Groei groen, blijf koolstofarm, deel eerlijk
| starnieuws | Door: Redactie
‘Bij de jaarlijkse hadj naar Mekka stierven minstens 1.300 mensen in de hitte’. Een tragedie, een gevolg van door mensen veroorzaakte klimaatverandering. Er is een relatie tussen economische groei en klimaatverandering. Voor groei is productie en verwerking van grondstoffen nodig, dus verbranding van onmisbare fossiele brandstoffen (olie, aardgas, steenkool). Dit leidt tot uitstoot van broeikasgassen, vooral koolstofdioxide (CO2).
Broeikasgassen werken als
Fossiele brandstoffen zijn de motor van de wereldeconomie. Zonder brandstof geen groei, geen bbp-stijging, geen koopkracht. Het economische systeem dat groei mogelijk maakt is het kapitalisme. Dat is een succesverhaal. Japan en Singapore hebben krachtig gereageerd op het binnendringende kapitalisme en zijn
Kapitalisme stimuleert economische groei, maar brengt ook vernietiging en vervuiling. Het is primair gericht op winst en uitbreiding, niet op natuurbehoud. De CO2-uitstoot bij productie verandert het klimaat. Is de oorzaak het kapitalisme of de groei zelf, is een ander economisch systeem mogelijk of moet je simpelweg economische groei stoppen? In de klimaatdiscussie duiken twee oplossingen op om de koorts van de zieke aarde te temperen: ‘decoupling’ (ontkoppeling) en ‘degrowth’ (ontgroeien).
De ontkoppelaars willen groei ontkoppelen van de broeikasgassenuitstoot. Ze willen doorgaan met de normale gang van zaken, maar de uitstoot verminderen door afvangen en opslaan van koolstof, bomen planten, hernieuwbare energie (windenergie, zonnepanelen, etc.), elektrisch vervoer, recycling, verplaatsen van vervuilende bedrijven naar arme landen en betalen van koolstof-negatieve landen. Het verkooppraatje van ‘decoupling’ is nieuwe technologie om het klimaat te beschermen. Erkend wordt dat het kapitalisme de aarde ruïneert, maar dat het niet snel zal verdwijnen, omdat het past bij het verlangen van ieder mens naar groei en welvaart. Nederland is een voorbeeld waar de economie groeit (bbp stijgt) en de uitstoot van broeikasgassen daalt. Deze ontkoppeling werkt mede doordat bedrijven CO2-belastingen moeten betalen.
Kritiek op ‘decoupling’ is dat deze traag verloopt en onvoldoende is om de mondiale temperatuurstijging te bestrijden. Het kan alleen verschil maken als het snel en op grote schaal wordt ingevoerd. Maar die kans is klein, omdat ieder land zijn eigen belangen nastreeft. Is stoppen van economische groei de oplossing?
‘Degrowth’ wil minder productie. Het is een antikapitalistische beweging. Het verkooppraatje is minder groei en een eerlijkere verdeling van de rijkdom op aarde. Maar de kritiek is dat minder groei vooral arme landen hard zal treffen. Het is ook onrealistisch. Het is verlangen naar een utopie waar herten vredig naast leeuwen grazen en wolven vegetarisch zijn. De mondiale kapitaalelite zal haar koopkracht niet inleveren. Paniek en depressie ontstaan al als het bbp daalt. Een politieke partij die degrowth (bbp daling) in haar verkiezingsprogramma opneemt, verliest gegarandeerd.
De grootste CO2-uitstoters (Europa, Amerika, China, India) streven naar groei via ontkoppeling door innovatie en technologie. Arme landen zullen de gevolgen van de voortdenderende klimaatverandering dragen, omdat ze geen geld hebben om zich ertegen te beschermen. Machtige landen beschermen hun groei door onmogelijke eisen te stellen aan arme landen, zoals stoppen met hun fossiele brandstoffenindustrie, zodat die landen arme, goedkope leveranciers van grondstoffen blijven. Het is een vorm van neokolonialisme.
Suriname is gelukkig niet van plan de olie in de grond te laten; alleen TotalEnergies kan nog roet in het eten gooien. Suriname heeft de olie nodig om economische groei te stimuleren en de sprong naar schone productie te maken. Door de oliewinning zal het bbp omhoogschieten. De uitstoot van broeikasgassen zal ook toenemen. Maar Suriname heeft genoeg bomen om de CO2-uitstoot te neutraliseren. De ruim 90% bosdekking moet wel behouden blijven. De laksheid die milieu misdaden en vergiftiging van leefomgevingen mogelijk maken, moet voorbij zijn.
Het bpp is een afgod. Stijging ervan is opwindend. Maar het is geen goede maatstaf voor geluk, omdat het geen eerlijke inkomensverdeling garandeert. 40% van de koek kan worden opgegeten door 1% van de bevolking. Het kapitalisme is de motor van het bbp. De politiek moet zorgen voor eerlijke inkomensverdeling en milieubescherming. Suriname kan economisch groeien, koolstofarm blijven en brede welvaart scheppen. Iedereen blij. Laten we hopen dat dit ook gebeurt als de offshore-olie wordt gepompt.
D. Balraadjsing| starnieuws | Door: Redactie
