suriname

    04-jun-2025 - 21:00

    Constitutioneel Hof al bijna een maand stuurloos

    Het Constitutioneel Hof is al bijna een maand stuurloos. Op 7 mei is een deel van het bestuur, dat voor 5 jaar was benoemd in 2020, afgetreden. De zittingstermijn was verlopen. De regering en het parlement hebben nagelaten om te zorgen voor een nieuw bestuur. De zittingstermijn is ook niet verlengd.Het parlement moet voordrachten doen voor de voorzitter, vice-voorzitter, leden en plaatsvervangend

  • abc-Suriname

    04-jun-2025 - 19:48

    Parlementariërs tekenen condoleanceregister na bootongeluk

    De voorzitter van De Nationale Assemblée (DNA), Marinus Bee, heeft vandaag samen met enkele parlementsleden, het condoleanceregister getekend in het Perscentrum van DNA. Dit gebeurde naar aanleiding van het tragische bootongeluk nabij het gebied Tapoekoe/Bamboesi in het district Marowijne, waarbij op zondag 1 juni 2025 zeven personen het leven lieten.Ook de leden Stephen Tsang, Jennifer Vreedzaa

  • snc.com

    04-jun-2025 - 12:55

    Analyse: Coalitie zonder VHP is politieke kortzichtigheid

    De partijen NDP, NPS, PL, A20, BEP en ABOP hebben na veel kritiek op Santokhi

  • waterkant

    04-jun-2025 - 05:00

    Cedric van Samson: “VHP schuwt de oppositiebanken niet”

    “Als je moet zien dat zoveel politieke partijen in Suriname zich gebundeld hebben om de VHP in de oppositie te zetten, dan is het beter dat de VHP in de oppositie gaat. Omdat je dan geen vrienden hebt om een coalitie te vormen”, zegt herkozen VHP-assembleelid Cedric van Samson.In een interview op radio SRS voerde Van Samson aan dat er een zware campagne door tegenstanders is gevoerd en uiteind

  • abc-Suriname

    04-jun-2025 - 02:31

    Berenstein noemt onderbrengen van directoraat Arbeid bij Volksgezondheid een valse start

    De aantredende regering is voornemens om het ministerie van Arbeid, Werkgelegenheid & Jeugdzaken op te spiltsen. Arbeid zal als directoraat worden ondergebracht bij het ministerie van Volksgezondheid. Dit ministerie zal worden uitgebreid en zal heten, ministerie van Welzijn, Volksgezondheid & Arbeid. C-47 voorzitter Robby Berenstein noemt dit voornemen een valse start. Arbeid was ooit eens al een

  • KPS

    04-jun-2025 - 00:37

    Update: ontzielde lichamen van de vier vermiste slachtoffers van het bootongeval op de Marowijne rivier geborgen

    De politie van het bureau Albina en de brandweer hebben in samenwerking met de locale hulpdiensten en de Franse autoriteiten, de ontzielde lichamen van de vier slachtoffers, die na het bootongeval op zondag 1 juni 2025 op de Marowijne rivier werden vermist, op dinsdag 3 juni 2025 geborgen. Deze vier lichamen, van wie twee volwassenen en twee kinderen zijn eveneens in opdracht van het Openbaar Min

  • abc-Suriname

    03-jun-2025 - 22:32

    Door CASAS gecertificeerde luchtvaartmaatschappijen tijdelijk niet toegestaan te vliegen naar EU

    Surinam Airways heeft hedenochtend via de luchtvaartautoriteit CASAS kennis genomen van de beslissing van de European Commission Directorate Aviation dat Suriname is geplaatst op de EU Air Safety List. Dit besluit is het gevolg van de bevindingen dat de autoriteit van ons land niet volledig heeft voldaan aan de veiligheidsstandaarden tijdens een recente beoordeling door de European Union Aviation

  • waterkant

    03-jun-2025 - 22:00

    Topoverleg SLM, CASAS en TCT; SLM vluchten Cayenne vanaf donderdag uitgesteld

    Naar aanleiding van de de beslissing van de European Commission Directorate Aviation, dat Suriname is geplaatst op de EU AIR SAFETY list en het daardoor tijdelijk niet toegestaan is te vliegen op Europese Unie (EU) bestemmingen, vond er vanmiddag in Paramaribo een constructief dialoog met relevante autoriteiten plaats.Op het kantoor van de Surinaamse luchtvaartautoriteit CASAS is er gesproken met

  • united news

    03-jun-2025 - 14:53

    SLM ONTKOMT ALSNOG AAN EU-VLIEGVERBOD

    Bron: Luchtvaarnieuws.Vanaf dinsdag mogen luchtvaartmaatschappijen die gecertificeerd zijn in Suriname en Tanzania niet meer vliegen in de Europese Unie, heeft de Europese Commissie bekendgemaakt.De twee landen zijn op de zwarte lijst gezet “omdat ze niet voldoen aan de internationale veiligheidsnormen”, meldt de Commissie in een verklaring.Het besluit heeft niet direct gevolgen voor het vlieg

  • united news

    03-jun-2025 - 14:25

    SURINAAMSE OFFSHORE-KRACHTEN IN OPLEIDING VOOR MEGAPROJECT GRANMORGU

    Bron: OilnowTerwijl Suriname zich voorbereidt op het grootschalige offshoreproject GranMorgu, is Atlas Professionals begonnen met een gericht opleidingsprogramma om lokaal talent klaar te stomen voor werk op zee. Dat heeft het bedrijf deze week bekendgemaakt.Het initiatief, “Greenhands Offshore”, richt zich op beginnende arbeidskrachten — in de sector bekend als greenhands — en biedt hen d

  • snc.com

    03-jun-2025 - 12:22

    TotalEnergies Suriname dient milieueffectrapport in voor nieuwe offshore verkenning

    TotalEnergies Suriname heeft bij het Nationaal Instituut voor Milieu en Ontwi

  • snc.com

    03-jun-2025 - 12:15

    OKB vraagt Biza om snelle ingreep: stemverwerking Wanica verloopt traag

    Het Onafhankelijk Kiesbureau (OKB) heeft in een brief aan het ministerie van

  • snc.com

    03-jun-2025 - 11:17

    Rusland wijst voorstel van Brunswijk resoluut af: “Dit plan gaat niet door”

    NPS-voorzitter Gregory Rusland heeft zaterdagavond tijdens een dankdienst in

  • abc-Suriname

    03-jun-2025 - 09:30

    Viering 25 februari geen zaak van komende regering, zegt Rusland

    De viering van 25 februari ter nagedachtenis aan de staatsgreep van 1980, waarbij de NPS-regering onderleiding van premier Henck Arron werd afgezet en waarna de 8 decembermoorden plaatsvonden, zullen geen onderdeel zijn van het regeringsprogramma van het nieuw aan te treden kabinet. De NPS heeft op tafel gelegd dat met deze zaken rekening gehouden wordt. Dit zei Gregory Rusland in ABC Actueel. Hi

  • snc.com

    03-jun-2025 - 09:10

    Bibis roept PSA-aanvragers op om aanvraag vóór 5 juni te voltooien

    Het Ministerie van Buitenlandse Zaken, International Business en Internationa

  • waterkant

    03-jun-2025 - 07:00

    Contract Leo Brunswijk (57) bij EBS loopt tot zijn 60ste

    De 57-jarige algemeen directeur van de NV Energie Bedrijven Suriname (EBS), Leo Brunswijk, ziet zichzelf in elk geval tot zijn 60ste bij het staatsbedrijf aanblijven. Volgens hem loopt zijn contract bij het bedrijf tot aan die leeftijd.Brunswijk ziet zijn positie bij EBS als veilig, ook al treedt er binnenkort een nieuwe regering aan, omdat zijn contract bij het bedrijf loopt tot zijn 60ste.Volgen

  • abc-Suriname

    03-jun-2025 - 06:30

    Mathoera feliciteert NDP met verkiezingswinst

    Krishna Mathoera, de huidige minister van Defensie en gekozen parlementariër voor de VHP, feliciteert de NDP met de verkiezingswinst. ‘Hoewel de uitslag niet definitief is, feliciteer ik de NDP met het aantal behaalde stemmen. Ik ben een democraat en ik respecteer de wil van het volk’, schrijft zij op Facebook. De verklaring van Mathoera komt in een periode waar de VHP en VHP’ers opmerkeli

  • abc-Suriname

    03-jun-2025 - 05:01

    Panka ‘hint’ VHP: Simons en Rusland bij acclamatie kiezen

    Het zou de VHP sieren om ondersteuning te geven zodat Gregory Rusland (NPS) en Jennifer Simons (NDP) bij acclamatie gekozen worden tot respectievelijk vicepresident en president van Suriname in De Nationale Assemblée. Dat stelt NDP-woordvoerder Ricardo Panka. De zes samenwerkende partijen, NDP, NPS, PL, BEP, A20 en ABOP hebben precies 34 zetels om de president in het parlement te kiezen. Het zou

  • abc-Suriname

    03-jun-2025 - 04:00

    Geen personen uitgesloten in nieuwe regering

    Niemand wordt uitgesloten bij de nieuw te vormen regering. Dat stelt NDP-voorzitter Jennifer Simons. Er is echter teveel verschil met de VHP op politiek vlak, waardoor gekozen is voor een samenwerking met 6 partijen. Hiermee reageert Simons op uitspraken van president Chan Santokhi, waarbij hij stelt dat niemand moet worden uitgesloten. Over de onderhandelingen zegt Simons dat er uitdagingen ware

  • united news

    02-jun-2025 - 22:23

    GOUD STIJGT TOT VOORBIJ 3.360 DOLLAR DOOR ESCALERENDE GEOPOLITIEKE SPANNINGEN

    Bron: Business.amEscalerende geopolitieke spanningen en hernieuwde handelsoorlogdreigingen hebben de goudprijs omhoog doen schieten.Het edelmetaal steeg maandagochtend met meer dan 2 procent en bereikte 3.362,03 dollar per ounce.De ongerustheid onder beleggers komt voort uit de afbrokkelende handelsrelaties tussen de VS en China. Beide landen beschuldigen elkaar van het schenden van hun recente ha

  • united news

    02-jun-2025 - 22:09

    FRANKRIJK BOUWT GEVANGENIS IN SINT LAURENT VOOR DRUGSCRIMINELEN EN TERRORISTEN

    Frankrijk gaat een nieuwe zwaarbeveiligde gevangenis bouwen in Sint Laurent du Maroni, aan de overzijde van de Marowijnerivier tegenover het Surinaamse Albina.De inrichting, die in 2028 in gebruik moet worden genomen, krijgt plaats voor 500 gedetineerden en is bedoeld voor zware drugscriminelen en terroristen. De bouwkosten worden geraamd op circa Euro 400 miljoen. De Surinaamse autoriteiten hebbe

  • united news

    02-jun-2025 - 21:35

    TOTALENERGIES PLANT SEISMISCH ONDERZOEK VOOR KUST VAN SURINAME

    Bron: OilNowTotalEnergies Suriname heeft bij het Nationaal Instituut voor Milieu en Ontwikkeling in Suriname (NIMOS) concept-milieueffectrapportages ingediend voor nieuw offshore olieonderzoek.De energiegigant wil geofysische surveys uitvoeren in de ondiepe waterblokken 6 en 8, ongeveer 90 kilometer uit de kust, op dieptes tussen 30 en 80 meter.De blokken bevinden zich ten westen van het Shallow O

  • abc-Suriname

    02-jun-2025 - 21:19

    Politie over bootongeval: 3 overleden, 4 vermist en 5 gered

    Bij het bootongeval op de Marowijne rivier in de avond van zondag 1 juni 2025 zijn er tot nog toe de drie lichamen geborgen. Het gaat in deze om D.M. (28), G.G. (25) en een 3 jarige jongetje. Vier opvarenden, van wie twee volwassenen en twee kinderen worden nog vermist. De vijf andere opvarenden R.P (42), T.I. (18), L.A. (20), E.A. (65) en M.M. (46) werden met behulp van anderen in veiligheid geb

  • united news

    02-jun-2025 - 16:17

    CARICOM TEST MET SUCCES EIGEN REGIONAAL DIGITAAL BETAALSYSTEEM

    De centrale banken binnen de Caribische Gemeenschap (Caricom) hebben besloten een nieuw regionaal betalingsplatform te ontwikkelen waarmee grensoverschrijdende transacties in lokale valuta direct kunnen worden afgehandeld.Dit moet de afhankelijkheid van de Amerikaanse dollar verminderen en de financiële integratie binnen het economische blok versterken.Het besluit werd genomen tijdens de 64e bi-j