VAN GRONDSTOF NAAR GEMEENSCHAPPELIJK VERMOGEN: SURINAME’S SOVEREIGN WEALTH FUND

Foto: Maya Parbhoe, NPS Lijst 3, DNA Kandidaat 21

Een eerlijke toekomst begint bij goed beheer van rijkdom

Suriname beschikt over enorme natuurlijke rijkdommen: goud, olie, bossen en mineralen. Toch voelen burgers daar weinig van in hun dagelijks leven. De opbrengsten verdwijnen vaak in een ondoorzichtige staatsbegroting, in plaats van rechtstreeks te vloeien naar onderwijs, zorg of infrastructuur. Het is tijd om dat te veranderen.

Suriname heeft een kans om het voorbeeld te worden van hoe een land zijn rijkdom structureel ten dienste stelt van zijn bevolking. De oplossing: een onafhankelijk Sovereign Wealth Fund (SWF) – een nationaal fonds waar alle inkomsten uit

grondstoffen worden verzameld, beheerd en transparant opnieuw geïnvesteerd.

Wat is een Sovereign Wealth Fund precies?

Een Sovereign Wealth Fund is een publieke spaarpot waarin de inkomsten uit natuurlijke hulpbronnen – zoals olie, goud, gas en concessies – worden gestort. Maar het verschil zit hem in hoe het fonds werkt: • Onafhankelijk van de overheid Het fonds wordt niet bestuurd door politici of ministeries. Een onafhankelijke raad van toezicht, bestaande uit vakexperts, maatschappelijke vertegenwoordigers en internationale toezichthouders, beslist over het beheer en de bestedingen. • Strikt wettelijk vastgelegd In de wet wordt verankerd dat deze fondsen niet zomaar kunnen worden uitgegeven. Ze mogen

alleen gebruikt worden voor vooraf gedefinieerde sectoren: gezondheidszorg, onderwijs, infrastructuur en schuldvermindering. • Live transparantie voor iedereen Burgers krijgen toegang tot een openbaar, online platform waarop ze in realtime kunnen volgen: • Hoeveel geld binnenkomt • Waar het naartoe gaat • Welke projecten worden gefinancierd • Wie verantwoordelijk is voor het beheer

Geen papieren rapporten achteraf. Geen geheimhouding. Elke burger heeft toegang. Dit verhoogt het vertrouwen én maakt corruptie en misbruik direct zichtbaar.

Waarom is dit dringend nodig in Suriname?

De geschiedenis heeft vaak genoeg bewezen: natuurlijke rijkdom leidt zelden automatisch tot nationale rijkdom. Landen zonder duidelijke structuur vervallen al snel in overbesteding, politieke belangenverstrengeling en externe schuldafhankelijkheid.

Suriname heeft dit ook ervaren. Ondanks decennia van goudexport en internationale leningen, is er geen duurzaam fonds opgebouwd. Onze scholen zijn verouderd, ziekenhuizen kampen met tekorten, en infrastructuurprojecten blijven steken in half afgemaakte plannen.

Met nieuwe inkomsten uit offshore olie en verhoogde goudproductie aan de horizon, is nú het moment om deze cyclus te doorbreken.

Hoe werkt het SWF concreet? 1. Inkomstenbron Alle royalty’s, concessiegelden en belastinginkomsten uit natuurlijke hulpbronnen worden verplicht eerst overgemaakt naar het fonds. 2. Opslag en beheer Het geld wordt bewaard in een apart beheerde nationale reserve, los van de staatskas en wordt geïnvesteerd in een mix van activa, waaronder aandelen, obligaties, vastgoed en infrastructuur om rendement te genereren. Het fonds mag niet worden aangesproken voor salarissen, politieke campagnes of algemene uitgaven. 3. Besteding aan vier prioritaire sectoren: • Gezondheidszorg: financiering van ziekenhuizen, medicijnen, personeel en innovatie in zorgsystemen. • Onderwijs: verbetering van infrastructuur, leermiddelen en opleidingen voor de beroepen van de toekomst. • Infrastructuur: duurzame energie, wegen, havens en digitale netwerken. • Staatsschuldvermindering: aflossen van de meest dure en schadelijke schulden, zodat de begroting ademruimte krijgt. 4. Toezicht en evaluatie Jaarlijkse onafhankelijke audits, internationale rapportages, én constante live monitoring via een digitaal burgerportaal. Management van het fonds word geleid door een fund director in overleg met de regering. De fund director werkt op zijn/haar beurt met fund managers die gespecialiseert zijn op een bepaald investerings product (vastgoed, obligaties, aandelen, etc). De fund director stelt van te voren vast wat de jaarlijkse ROI (return on investment) moet zijn en stuurt de managers daarop aan. De fund director zorgt voor groei van het fonds en adviseert de staat omtrent de hoeveelheid uitbetalingen (lasten) zodat het fund blijft groeien.

Internationale voorbeelden, op Surinaamse maat gesneden

Landen als Noorwegen, Saudi Arabie, Botswana en Chili hebben al tientallen jaren stabiele SWF’s. Het verschil met Suriname? Transparantie blijft daar beperkt tot jaarlijkse rapporten en parlementaire verslagen. Suriname kan een stap verder gaan: een realtime publieke weergave van elke cent.

Geen enkel ander land ter wereld heeft het zo gedaan. Suriname kan de eerste zijn met mij in de leiding

De rijkdom hoort het volk toe

Dit fonds is geen privilege van de elite. Het is het gedeelde spaargeld van de samenleving. Elke liter olie, elke gram goud – dat is eigendom van het volk. En het beheer van die opbrengsten moet dat ook weerspiegelen.

Door deze rijkdom zichtbaar te maken, en door investeringen te koppelen aan concrete verbeteringen in het dagelijks leven van burgers, bouwen we aan meer dan alleen een fonds. We bouwen aan vertrouwen. Aan rechtvaardigheid. Aan toekomst.

Als je je hierin terug kan vinden, stem dan op Maya Parbhoe, NPS Lijst 3, DNA Kandidaat 21

ADVERTORIAL