Suriname en Zambia Als een land failliet gaat, zijn de gevolgen vaak groot voor de inwoners
Zambia en Suriname zijn deze week failliet gegaan. Maar failliet gaan voor een land is niet hetzelfde als failliet gaan voor een bedrijf. Zo kan er bijvoorbeeld geen beslag worden gelegd op een land of op bezittingen. Toch kunnen de gevolgen enorm zijn, vooral voor de bevolking.
Bij een staatsbankroet kan een land zijn schulden niet meer afbetalen en geen geld meer lenen op de kapitaalmarkt. Geldschieters kunnen dan fluiten naar hun centen, want dat krijgen ze hoogstwaarschijnlijk niet meer terug.
Geen investeringen meer
Vervelend voor de regering, maar vooral vervelend voor inwoners. Zij merken de daadwerkelijke gevolgen van het faillissement.
"Een land leent altijd met een
Argentinië ging al 9 keer failliet
Als de overheid bijvoorbeeld niet meer in de infrastructuur kan investeren, dan kan dit leiden tot werkloosheid, omdat werkzaamheden stilliggen. Ook ambtenaren lopen het risico niet meer uitbetaald te worden.
Argentinië is het schoolvoorbeeld als je het hebt over failliete landen. In twee eeuwen ging het land al negen keer failliet. De gevolgen waren gigantisch.
Tijdens de Argentijnse
Geldontwaarding
Tijdens de crisis besloten mensen hun geld van de bank te halen, een bankrun. Dat geld wilden de Argentijnen omzetten in de veiligere dollar, omdat de eigen valuta enorm aan waarde begon te verliezen.
De Argentijnse staat heeft uiteindelijk moeten ingrijpen door alle bankrekeningen voor twaalf maanden te bevriezen. Uiteindelijk leidde dit tot massale protesten tegen de overheid. Door deze protesten moesten zowel de president als de minister van Economie opstappen.
Demonstranten in Ecuador (22 oktober 2020) die protesteren tegen de economische situatie in Ecuador en de voorwaarden van het IMF leenpakket.
© Buitenlandse bureaus
Geen vertrouwen
De gevolgen van een staatsbankroet kunnen dus flink zijn. Toch is failliet gaan een groot woord. "Een land heeft grondstoffen en mensen", vertelt Brakman.
Op mensen en grondstoffen mag je niet zomaar beslag leggen als een land failliet gaat. Een land is namelijk soeverein. Dit betekent dat er binnen het land niemand meer macht heeft dan het land zelf.
"Wat echter bedoeld wordt met als een land failliet gaat, is dat het land geen geld meer kan lenen op de kapitaalmarkt", zegt Brakman. "Dit betekent dat een land niet meer kredietwaardig is." Oftewel, de investeerders hebben er geen vertrouwen meer in dat het land zijn schulden kan terugbetalen.
Hoge rente
Er zijn twee opties als een land failliet gaat. "Een land kan dan alsnog proberen te lenen, maar dat zal het dan wel tegen hoge rentes moeten doen", vertelt de professor. "De andere mogelijkheid is om naar het IMF te stappen voor steun."
De eerste optie zorgt ervoor dat de problemen eigenlijk een beetje uitgesteld worden. De rente moet uiteindelijk toch terugbetaald worden. En als die rente erg hoog is dan moet je ook meer terugbetalen.
Ook is er het risico dat geldschieters op een gegeven moment helemaal geen geld meer aan het land willen lenen.
Turkse crisis: kan een land failliet gaan?
Steun van het IMF
Dan is er nog het Internationaal Monetair Fonds (IMF), een VN-organisatie waarin 190 landen samenwerken om financiële crises te bestrijden. Die kan een failliet land steunen met geld dat de leden van het IMF bij elkaar brengen. Maar die steun krijgen ze niet zomaar.
"Als het IMF steun gaat verlenen, dan moet het land altijd aan hervormingen doen", zegt Brakman. "Het IMF gaat dan kijken naar wat de overheid heeft gedaan en wat ze moeten aanpassen." Zo kan het IMF bijvoorbeeld eisen dat de staatsbedrijven geprivatiseerd moeten worden.
IMF geeft vertrouwen aan de markt
"Als het IMF bijspringt met financiële steun dan geeft dat eigenlijk een positief signaal af aan de kapitaalmarkt", vertelt de professor. "De steun van het IMF is eigenlijk een teken voor geldschieters dat het weer wat veiliger is om geld te lenen aan het land."
Als de geldschieters zich weer wat veiliger voelen, dan gaat de rente iets omlaag en dan kan het land weer wat goedkoper lenen.
