Adviseur Surinaamse regering: ‘Nederlandse impuls kan helpen Surinaamse zorg op te krikken’
| snc.com | Door: Sanne van Grafhorst
BRON: NEDERLANDSDAGBLAD
Op een bepaald moment tijdens het video-interview laat Marc Sprenger een foto op zijn laptop zien van een mooi maar verwaarloosd huis in Paramaribo. ‘Zo ziet de zorg in Suriname eruit’, vertelt hij vanuit de Surinaamse hoofdstad, waar hij de regering van president Chan Santokhi adviseert op het gebied van volksgezondheid. ‘Dit huis kun je alleen maar herstellen als je overal aandacht aan besteedt. Je kunt niet mondjesmaat wat zaken oplappen. Aan alle aspecten die bijdragen aan het verval van dit huis moet je nú aandacht besteden.’
De Nederlandse Sprenger heeft een lange staat van dienst als opgeleid arts-microbioloog en
Geen gemakkelijke klus, geeft hij toe. ‘De zorg loopt op allerlei punten vast. Zo is er een groot tekort aan bepaalde specialisten. Het zou enorm helpen als Nederlandse artsen bereid zouden zijn - uiteraard tegen betaling
‘Er was geen personeel dat de couveuses kon bedienen.’
devaluatie van de dollar
Het verval van de Surinaamse gezondheidszorg is momenteel een van de redenen dat boze inwoners zich dagelijks in de straten van Paramaribo verzamelen. Een belangrijke aanleiding voor het volksprotest is de recente dood van drie pasgeboren baby’s in het Academisch Ziekenhuis. De problemen in de neonatale zorg tonen slechts het topje van een ijsberg, zegt Sprenger. ‘Het is een symptoom van een onderliggend probleem. Dat begint al bij de vraag: waarom komen er in Suriname eigenlijk zo veel kinderen op de ic terecht? Dit heeft te maken met een gebrek aan goede zwangerschapsbegeleiding.’
Deels heeft dat een praktische oorzaak: een groot deel van het binnenland is alleen te bereiken per boot. Niet de meest gunstige omstandigheden voor adequate zorgverlening aan moeders en zwangeren. Maar de kern van het probleem is economisch van aard, benadrukt Sprenger. ‘Het gaat al jaren erg slecht met Suriname, wat betekent dat er structureel te weinig geld wordt geïnvesteerd in de gezondheidszorg.
Ter vergelijking: in Nederland gaat er zo’n 11 procent van het overheidsbudget naar de volksgezondheid, andere landen in het Caribisch gebied maken zo’n 9 procent vrij. Voor Suriname gaat het om slechts 4,5 procent.’
Ook de devaluatie van de Surinaamse dollar speelt mee. Ziekenhuizen zijn afhankelijk van verzekeringsmaatschappijen, zoals het Staatsziekenhuisfonds. Per patiënt wordt een ligdagtarief in rekening gebracht - een bedrag dat de kosten van een dag ziekenhuisopname en zaken als laboratoriumonderzoek dekt. ‘Maar terwijl de Surinaamse dollar drie keer minder waard is geworden, zijn de ligdagtarieven niet op hetzelfde tempo bijgesteld. Ziekenhuizen krijgen bedragen overgemaakt die niet genoeg zijn om de kosten te dekken. Daardoor hebben ze enorme schulden.’
personeel ronselen
Als gevolg daarvan blijven ook de lonen laag, wat veel artsen en verpleegkundigen naar het buitenland doet vertrekken. ‘Het gaat vooral om gespecialiseerd ic-personeel, dat in Nederland of op de Antillen erg gewild is.’
Verpleegkundigen die ergens anders solliciteren, hou je niet tegen. Maar er wordt ook door ziekenhuizen zelf geronseld, zegt Sprenger. ‘Dat is in strijd met ethische regels van de Wereldgezondheidsorganisatie dat rijke landen niet actief in armere landen mogen werven. Technisch gezien worden er geen regels overtreden, het gaat immers om fatsoensnormen. Maar dit is een grijs gebied waar geen enkel ziekenhuis zich in zou moeten begeven.’
Aan het eind van de keten resulteert het gebrek aan personeel, apparatuur en medicijnen in hartverscheurende taferelen. ‘Recent is het een aantal keren voorgekomen dat een baby dringend ic-zorg nodig had. Couveuses waren wel beschikbaar, maar er was geen gekwalificeerd personeel dat deze apparatuur weet te bedienen. En dus werden de baby’s teruggegeven aan de moeders, waarna ze in hun armen overleden. Dat is de situatie nu: code zwart.’
Het Academisch Ziekenhuis in Paramaribo, de enige met een ic voor te vroeg geboren kinderen, heeft van de tien beschikbare bedden er al vijf moeten sluiten. Tenzij er snel meer salaris of personeel komt, worden dat er binnenkort meer, schrijven de artsen in een recente brief aan minister Amar Ramadhin (Volksgezondheid). Sprenger, die elke week met ziekenhuisdirecties en artsen om de tafel zit, ziet hoe de radeloosheid oploopt. ‘Onlangs kondigden weer vier verpleegkundigen hun vertrek aan. Het moreel van die groep staat ontzettend onder druk. Het resterende personeel voert een dagelijkse strijd om die laatste bedden open te houden.’ Hij begrijpt hun boosheid richting de regering. ‘Maar nieuw personeel opleiden duurt jaren en mensen uit het buitenland zijn gewend drie keer zoveel betaald te krijgen. Dus een minister staat ook met zijn rug tegen de muur.’
geen hechtmateriaal
Toch heeft Sprenger hoop dat het vervallen huis wel degelijk opgeknapt kan worden. Daarvoor heeft hij een herstelplan geschreven, waarin de zorg op negen onderdelen wordt herbouwd. ‘Het Surinaamse ministerie van Volksgezondheid is te klein om die punten te tackelen, dus vroeg de president mij een aparte directie op te zetten. Voor elk van de negen onderdelen heb ik binnen de zorg iemand bereid gevonden de kar te trekken.’
Het herstelplan focust onder meer op aandacht voor preventie, hervorming van het verzekeringsstelsel, hogere salarissen voor zorgpersoneel en een betere inspectie van de gezondheidszorg. ‘Een concreet punt is dat Suriname toe moet naar centrale inkoop van medicijnen en apparatuur. Op dit moment kopen de vijf ziekenhuizen in Paramaribo hun spullen apart in, terwijl het goedkoper kan als het gezamenlijk gebeurt.’
Eerst moeten echter de ergste tekorten aangevuld worden, zegt Sprenger. ‘We zijn bezig met een inventarisatie van de gebreken. Het gaat in ieder geval om katheters, infusen, steriele handschoenen, afdekmateriaal. Zolang dat er niet is, ligt alles stil. Dan kun je misschien wel een operatie uitvoeren, maar heb je vervolgens geen hechtmateriaal om de patiënt dicht te naaien.’
Daarom moet er een noodfonds komen, waarover Sprenger in gesprek is met de Surinaamse regering. Hier ligt ook een rol voor ons land, vindt hij. ‘Tijdens de coronacrisis stelde Nederland een budget beschikbaar om de ergste nood te lenigen. Met hulp van Nederlandse experts en een nieuwe financiële impuls krijg ik wat speelruimte om meer ondersteuning te bieden en de juiste mensen in te schakelen. Gezien de warme banden die Nederland met Suriname heeft, vind ik dat dit onze verantwoordelijkheid is.’
BRON; NEDERLANDSDAGBLAD
Abonneer op ons youtube kanaal.
Bedankt voor het kijken en abonneren.
'Suriname Nieuws Centrale'
| snc.com | Door: Sanne van Grafhorst
