Suriname heeft…

Een prachtig klimaat, mooie mensen, lekker eten en een goede ligging, maar zwakke economische en politieke instituten. De instituten zijn niet pluralistisch, maar krijgen een groene, paarse, oranje, gele of rode kleur afhankelijk van de verkiezingsuitslag en de verdeling van de ministeries. Sommige instituten worden meer gebruikt voor machtsbehoud dan voor economische groei, omdat men het laaghangend fruit niet aan

zich voorbij wil laten gaan. De instituten lijken ook meer gericht op import dan op het maken van goederen.

Suriname heeft een kleine, laagopgeleide en laagproductieve bevolking, dus een serieuze handicap om veel industriële business te absorberen. Er wordt weinig technische competentie opgebouwd - hoeveel studenten schrijven zich in voor wetenschap, wiskunde, scheikunde, techniek? Er is een mooi aangelegde ‘bromki dyari’ maar er groeien ook gifplantjes die in hun wortels etnische wrok produceren. Er zijn te veel ‘etnische dagen’. Drie zijn voldoende: Herdenking Slavernijverleden, Immigratie dag en Dag der Inheemsen.

Suriname heeft 20 partijen die aan de laatste verkiezingen hebben

deelgenomen. Het is weinig overzichtelijk voor de kiezers, die door de bomen het bos niet meer zien. Omgerekend naar het aantal inwoners zou Nederland dan ca. 572 politieke partijen moeten hebben (maar ze hebben slechts 26). Voor Suriname zijn drie of vier partijen voldoende om de zeshonderdduizend inwoners te vertegenwoordigen. Alleen nieuwe partijen met aantoonbaar veel aanhangers zouden zelfstandig moeten kunnen deelnemen. De rest kan beter samenklonteren of opgaan in een bestaande grote partij.

Suriname heeft politieke partijen die verdachten of veroordeelden ruim baan geven of hebben gegeven om hoge politieke posities te bekleden. Een partij heeft een veroordeelde benoemd tot haar erevoorzitter en een nieuw bestuur gekozen met boutistische boter op de kop. De gevluchte ex-president en oud-voorzitter van de partij heeft de kans gemist om zich bij de autoriteiten aan te melden, om zo morele duidelijkheid te scheppen en het land op de eerste plaats te zetten.

Suriname heeft een ‘penicratie’, die niet veel presteert. Er is geen garantie dat een ‘vagicratie’ (bestuur door vrouwen) beter zal werken, maar ‘the proof of the pudding is in the eating’. Maar voordat een vrouw tot president wordt verkozen, moet ze ook haar beide ballen hebben getoond.

Suriname heeft structurele problemen die alle regeringen overleven. Op papier is iedereen tegen ‘family and friends’, maar wie gebruikt het niet in de praktijk? Er is ook geen langetermijnplanning, maar economische groei ‘komt niet uit een kokosnootboom vallen’. Het verloopt als een zwangerschap, het groeit langzaam en het duurt even voordat je de eerste kreetjes van de baby hoort, en voor die tijd heb je wat te verduren. Daarna moet je het kind onderhouden en grootbrengen. Maar een mentaliteit die gericht is op directe bevrediging van verlangens en niet op rationele beslissingen die op de lange termijn vruchten afwerpen, brengt geen groei. Een mentaliteit van eerst genieten dan werken, veroorzaakt armoede.

Suriname heeft bestuurders die elke vijf jaar de klok terugdraaien, dezelfde teksten, dezelfde scènes, met andere acteurs en andere accenten, alsof de geschiedenis een oogje dichtknijpt en stommiteiten zich herhalen. Dus, overheden die onverantwoord geld lenen en geld drukken om hun onverantwoorde leefstijl in stand te houden en hun tekorten aan te vullen. Er heerst een corrupte normaliteit, waardoor het land al jaren wordt genaaid door multinationals die gesteund door overheidsfunctionarissen grondstoffen voor een appel en een ei wegdragen. Er zijn incompetente ministers en DNA-leden die hun eerste vier jaar nodig hebben om het vak te leren en niet presteren. Er zijn duizenden overtollige ambtenaren die door ondeskundigheid problemen eerder vergroten dan oplossen.

Suriname heeft veel criminaliteit die epidemiologisch gezien waarschijnlijk ook samenhangt met arme eenoudergezinnen en tienermoeders. De aanpak van alle vormen van criminaliteit is zacht. De weelderige flora en fauna, de wildheid en gastvrijheid zijn leuk, maar de ondermaatse discipline en onscherpe moraal, de gebrekkige infrastructuur, criminele bendes en vervuilde leefomgevingen, schrikken investeerders af.

Suriname heeft persvrijheid, maar soms wordt die bedreigd door een regeringsfunctionaris die een soort fatwa wil uitspreken tegen de ‘duivelse pers’. De overheid heeft door reeksen van blunders een reputatie gekregen van ‘aan alles moet worden getwijfeld’. De president zou een Bureau van Blunders moeten instellen, waar blunders worden verzameld en besproken.

Suriname heeft een goed staatsbesluit over grondconversie aangenomen, waardoor eigendom echt eigendom is. Er gaat ook veel goed. De president heeft Suriname gered, maar ogenschijnlijk niet de Surinamers. Er wordt veel geklaagd. Het geklaag is onderhevig aan inflatie. Mensen willen 50% koopkrachtversterking bij 2,5% economische groei. De boodschap voor de volgende president: behoud of verbeter in ieder geval de bereikte macro-economische stabiliteit, anders zijn de offers van nu voor niets geweest.

Suriname heeft met zoveel grondstoffen de potentie om uit te groeien tot een winnaar in de wereldeconomie, maar de stevige vuist ontbreekt.

D. Balraadjsing