Contouren van homogeniteit in samenlevingen met multiculturaliteit ll

Het hele essay staat op: https://www.kalapaniacademia.com/homogeniteit-in-multiculturaliteit/

_{Door: Shardhanand Harinadnan Singh / Rotterdam}

1.) Waarom dit artikel

Suriname zit bijna een halve eeuw van soevereiniteitsverklaring van alle kanten op slot. Regeringen konden niet aantonen dat republiek Suriname rijp was om binnen vijf decennia zelf voorziend te zijn. Integendeel heeft het volk met geschonken en geleend buitenlands geld zich laten duwen naar de afgrond van destructie anno 2023.  De huidige regering die door het electoraat in mei 2020 aan de macht kwam kon het tot heden niks beters van bakken. Er was blijkbaar toen geen keus over om een demonenbedrijf te verjagen en anderen in

de plaats te krijgen. Juist dit jaar zijn de eeuwfeesten.

In de laatste zes weken heb ik mij niet beziggehouden met wat zich in Suriname afspelen. Echter na 1  jaar regeren door de huidige machthebbers schreef ik dat de complexe problemen niet oplosbaar zijn aangezien geen voldoende draagvlak voor het regeerbeleid bestond. In mijn columns van juli 2021 deed ik een oproep om de regering te transformeren tot een team van ‘Nationale Eenheid. Daarin had de oppositie en maatschappelijke spelers zitting kunnen nemen.  Daar is geen gehoor aan gegeven. Het problemen zit diepgeworteld in het koloniale brein van de burgers die in

een multiculturalisme leven. In mijn optiek blijft het Surinaamse volk in historische uitgegroeide multiculturaliteit doormodderen.

2.) Aanleiding en vraagstelling

Toen eind februari dit jaar ik de uitnodiging ontving om deel te nemen aan de Internationale Diaspora Conferentie 2023 van Anton de Kom Universiteit te Paramaribo aarzelde ik niet met een essay een bijdrage aan te leveren. Als ervaren sociaalpedagoog en maatschappij  veranderkundige psycholoog ben ik van mening dat het woord diaspora de gezonde persoonlijkheidsvorming van het individu en de groep waartoe hij of zij behoort nivelleert, marginaliseert en stigmatiseert.

Als opa van vijf kleinkinderen die in Nederland geboren en getogen zijn weet ik hoe belangrijk het is ook hen op basis van eigen sociaal-cultureel kapitaal tot een evenwichtige persoonlijkheid  te laten ontwikkelen.

Enfin ik heb in maart dit jaar veel tijd gestoken in het schrijven van een essay als bijdrage aan de  conferentie. Heel bewust koos ik als title:  ‘Homogeneity in multiculturalism’ en als ondertitel  ‘Contours of new citizenship and collective consciousness for homogeneous society’. In dit artikel bied ik u een extract daarvan aan.  Het verhaal heeft ook met uw situatie te maken.                

De vraagstelling die mij altijd heeft geïnspireerd is van tweeërlei aard.

• a) Welke impact heeft het koloniale verleden op het individuele en collectieve bewustzijn van burgers in een multi-etnische samenleving  als van Suriname en Nederland?
• b) Welke strategieën dragen bij tot bevordering van nieuw burgerschap en nieuw collectief bewustzijn voor een solide en evenwichtige samenlevingsvorm?         

De vraagstelling berust op de hoofdpremisse dat bij multiculturalisme of multiculturaliteit niet vanzelf sociale veranderingen tot stand komen. Daarvoor is ontwikkeling van nieuw burgerschap en  nieuw collectief bewustzijn noodzakelijk. Zonder deze bereikt men geen solide en evenwichtige samenleving. Ik zal de beide begrippen in een populaire wetenschappelijk perspectief bespreken.

3.) Multiculturaliteit

Door verschillende omstandigheden en redenen bewegen mensen zich transnationaal. Dit wil zeggen van een naar ander  land gaan. Dat  gaat gepaard met processen en resultaten van ontwrichting en verplaatsing. Die beïnvloeden hoe veranderingen in samenlevingen zich ontwikkelen. Het meest voor de hand liggende effect is dat het leidt tot demografische veranderingen in het land van herkomst en het land van vestiging. In voormalige koloniale landen heeft dit geleid tot multiculturalisme of multiculturaliteit, hetgeen gepaard gaat met interetnische spanningen.

In de literatuur is het woord multiculturalisme omschreven als: het streven naar behoud van een maatschappij waarin verschillende culturen gelijkwaardig náást elkaar leven. Let wel: naast elkaar en  niet met elkaar. Het tegenovergestelde hiervan is monoculturalisme, waarin wordt gestreefd naar maximale assimilatie als doel van integratie. Multiculturaliteit duidt op samenleving van mensen met verschillende migratieachtergrond, zoals in grootstedelijke gebieden van Nederland en Suriname.

Multiculturaliteit is dus het resultaat van transnationale verplaatsingen. De vorming van een solide en evenwichtige samenleving raakt kort of lange tijd erdoor verstoord. De bronnen van stagnatie en spanning liggen meestal in het verre verleden. Hier zijn aannames en vooroordelen onbewust generatie na generatie doorgegeven aan burgers in hedendaagse samenlevingen. Naast de gekoloniseerde landen in de Caribisch regio is dit beeld ook te zien in West-Europese landen met een koloniaal verleden.

Het beeld manifesteert zich in de samenleving ook in de vorm van racisme, wederzijdse discriminatie, strijd voor eigen identiteit, inclusieproblemen, marginalisatie etc. Dit zijn internationale en interetnische levensproblemen die niet vanzelf oplossen. De inmiddels geleverde inspanningen hebben niet het gewenste resultaat opgeleverd. Interventie is vereist. Mijn kritieke is dat   de huidige multiculturaliteit etnische scheidslijnen produceert en homogeniteit verstoort.

4. ) Homogeniteit

Mijn kritiek op multiculturaliteit is dat in een etnisch-pluriforme samenleving niet vanzelfsprekend  sociale verbintenissen tot stand komen tussen allerlei burgers met immigratieachtergrond. Er heerst een tekort aan onderlinge of interetnische verbondenheid. Sterker nog er kan zelfs sprake zijn van separatieve en segregative (gescheiden) levensvormen in hetzelfde woongebied. Daar is beleidsmatig nog weinig aan gewerkt. Het tot stand brengen van interetnische verbintenissen tussen individuen of groepen burgers in een multiculturaliteit vereist maatschappijvisie gericht op  homogeniteit.

 In Suriname en na de vestiging van burgers uit allerlei landen in Nederland is geleidelijk aan een vorm van beleid gevoerd dat resulteerde in de hedendaagse multiculturaliteit. Mensen en hun groepen leven in beide landen naast elkaar, zonder dat een meerjaren beleid is uitgevoerd voor het tot stand brengen van interetnische  verbintenissen. In Suriname is door politieke leiders van Afro Surinaamse en Hindostaans Surinaamse gemeenschappen begin zestiger jaren van de vorige eeuw  de verbroedringspolitiek uitgeroepen.

De basisfilosofie voor die politiek is ingegeven door de vedische maatschappijvisie: ‘Ekam Sat Vipra Bahudha Vadanti’. Dat komt neer op ‘eenheid in verscheidenheid’. Surinaamse politici maakten daar een topic van en doopten de vedische slogan om tot ‘bromki djari’ filosofie;  een bloementuin als metafoor van multiculturaliteit. Inderdaad is de diversiteit van het Surinaams volk in vele opzichten een mooi palet van kleuren. Helaas draagt dat het karakter van gesegmenteerde bevolkingsgroepen in multiculturaliteit.

Met homogeniteit bedoel ik een homeostatisch geheel van samenleving waarin verschillende bevolkingsgroepen op basis van gelijkheid en gelijkwaardigheid in het land co-existeren dus met elkaar leven. Als beginsel heeft het paradigma homogeniteit het karakter van mentale één wording.

5.) Richtsnoeren voor nieuw burgerschap en nieuw collectief bewustzijn

Nu volgen 10 richtsnoeren die als tentakels zijn verbonden aan de contouren van nieuw burgerschap en nieuw collectief bewustzijn. Die zijn primair bedoeld voor beleidsvorming ten aanzien van de vormgeving van een evenwichtige en duurzame samenleving met multiculturaliteit. Ik baseer die op theorieen van de Franse pedagoog - filosoof Durkheim uit het begin van twintigste eeuw. Met name met het oog op vooral de thematiek ‘culturele identiteit van burgers (naturaliteit) en collectief bewustzijn’ vind ik zijn denkbeelden heel authentiek.

Durkheim schreef nadrukkelijk over ‘het tot stand brengen van sociaal zijn (l'être social) van mensen als sociaal wezen (1901). De hedendaagse multiculturaliteit draagt het karakter van gesegmenteerde samenleving in de vorm van ‘eenheid in verscheidenheid’ zonder dat bewust gewerkt wordt aan interetnische verbintenissen. Elke etnische groep beschikt over eigen sociaal-cultureel kapitaal. Dat geldt als basis incentive voor homogeniteit.  

 Ik formuleer de volgende richtsnoeren.

1. Het concept van diaspora staat vorming van nieuw burgerschap en nieuw collectief bewustzijn voor evenwichtige homogenisering van multiculturaliteit in de weg.  Het heeft een marginaliserende  impact op het individuele- en groepsbewustzijn van verschillende etnische gemeenschappen.
2. Een doordacht beleid voor sociale integratie volgens theorieën van Emile Durkheim biedt meer kans op succes bij het tot stand brengen van mentale veranderingen ten gunste van nation building. Dat is op basis van gelijkheid en gelijkwaardigheid  van verschillende etnische groepen.
3. Homogenisering bij multiculturaliteit komt niet spontaan tot stand, dat vereist gericht beleid. 
4. Het thema multiculturalisme in Caribisch gebied en in Europese landen met koloniaal verleden behoeft breed gedragen internationaal beleid en wetenschappelijke studies op dit terrein.
5. Vooral jongere generaties met een immigratieachtergrond behoeven historische kennis van eigen  familie- en groepsmigratie historiek.
6. Wettelijk borgen van het recht op ontwikkeling van persoonlijke identiteit of natuurlijkheid. 
7. Afhankelijk de visie van een samenleving en het democratisch-constitutionele systeem, regelgeving aanpassen die gericht zijn op vorming van nieuw burgerschap en collectief bewustzijn.                                                          
8. Toetsingsschaal voor onderwijscurricula en buitenschoolse vormingsarbeid ter beoordeling van kwaliteitsnormen ten aanzien van homogeniteitsbeginsel voor gelijkheid en gelijkwaardigheid
9. In liberaal-democratisch georiënteerde landen voortdurende evaluaties voeren  van activiteiten die recht doen aan het principe van vrije keuze van persoonlijke identiteit, opleiding, vorming, enz. 
10. Groepsgebonden sociaal-cultureel kapitaal benutten als incentives voor sociale veranderingen.

Ik hoop dat de 10 richtsnoeren de contouren voor het tot stand brengen van homogeniteit in samenlevingen met multiculturaliteit enigszins verhelderen. Vorming van nieuw burgerschap en nieuw collectief bewustzijn dragen bij tot  evenwichtige en duurzame multiculturaliteit in etnisch-pluriforme samenlevingen. 

Als sociaal- pedagoog en burger met dubbele migratieachtergrond  zou ik graag willen zien onze kleinkinderen en hun nakomelingen in een betere wereld opgroeien en leven.

 © Kalapani Academia International , Rotterdam, april, 2023.