De erfenis van Bouterse hangt als een strop om nieuwe regering Suriname: ‘Door de zure appel bijten’
Ruim een jaar geleden nam Chan Santokhi de macht in Suriname over van Desi Bouterse. Hij werd president van een land met een lege staatskas, dat in diepe crisis verkeert. Corona heeft de toestand verder verslechterd.
Chan Santokhi had vorig jaar één missie bij de parlementsverkiezingen in Suriname. ,,Het land moet verlost worden van het Bouterse-virus’', zei hij in deze krant. Een dag later verpletterde de oppositiepartij VHP van Santokhi regeringspartij NDP, waarmee een eind kwam aan tien jaar heerschappij van Desi Bouterse. Santokhi werd op 16 juli beëdigd als president, ex-rebellenleider Ronnie Brunswijk werd zijn vicepresident.
Oneindig verhaal
Xaviera Jessurun van
Met Santokhi waait weliswaar een andere wind, maar nog geen gunstigere. ,,De verwachtingen waren hooggespannen’', zegt Jessurun. ,,Ik hoopte op politieke vernieuwing, dat was onrealistisch. Deze regering moet de puinhoop van de vorige regering ruimen. De economische situatie is het grootste probleem. We moeten de verwachtingen bijstellen.’’
Wurgcontracten
Na de machtsoverdracht trof Santokhi een failliet kantoor aan met een staatsschuld van ruim 2 miljard euro, een hoge inflatie, weinig internationale reserves, een groot begrotingstekort en ‘wurgcontracten’ van schuldeisers. Daar kwam de coronapandemie bovenop.
Tekst gaat door onder de foto.
Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) komt met een steunpakket van 570 miljoen euro. Als voorwaarden moet Suriname de staatsschuld omlaag brengen en economische hervormingen doorvoeren. ,,Er zal een aanzienlijke inspanning nodig zijn om het bestuur te verbeteren, de aanpak van witwassen te versterken en corruptie terug te dringen’', stelt het IMF.
Familieleden
Van bestuurlijke vernieuwing en transparantie is nog weinig terechtgekomen. De regering is een ‘gedwongen huwelijk’ van vier coalitiepartijen met verschillende ideologieën en belangen. Bovendien benoemde de regering familieleden op belangrijke posten. Dat beleid van family and friends, iets wat Santokhi zijn voorganger altijd verweet, krijgt veel kritiek.
Jessurun: ,,Deze regering zou faliekant breken met corruptie en vriendjespolitiek. Mensen moeten worden benoemd op basis van bekwaamheid, niet vanwege politieke voorkeur of omdat ze familie of vriend zijn.’'
Dat ging al mis bij first lady Mellisa Santokhi-Seenacherry, met wie de president drie dagen na zijn beëdiging trouwde. Zij is inmiddels directeur van het Kabinet van de President, advocaat bij het Hof van Justitie en lid van de raad van commissarissen van Staatsolie.
Brevet van onvermogen
Bestuurskundige August Boldewijn noemt het beleid ‘amateuristisch’. ,,De regering is in alle ijver begonnen de problemen op te lossen die Bouterse heeft achtergelaten. Maar als er nu een opiniepeiling zou zijn onder de bevolking zou ze een brevet van onvermogen krijgen.’’
Boldewijn vindt dat de regering faalt in consistent beleid en verkeerde prioriteiten stelt. ,,In plaats van zich te richten op de aanpak van de economische verpaupering investeert de regering in een nieuwe brug over de Corantijnrivier naar Guyana. Dat is een populistische aangelegenheid die veel geld kost.’'
De prijzen in de winkels stijgen, de koers van de Surinaamse dollar keldert. De armoede is groot en de onvrede groeit. Vakbonden morren, het zorgpersoneel dreigt met een staking. Boldewijn: ,,De situatie is juist erger geworden. Bijna hopeloos.’’
Meer aanzien
Zo stellig is schrijfster en historicus Cynthia McLeod - dochter van de eerste president John Ferrier - niet. ,,Deze regering heeft iets overgenomen wat slechter is dan ze hadden vermoed. Wonden zullen wel helen, maar de littekens blijven. Het is niet zo uitzichtloos als voorheen. We waren internationaal diep weggezakt. Deze regering geeft Suriname weer wat aanzien in de wereld.’’
Nederland en Suriname hebben de diplomatieke banden weer aangehaald. De landen wisselen hun ambassadeurs uit, er wordt samengewerkt en Nederland steunt de voormalige kolonie met vaccins en medisch personeel in de strijd tegen corona.
Buitenlandse bedrijven
Chinese en Amerikaanse bedrijven staan te springen om zaken te doen in Suriname. De vondst van nieuwe olie- en gasvelden voor de kust maakt Suriname interessant voor buitenlandse bedrijven. Olie kan de reddingsboei zijn. De staatsschuld (159 procent van het bruto nationaal product) is momenteel onhoudbaar.
Kwijtschelding
De regering heeft schuldeisers vorige maand om gedeeltelijke kwijtschelding gevraagd. ,,We bouwen aan een nieuw Suriname en hebben de schuldeisers nodig als vertrouwde partners’', schrijft het ministerie van Buitenlandse Zaken in een verklaring. ,,Tegelijkertijd kan Suriname mogelijk een aanzienlijke stijging van de olie-inkomsten tegemoetzien. De eerste olie-inkomsten moeten eerst ten goede van de Surinaamse bevolking komen.’'
Cynthia McLeod heeft daar twijfels bij. ,,Hoe lang gaat dat geld opleveren? Venezuela blijft ook arm. Niet de olie maakt je rijk, maar hoe je ermee omgaat.’' Volgens de schrijfster moet Suriname de enorme rijkdom aan bodemschatten - bauxiet, rijst, suiker, hout - beter benutten. ,,We zijn een van de grootste suikerlanden ter wereld, maar we produceren geen korreltje suiker. Ik kan me voorstellen dat mensen teleurgesteld en ongeduldig zijn. Het is zwaar voor degenen die het voelen in hun portemonnee. We moeten door de zure appel heen bijten en hoopvol blijven.’’
Santokhi beseft dat het beter moet. Hij vraagt geduld en hekelt negativiteit, laster en haat. ,,We zijn gevoelig voor kritiek en kijken ernaar’', zei de Surinaamse president bij een evaluatie in mei. ,,Daar waar om correcties wordt gevraagd, moeten die correcties ook komen.’’
Zo wordt kritisch gekeken naar het benoemingsbeleid. Volgens Santokhi lag de prioriteit in het begin van de regeringsperiode bij beschikbare deskundigheid in eigen kring. ,,We moeten onze vijver uitbreiden naar de samenleving. Laten we kijken hoe we álle Surinamers kunnen inzetten.”
Ook worden belanghgrijke instituten geëvalueerd, zei Santokhi. ,,Daar waar vervanging moet komen, zal dat gebeuren. We willen professionele diensten, integere diensten, diensten die ondergeschikt aan het bevoegde gezag functioneren en zorgen dat de dienstbaarheid naar en veiligheid van de samenleving is gegarandeerd.”
Laster en haat
Santokhi vraagt geduld van de bevolking en negaticviteit, laster en haat achterwege te laten.
Xaviera Jessurun geeft de regering het voordeel van de twijfel. ,,Ze hebben steken laten vallen, dat is niet goed te praten. We hebben een lange weg te gaan. De steun van het IMF is een stok achter de deur om het herstelplan uit te voeren.’'
De coronapandemie maakt ook dat de sfeer negatief is. ,,We moeten niet alles afreageren op de regering. Sommige dingen hebben ze niet in de hand, zoals de hoge benzineoprijzen. Maar de regering moet wel beter commuiceren met de bevolking. Dat mis ik.’’
