Winston Wirht: “Geen btw, maar onroerend goed belasting onmiddellijk doorvoeren”

“Ik ben volgens mij de enige belastingwetenschapper in Suriname. Na alles wat ik heb meegemaakt, ben ik de enige die vanuit meerdere gezichtspunten en met oog op sociale rechtvaardigheid belastingheffing benader.” Dit zijn woorden van belastingeconoom Winston Wirht. De voormalig waarnemend directeur van de Belastingdienst ziet geen heil in het haastig doorvoeren van btw. “Laten we het geld halen waar het is, namelijk bij de top tien procent van de samenleving en bij degenen die vermogens hebben en speculeren met grote lappen grond.

Wirht is van mening dat invoering van btw de minder draagkrachtige burgers zwaar zal treffen, omdat het om

een regressieve belasting gaat, een belasting waarbij iedereen, ongeacht de hoogte van het  inkomen, hetzelfde betaalt. Door het kapitalistische systeem in onze samenleving zullen opnieuw de rijken rijker worden, meent hij. In 1984 studeerde Wirht af op het onderwerp ‘Het belastingpotentieel en de belastinginspanning in Suriname; een analyse over de periode 1970-1979’. Hij heeft altijd meer heil gezien in de invoer van vermogensbelasting op onroerend goed, bijvoorbeeld op alle grond die Paramaribo rijk is, iets waar hij al decennialang voor pleit. “Toen ik in 1991 DNA-lid werd, heb ik in mijn maidenspeech gezegd dat met gepaste spoed de onroerendgoedbelasting geïntroduceerd moest worden. Los van de positieve budgettaire effecten en het sociaal rechtvaardige karakter van deze belasting, gaat een dergelijke belastingheffing grondspeculatie tegen en stimuleert het om de grond als productiefactor eindelijk eens goed te gaan benutten.”

Wirht maakte medio vorig jaar een vergelijkende studie over onroerend goed belasting versus btw, en hij baseerde zich op de Surinaamse sociaalmaatschappelijke, juridische, historische en economische werkelijkheid, “zoals het een belastingwetenschapper betaamt.”

Btw versus onroerendgoedbelasting

Onroerendgoedbelasting is een directe belasting die betaald moet worden als de belastingplichtige onroerend goed,  in de vorm van een woning, zakenpand, of perceel, bezit of  verhuurt. Volledigheidshalve moet hierbij worden aangetekend dat er logischerwijs verschillende tarieven kunnen worden bepaald voor perceel- en woningeigenaren aan de ene kant, en woninghuurders aan de andere kant. Maar cruciaal is dat de marktwaarde als grondslag voor de heffing gehanteerd wordt.

De belasting over toegevoegde waarde, btw, is een belasting die overheden heffen op de verkoop van producten of diensten. Deze belasting op consumptie wordt geïnd door een tussenpersoon, en is dus een indirecte belasting. Ze wordt geheven over de verkoopprijs van een product in elke stap van het productie- of distributieproces, en wordt (uiteindelijk) betaald door de consument.

“Het verschuiven van de directe naar de indirecte belasting, is een van die nieuwe liberale dogmatische opvattingen die in de afgelopen veertig jaar ingang heeft gevonden en nog steeds nagalmt. Dit dogma heeft gemaakt dat wij tegenwoordig internationaal extreme verschillen kunnen constateren in inkomens- en vermogensverhoudingen en dat steeds kleiner wordende groepen steeds rijker worden en de groep armen steeds groter en armer worden”, waarschuwt Wirht geïrriteerd.

Cijfers

Wirht start zijn vergelijkende analyse met een cijfermatig overzicht van het ministerie van Financiën over de periode 2009-2016, waaruit blijkt dat er aan vermogensbelasting in die periode gemiddeld SRD 1,73 miljoen per jaar is ontvangen. Dat betekent volgens een berekening gebaseerd op het geldende tarief van 8 promille, dat er in ons land een belastbaar vermogen van SRD 217,5 miljoen aanwezig is. Wirht: “Dat kan toch onmogelijk waar zijn. In Suriname is de waarde van alleen al het grondbezit vele malen hoger! Hoewel vermogen niet alleen maar grond omvat, kunnen we, als we de waarde van de grond in en rondom Paramaribo als leidraad nemen, een voorzichtige schatting maken van hoeveel de marktwaarde is van de in bezit zijnde grond.” De econoom rekent voor dat alleen al in Paramaribo er een grondwaarde is van zo’n 3 miljard euro. Als een vermogensbelastingtarief van 8 promille zou worden toegepast, zou 24 miljoen euro, oftewel SRD 212,2  miljoen geïnd kunnen worden (zie kader). We ‘verliezen’ dus elk jaar ongeveer SRD 210 miljoen aan eventuele vermogensbelasting, en dan gaat het niet eens over heel Suriname, maar enkel over de helft van Paramaribo. En niet eens over de reële marktwaarden, maar over een conservatieve schatting van de gemiddelde bedragen per vierkante meter grond.“Onze belastingdienst is door decennialange structurele verwaarlozing door de Surinaamse politiek incapabel geworden!”, concludeert de belastingwetenschapper.

Wie controleert de Inspectie?

Over de mensen die wel al vermogensbelasting betalen, zegt hij:  “Ze worden aangeslagen en komen langs wanneer ze willen, vullen hun belastingformulier wel of niet in, komen langs om te betalen, of komen niet langs.” Er is zeer weinig tot geen wetenschappelijke check op de hoogte en berekening van aanslagen. Naar zeggen van Wirht is een heel belangrijke oorzaak daarvoor, dat tijdens de regering-Wijdenbosch, de Belasting Accountantsdienst is opgeheven. Deze afdeling was onder meer belast met het plegen van onderzoek naar de juistheid van de ingediende aangiften en de oplegde aanslagen. De werkzaamheden van deze dienst zijn na de opheffing ondergebracht bij de Inspectie, een besluit dat in strijd is met basisbeginselen van de administratieve organisatie. “Wie controleert nu de Inspectie?”, vraagt hij zich af.

In hoeveel auto's kan je rijden?!

Inmiddels zijn de btw-plannen van de regering in een ver gevorderd stadium. Enkele weken geleden werd  hierover een seminar gehouden. Als men John de Lannoy, ‘coördinator van het transformatieproces voor de belastingen’, mag geloven, zal in het eerste kwartaal er een btw-wet door het parlement goedgekeurd worden en is 1 juli 2018 de interne streefdatum voor de invoering van de btw. De Lannoy geeft aan dat Suriname een van de weinige landen in de regio is waar nog geen btw betaald wordt. Wirht: “Dat is maar goed ook. Wat er in de wereld gebeurt, is dat een kleine groep ontzien wordt, er worden allerlei fiscale maatregelen getroffen voor die kleine groep, waardoor de lasten zwaarder worden voor de massa, en zo ontstaat scheefheid van inkomens en vermogensverdeling en ontstaan er ten slotte belastingparadijzen.”

De inzet van onze beleidsmakers voor het invoeren van de belasting op btw is hoofdzakelijk op budgettaire gronden gebaseerd, de regering heeft meer geld nodig voor het financieren van de staatsuitgaven “En dat gaat niet lukken via btw”, weet Wirht. De terugval in inkomen van de overheid is voornamelijk gelegen in de terugval van de bedrijfsresultaten van de top tien bedrijven en banken waaronder De Surinaamsche Bank, die over het boekjaar 2016 helemaal geen belasting heeft betaald. Het is mijns inziens godsonmogelijk om deze terugval te compenseren met de invoering van btw. Wat duidelijk wordt, is dat bij de invoering van de btw niet de breedste schouders de zwaarste lasten zullen dragen en daarmee komt de sociale rechtvaardigheid van het huidig belastingstelsel zwaarder onder druk te staan.”

Wirht verwijst ook de bewering van De Lannoy dat mensen die veel geld hebben, meer geld uitgeven en zo toch dus ook meer btw betalen, naar het rijk der fabelen: “Klopt niet! Hoeveel kan je eten en hoeveel kan je drinken, hoeveel kleding kan je kopen, in hoeveel auto’s kan je rijden, in hoeveel huizen kan je wonen? Het is een feit dat bij lagere inkomensgroepen het overgrote deel van het inkomen opgaat aan primaire levensbehoeften, terwijl de hogere inkomensgroepen slechts een klein deel van hun geld besteden aan basisbehoeften. De mensen die meer geld hebben, geven dat geld hier te lande niet uit, maar ergens anders. Ze sluizen het naar belastingparadijzen of besteden het om te gaan shoppen in bijvoorbeeld Curaçao en Miami. Consumptie is voor elke mens gelimiteerd, hoe rijk je ook bent. Dat invoering van btw ons veel belasting gaat opleveren, is een illusie!”, buldert Wirht. 

Het hele artikel is te lezen in het februarinummer van Parbode