Waarom brengen tot 2,5 ton verdienende piloten KLM in gevaar?
De toekomst van KLM hangt aan een zijden draadje, omdat de vakbond van de piloten niet bereid is voor zeker vijf jaar salaris in te leveren. Waarom weigeren de piloten, en hoeveel verdienen ze eigenlijk?
Keihard was de mededeling van minister van Financiën Wopke Hoekstra, zaterdagavond. Als de piloten van de KLM niet akkoord gaan met het inleveren van salaris voor liefst vijf jaar, dan is het uit met de staatssteun. En daarmee staat de toekomst van de Koninklijke Luchtvaart Maatschappij, die één van de grootste werkgevers van Nederland is, op losse schroeven.
Wat is er aan de hand?
Vakbonden moesten
Waarom gooien de piloten de kont tegen de krib?
De weigering van de piloten leverde gisteren massale kritiek op. Ook in de Tweede Kamer. ,,Ik snap dat je bij onderhandeligen tot het gaatje gaat, maar in de situatie waarin KLM zich bevindt, is dit onverantwoorde powerplay van piloten", zei CU-Kamerlid Eppo Bruins.
Maar vakbondsvoorzitter Reinier Castelein, die namens vakbond De Unie onderhandelde en wél een krabbel zette onder het voorstel, snapt de bezwaren van de piloten wel. ,,Ik vind het niet zo gek wat die piloten doen. Een cao spreek je normaal af voor één jaar of twee jaar. Minister Hoekstra wil nu dat die piloten voor een looptijd van vijf jaar tekenen.’’
Ik vind de tekeningen van mijn 3-jarige dochter waardevoller dan het voorstel van Hoekstra
Reinier Castelein, onderhandelaar van De Unie
De onderhandelaar heeft geen goed woord over voor het voorstel van het kabinet. Volgens hem was er al een akkoord tot en met 2022, maar kwam de CDA-minister zaterdag ineens met een nieuwe eis om dit vijf jaar geldig te laten zijn. Dat kan volgens De Unie juridisch niet eens. ,,Ik vind het echt een non-document. Ik vind de tekeningen van mijn 3-jarige dochter waardevoller dan het voorstel van Hoekstra.’’ De onderhandelaar vindt dat de CDA-minister veel te ver vooruit wil kijken. ,,Stel dat Hugo de Jonge in januari ineens een vaccin heeft, de economie de komende jaren aantrekt en we met zijn allen weer gaan vliegen, dan zitten die piloten voor vijf jaar aan die afspraken vast! We weten niet eens of we volgende maand kerst kunnen vieren. Laat staan dat we weten waar we over jaren aan toe zijn.’’
Bovendien, zegt Castelein: de KLM is bepaald niet het enige bedrijf dat staatssteun krijgt. ,,In Nederland krijgen nu 2,2 miljoen mensen salarissteun van de overheid. Alleen KLM’ers moeten inleveren. Ook bij de NS zijn er mensen die drie keer modaal verdienen. Waarom hoeven die niet in te leveren? Ik vind het goedkoop om die piloten zo te bashen.’’
KLOM-topman Pieter Elbers vraagt de piloten om alsnog akkoord te gaan met de eisen van de piloten. © EPA
Wat verdient een KLM-piloot?
Hoeveel een KLM-piloot verdient, hangt af van leeftijd, ervaring en welk vliegtuig ze vliegen. Aan het begin van hun carrière verdienen piloten tussen de 25.000 en 50.000 euro, zegt luchtvaartdeskundige Joris Melkert van de TU Delft. ,,Een gezagvoerder zit aan het eind van de piramide bij KLM op 2,5 ton. Van gezagvoerders op intercontinentale vluchten wordt zelfs gezegd dat zij vlak voor hun pensioen 275.000 euro verdienen, maar er zijn maar heel weinig die dat halen.’’
We weten niet eens of we volgende maand kerst kunnen vieren. Laat staan dat we weten waar we over jaren aan toe zijn.
Reinier Castelein, onderhandelaar van De Unie
KLM-piloten verdienen daarmee wel veel meer dan vliegeniers van goedkope vliegtuigmaatschappijen. Melkert tekent daarbij wel aan dat piloten forse kosten moeten maken voor hun opleiding. ,,In het begin van je carrière weegt die studielening van een piloot zwaar. De opleiding kost één à anderhalve ton. Die leningen zul je op een gegeven moment toch een keer terug moeten betalen. Als je begint met startsalaris van tussen 25.000 en 50.000 euro hou je niet veel over, zeker niet als je ook een jong gezin of studerende kinderen hebt. Je moet naar schatting vijftien à twintig jaar in het vak zitten, om die schuld volledig te hebben afbetaald.’’ Dat zou volgens Melkert kunnen verklaren ‘waarom die piloten nu zo moeilijk doen’. ,,Dat piloten proberen hun huid duur te verkopen, daar kan ik me van alles bij voorstellen.’’
Hoe loopt dit af?
Hoe hoog de nood is, bleek zaterdag wel uit een publieke smeekbede van KLM-topman Elbers aan de VNV. ,,Zonder deze lening komt KLM deze moeilijke tijd niet door", schreef Elbers. ,,Dit maakt deze impasse uiterst zorgelijk. Ik heb maar één doel voor ogen en dat is om KLM deze crisis te laten overleven. Dat lukt alleen als we met elkaar het algemeen belang in het vizier houden en bereid zijn daar een bijdrage aan te leveren die de eigen positie overstijgt.”
Als dit mis gaat kunnen de belastingbetalers dat geld ophoesten
Luchtvaartdeskundige Joris Melkert TU Delft
Minister Hoekstra zelf noemde de situatie gisteravond ‘teleurstellend en risicovol’. Zonder de miljarden aan staatssteun zou KLM deze crisis niet overleven. Maar de minister legde de bal duidelijk bij de pilotenvakbond. ,,Het is aan KLM en de vakbonden om er voor te zorgen dat alsnog voldaan wordt aan de gestelde voorwaarden.”
Volgens luchtvaartexpert Melkert staat de toekomst van KLM inderdaad op het spel. ,,Als de piloten voet bij stuk houden spelen ze echt met vuur! Technisch was KLM zonder staatssteun al failliet geweest.'' En hij verwacht dat de crisis door corona ‘echt nog wel langer aanhoudt’. Volgens Melkert zitten de piloten en KLM in een duivels dilemma. ,,Waar kiezen we voor? Voortbestaan en voorlopig een baangarantie, of de harde lijn en kijken wat er nog te redden valt? Het gaat nu hard tegen hard in dat proces. Ik kan de piloten niet kwalijk nemen dat ze eerst even kijken hoe ver zij kunnen gaan. De minister heeft nu duidelijk gezegd: tot hier en niet verder.’’ Hij verwacht dat de piloten geen keus hebben en binnen een paar dagen alsnog overstag zullen gaan.
De positie van Hoekstra is volgens luchtvaarteconoom Hans Heerkens van de TU Twente ‘niet te benijden’. ,,Geeft de minister niet toe, dan heeft hij een probleem met de piloten. Geeft hij wel toe, dan krijgt hij al die andere vakbonden die akkoord zijn over zich heen.’’ Heerkens erkent dat met name ervaren piloten in ons land veel verdienen. ,,Tweeënhalve ton vind ik veel, het is ook meer dan in bijvoorbeeld de VS. Maar als de piloten nu toegeven, staat vast dat de KLM binnenkort weer op de stoep staat met een volgende bezuiniging.”
Volgens Heerkens is de tijd aangebroken ‘om na te denken over of de luchtvaart wel op deze weg kan doorgaan’. ,,Je gaat je oprecht afvragen of al die bestemmingen de BV Nederland zoveel opleveren. Nederland, Amerika en Azië zijn plaatsten die daarvoor heel belangrijk zijn. Wij moeten ons afvragen of wij wel naar de hele wereld toe w
