• donderdag 21 November 2024
  • Het laatste nieuws uit Suriname

Srefidensie werd srefididdi in mama Sranan

| snc.com | Door: Harinandan Singh

Het opdringen van de onafhankelijkheid óp 25 november 1975 was een foute boel. Zelfs de Nederlandse  oud-minister Jan Pronk van Ontwikkelingssamenwerking, de architect van de overhaaste afscheiding, erkende in 2020, dat ook zijn land toen fout zat. Dat noem ik zelf een mep  geven in eigen gezicht. Voor de afzetting van Suriname uit het Koninkrijk der Nederlanden wist deze minister de valse profeten onder leiding van Henck Arron voor zijn kar te spannen. In ruil daarvoor ontvingen ze 3, 2 miljard guldens als ontwikkelingshulp.

Echter met dat geld werd toen weinig zinnigs van gebakken. Merendeel van het geld ging op in

gigantische projecten, die gen perspectief op korte termijn bood.

Vijf jaar na de zo bejubelde srefidensie werd alles van regering Arron door de staatgreep van militairen stopgezet. Het volk had toen weinig van de onafhankelijkheid geprofiteerd. Na de afzetting van regering Arron volgde het afschuwelijke militaire dictatuur ondersteund door de Nederlandse donatie van een half miljard gulden uit de ontwikkelingsgelden. De ellende die sinds jaren over mama Sranan heerst vindt de oorzaak in de 2 genoemde afkeurenswaardige feiten. De cruciale rol van Nederland in beide gevallen is niet goed te praten.

De rol van regering Den Uyl

Met zijn regeerakkoord Keerpunt 72 wist

Den Uyl de srefidensie van Sranan in handen te duwen van amateurs en avonturiers. Zij die zich tot Surinaamse nationalisten lieten verklaren zoals Henck Arron, Eddy Bruma, Eugene van Gessel en George Hindori waren de valse profeten die het volk de warme worst van srefidensie voor de ogen hielden. Want vanaf dag 1 begon de misleiding al. Niet de zgn  Surinaamse nationalisten bevochten de onafhankelijkheid, maar het waren de heersers van Partij van de Arbeid zoals Jan Pronk en zijn baas Joop Den Uyl.

Zij kwamen tijdens de verkiezingen van 1972 met hun briljante idee om eindelijk af te komen van Suriname vóór het einde van hun regeertermijn in 1976. In haar verkiezingsprogramma “Keerpunt 72” had  deze linkse partij de afscheiding van het rijksdeel Suriname hoog in het vaandel staan. De PvdA had in 1972  de verkiezingen gewonnen en vormde samen met twee andere kleinere linkse partijen, D66 en de PPR, het kabinet Den Uyl. 

Premier Den Uyl had na zijn benoeming niet langer gewacht om zijn kroonprins Jan Pronk tot minister van Ontwikkelingssamenwerking te verheffen. Pronk kreeg de opdracht het draaiboek te ontwerpen dat de afscheiding van Suriname moest orkestreren. 
Toen de NPK alliantie een jaar later ook de verkiezingen won en Henck Arron premier werd liet regering Den Uyl er geen gras overheen groeien om zijn intentieverklaring uit zijn  regeerakkoord Keerpunt 72 aan zijn Surinaamse collega Arron te presenteren. Dat was voor Arron en Bruma het juiste moment om het ijzer te smeden.

Zonder een deugdelijk beleidsplan kondigde Arron kort na zijn aantreden als premier de datum van de onafhankelijkheid af. Dat bericht viel in Suriname als bliksem bij heldere hemel begin 1974.  Daarna startte hij zelf de onderhandelingen met de Nederlandse partners. Wat Arron cs in Nederland  onderhandelde is mij niet goed bekend. Wel werd in Den Haag de toezegging gedaan van 3,2 miljard ontwikkelingsgeld als smartengeld voor de 300 jaar koloniale uitbuiting. En met dat handje vol geld moest Suriname zich zelfstandig zien te maken.

De rol van Den Uyl en Jan Pronk bij de overhaaste onafhankelijkheid betreur ik nog altijd. Ondanks protesten en smeekbeden van honderdduizenden burgers van Suriname om op latere tijdstip hun land staatkundig autonomie te verlenen waren tevergeefs. Er werd niet tegen srefidensie gestreden. Het tijdsstip moest worden verzet naar latere jaren.  

Het kon heus wel anders

Suriname hoefde niet zo overhaast onafhankelijk te worden. De incentives, human capital en sociale rust ontbraken toen om Suriname tot een solide en duurzame natie te kunnen transformeren. De heersende regeringsleiders van toen bekommerden zich niet om de ernstige zorgen die tegenstanders van de overhaaste onafhankelijkheid naar voren betrachten. De oppositie die bijna de helft van de Surinaamse bevolking in het parlement vertegenwoordigde bleef herhaaldelijk bij de Nederlandse parlementariërs benadrukken op de dramatische gevolgen van de overhaaste srefidensie. Ok zij hadden daar geen boodschap aan. 

Trouwens laat het wel heel  duidelijk zijn, dat de VHP geen verzet pleegde tegen de staatkundige autonomie, maar wel bezwaar maakte tegen de geplande datum daarvoor. Gezien de penibele situatie in het land bepleitte de VHP  voorzitter Jagernath Lachmon voor een geleidelijke fasering voor de onafhankelijkheid. Helaas had ook regering Den Uyl daar geen oor naar.

De beide regeringen namen de verwachtbare consequenties van de overhaaste afscheiding voor lief aan. Enfin de exodus kwam vrij snel op gang toen het duidelijk werd dat de vastgestelde datum niet werd uitgesteld.  Arron die met 3,2 miljard guldens zich koning te rijk waande ging doen wat hem goed leek. Uiteindelijk werd hem de zware klappen toegedeeld door de gewelddadige staatsgreep van militairen in 1980. Zijn ambitieuze  projecten werden lamgelegd en raakten overwoekerd  door  de jungle.  De kreet uit de samenleving om ook kleine projecten te stimuleren met ontwikkelingsgeld werd toen ook niet gehoord. Juist dat was zo noodzakelijk voor de nationale voedselgarantie en de  bevordering van de zelfvoorzienendheid van de burgers in die tijd.  Het liep de verkeerde kant op. 

Zware tol voor de overhaaste srefidensie

De haast waarmee de NPK avonturiers onder aanvoering van NPS voorman Henck Arron het land wilden overnemen bleek achteraf een zware tol van de natie op te eisen. Bij de exodus verliet de helft van de bevolking voorgoed het geboorteland. Daardoor raakte Suriname het grootste deel van haar beroepskader kwijt.  Vijf jaar na de onafhankelijkheid werden veel achterblijvers door het  militair dictatuur geterroriseerd. Er vond zelfs een georganiseerde moorpartij plaats om het volk in het gareel te houden. Werd Suriname daarvoor onafhankelijk?  Toegegeven dat er na de srefidensie een aantal verbeteringen in de infrastructurele sfeer tot stand kwam, echter dat leidde niet tot een solide en duurzame zelfredzaamheid en zelfvoorzienendheid in het land.  Ook toen na de heftige protesten tegen het militaire bewind in 1987 de politieke macht werd overgenomen door de democratische verkiezingen, bleef de hete adem van de militairen in de nek van de democratisch gekozen leiders sterk voelbaar. Zelfs de grondwet werd onder de regie Bouterse herschreven. 
Terwijl maar een klein segment van de bevolking flink baat had bij de nare situatie in het land, moest de gewone burger de tol van het wanbeleid betalen. Dat was niet wat Surinamers van de onafhankelijkheid hadden verwacht. De vraag is of de huidige  regering de ondergang zal stuiten. 

Voorzichtig positief over de toekomst

Na ruim 30 maanden van regeren onder leiding van president Chan Santokhi schijnt een aantal kansrijke projecten gestalte te hebben gekregen, dat mij voorzichtig positief stemt. Ik denk aan de ingetreden ontwikkelingen op het gebied van gas en olie voor de kust van Suriname, de aanvang met de diepwater haven in Nickerie en de veelbelovende moderne agrarische ondernemingen in samenwerking met de buitenlandse co-partners.

Van belang is dat  Surinamers zich bewuster worden van de slogan  ‘bouwen op eigen kracht’ als de meest voor de hand leggende strategie om zelfvoorzienend te worden. Het probleem is wel, dat duizenden hectaren toegekende vruchtbare gronden aan Surinamers nog te weinig in cultuur worden gebracht. Door de ingezette onderhandelingen met Nederland en India wordt dat groene rijkdom hopelijk een boost geven tot groot voedselschuur.  

Het staatshoofd moet niet de kardinale fout maken die Arron destijds maakte. Zowel kleine als grote productie ondernemingen verdienen evenveel beleidsaandacht. Dat is de juiste aanpak, zo blijkt uit  de recente voorruitgang in India. Mogelijkerwijs leert Suriname nog veel van de Indiase aanpak.

door: Drs. S.  Harinandansingh, singhs@hetnet.nl 25 November 2022. 00--00


SurinameNieuwsCentrale.com publiceert vaak ingezonden stukken van schrijvers. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoudelijke juistheid van een ingezonden brief. Plaatsing houdt niet in dat de redactie achter de inhoud van het bericht staat. Een brief wordt uitsluitend geplaatst als de bron bij ons bekend is. De naam van de afzender wordt onder het artikel geplaatst. NAW- en e-mailgegevens worden niet openbaar gemaakt.

Het e-mailadres van de opinieredactie van SurinameNieuwsCentrale.com:
SurinameNieuwsCentrale@gmail.com



Abonneer op ons youtube kanaal.
Bedankt voor het kijken en abonneren.
'Suriname Nieuws Centrale'


| snc.com | Door: Harinandan Singh