Het Openbaar Ministerie in Suriname eist twintig jaar cel tegen de Surinaamse president Desi Bouterse voor zijn rol bij de Decembermoorden uit 1982. Bouterse was volgens openbaar aanklager Roy Elgin zeker aanwezig tijdens de moorden in Fort Zeelandia.
Elgin wees woensdagmiddag (Nederlandse tijd) de toenmalige legerleider aan als hoofdverantwoordelijke voor de dood van vijftien vooraanstaande Surinamers en tegenstanders van het toenmalige militaire regime van Bouterse.
Elgin verwees tijdens het voorlezen van de strafeis in de rechtszaal in Paramaribo, naar de verklaringen van de inmiddels overleden Fred Derby, die als vakbondsleider de enige overlevende was van de slachtpartij. Bouterse heeft altijd ontkend destijds in het fort aanwezig te zijn
Maar ook als uiteindelijk zou blijken dat de Surinaamse president niet aanwezig was geweest, zou hij nog steeds als dader aangewezen kunnen worden. Lijfelijke aanwezigheid is hier namelijk geen vereiste voor, meldt nieuwszender BNR. Er is geen bewijs gevonden dat Bouterse zelf heeft geschoten.
Wel vindt Elgin moord met voorbedachte raad bewezen; de Decembermoorden waren volgens hem ''goed voorbereid'' en er was een draaiboek.
De aanklager baseert zijn conclusies voor de strafeis op getuigen die zich iets van de zaak kunnen herinneren. Er zijn namelijk ook veel getuigen die zich zogezegd niets meer kunnen herinneren.
Tevreden
De nabestaanden van de slachtoffers zijn tevreden met de eis van het OM. Zij toonden zich verrast en blij met het uitgebreide en duidelijke requisitoir van Elgin.
Voor Henri Behr, wiens broer Bram een van de slachtoffers was, maakt dit duidelijk ''dat de rechtsstaat van Suriname goed functioneert''. Hij prees ook de aanklager. ''Er moet een last van de schouders van deze man zijn afgevallen’’, zei Behr.
Romeo Hoost van het Comité Herdenking Slachtoffers Suriname wil niet te vroeg juichen. In het verleden heeft Bouterse op allerlei manieren geprobeerd om het proces tegen hemzelf tegen te houden, aldus Hoost. Hij is bang dat de Surinaamse president gaat ingrijpen, want ''hij gaat dit vonnis niet accepteren''.
Opstappen
Als Suriname hem echt aan het hart gaat, dan zou president Desi Bouterse nu moeten opstappen. Dat vindt Betty Goede, voorzitter van de Organisatie voor Gerechtigheid en Vrede (OGV), een mensenrechtenorganisatie die de afgelopen jaren nauw betrokken is geweest bij het proces rond de Decembermoorden.
Toch is het niet de verwachting dat Bouterse of zijn kabinet snel met een reactie komt, zo blijkt uit de reacties van mensen die het proces gevolgd hebben. Ook verwachten zij niet dat er door de strafeis onrust ontstaat of mensen uit blijdschap massaal de straat op zullen gaan. Het is afwachten op het vonnis, aldus de reacties.
Wel zijn in Paramaribo positieve geluiden te horen over de manier waarop Elgin zijn betoog heeft gehouden. ''Deugdelijk, maar toch ook wel gedurfd. Maar zo hoort het, hij heeft zijn werk gedaan’’, vindt Hugo Essed, advocaat van de nabestaanden van de slachtoffers.
Historisch
De strafeis is volgens de advocaat Gerard Spong ''van enorm grote historische waarde''. Spong zegt namens de nabestaanden sinds het jaar 2000 geijverd te hebben voor de berechting van Bouterse en is verheugd over de eis.
Belangrijk is volgens hem dat de aanklager in het proces, auditeur-militair Elgin, vindt dat er voldoende bewijs is dat Bouterse aanwezig was tijdens de moorden. ''Dat is juridisch belangrijk omdat dan kan worden bewezen dat hier sprake is van klassieke opzet en voorbedachte raad.''
De strafeis zal volgens Spong straks richtinggevend zijn voor het vonnis van de krijgsraad. ''Ik ben ervan overtuigd dat deze krijgsraad de eis gaat volgen.''
De advocaat van Bouterse, Irwin Kanhai, zegt dat ''het nog lang niet is afgelopen’’. De raad gaat donderdag en vrijdag verder met de behandeling van zaken tegen andere verdachten. Daarna zullen alle verdedigingsadvocaten in volgende zittingen reageren op de eisen van het OM. Daarna zal de krijgsraad, op een nog onbekende datum, het vonnis bepalen.
Proces
Het proces draait om het martelen en vermoorden van vijftien Surinamers en tegenstanders van het toenmalige militaire regime. 25 verdachten, waaronder de Surinaamse president, staan hiervoor terecht.
De zaak lag sinds februari van dit jaar stil, nadat het OM via een hoger beroep had geprobeerd het strafproces te beëindigen. Voortzetting zou de staatsveiligheid in gevaar brengen. Het Surinaamse Hof van Justitie wees dat beroep af en verwees de zaak terug naar de krijgsraad.
De inmiddels 71-jarige Bouterse leidde van 1980 tot 1988 een militaire dictatuur. In juli 2010 werd hij tot president gekozen. Bouterse werd na zijn eerste termijn herkozen.