NOTA verstuurd naar DNA: Vertrouwensverlies speelt rol in oorzaken wisselkoersstijgingen
Op dit moment speelt vertrouwensverlies een rol. Dit leidt tot oneigenlijke vraag naar vreemde valuta, onzekerheid op de valutamarkt, instabiele en stijgende wisselkoersen. Het is op dit moment nog een uitdaging om de oneigenlijke vraag naar vreemde valuta zuiver te kwantificeren, schrijft de overheid in een schriftelijke nota over de koersontwikkeling die is opgestuurd naar het parlement.
De vraag naar vreemde valuta wordt door verschillende factoren bepaald. Een belangrijke vereiste voor een stabiele koers is vertrouwen. In samenhang hiermee moet natuurlijk ook prudent fiscaal en verkrappend monetair beleid worden gevoerd, stelt de overheid.
De betalingsbalansstatistieken vertoonden een overschot (deviezen-inflow) op de goederenrekening
Er is een verschil te zien van import- en exportwaarde van goederen voor 2022 en het betreft wel een tekort (deviezen-outflow) van circa US$ 1.143 miljoen, wat overeenkomt met gemiddeld US$ 95 miljoen per maand. Deze deviezenbehoefte wordt groter (negatief) als ook de importen van diensten in beschouwing worden genomen.
Toename geldhoeveelheid
De overheid stelt dat de grote vraag naar vreemde valuta in belangrijke mate ook wordt gevoed door
Een beschouwing van de oorzaken van veranderingen in de liquiditeitenmassa (M2), zoals weergegeven in tabel 2, laat zien dat in 2022 de toename van M2 met SRD 22,2 miljard hoofdzakelijk toe te schrijven is aan de netto geldschepping uit buitenlandse bron (SRD 23,4 miljard) en de netto kredietverlening aan de private sector (SRD 7,8 miljard).
Volgens de overheid is het merkwaardig dat de laatste twee jaar, in tegenstelling tot 2019 en 2020, de staat per saldo meer heeft afgelost dan liquiditeiten heeft gecreëerd. Dit geeft aan dat er geen monetaire financiering (opname van voorschotten bij de bank) van overheidstekorten heeft plaatsgevonden. Echter moet hierbij een kanttekening worden geplaatst.
Doorgaans is de geldcreatie uit buitenlandse bron (zoals ontvangsten van buitenlandse valuta uit hoofde van buitenlandse leningen en afdrachten van multinationals en Staatsolie) geen zorgpunt, zolang de gecreëerde liquiditeit wordt geneutraliseerd door afvloeiing van vreemde valuta naar het buitenland uit hoofde van importtransacties, stelt de overheid. Deze liquiditeitsafvoer naar het buitenland heeft in 2022 onvoldoende plaatsgevonden en heeft daardoor bijgedragen aan de sterke toename van M2 in 2022.
De staat heeft in opeenvolgende maanden veelvuldig moeten interen op haar vreemde valutapositie via omzetting in Surinaamse dollar om haar lopende ontvangsten te financieren. Hoewel de intering van de staat op haar eigen tegoeden bij de bank niet hetzelfde is als verstrekking van voorschotten aan de staat door de bank, zijn de monetaire effecten dezelfde.
De overheid heeft extra moeten uitgeven aan lonen en salarissen, maar ook aan subsidies. Door het enorme koopkrachtverlies door de hoge inflatie, heeft de overheid de lonen van ambtenaren in twee tranches verhoogd alsook haar sociale uitgaven verhoogd om de minder draagkrachtigen enigszins tegemoet te komen, stelt de overheid. Hierbij heeft zij deze uitgaven gedeeltelijk gefinancierd door het verkopen van haar ontvangsten in vreemde valuta aan de bank.
Toename liquiditeiten in de economie
Hoewel dit heel gunstig is voor de deviezenpositie van de bank, heeft deze verkoop geleid tot toename van liquiditeiten in de economie. De liquiditeiten zijn uiteindelijk neergeslagen in de depositobasis van de algemene banken, wat hun de funding gaf om kredieten te verstrekken aan de private sector. En die ruimte hebben de banken grif benut. Derhalve was er voor de bank een grote omvang van liquiditeiten af te romen. Volgens de overheid verklaart dit dan ook dat de moederbank haar omo’s moet blijven continueren en zij heeft daarbovenop het kasreserve-instrument aangescherpt.
De inefficiënte werking van de valutamarkt door het speculatief en oppotgedrag van voornamelijk dominante spelers veroorzaakt distorsies in de prijsvorming. Verdere regulering op de valutamarkt is hierbij vereist, zegt de overheid.
De vraag naar vreemde valuta kan slechts genoegzaam worden voorzien, wanneer tegelijkertijd ook de economische activiteiten worden verhoogd. Stagnatie in de economische groei en in de creatie van werkgelegenheid zijn factoren die de druk op de wisselkoers verder kunnen verhogen.
