Column: Borrelpraat no. 815

“Prof Choennie heeft terecht gesteld dat een stel koerriebroeders en -zuster in Nederland aan geschiedvervalsing doet.”“Ja, klopt. Ze vragen van koning Willem Zoveel om zijn excuses voor hun totkoeliegemaakt slavernijverleden te doen.”“Ze weten uit balorigheid daar gewoon niet wat te doen om op te vallen.” “Pocco noemde hen bij Limbo heel treffend: de Sufru’s oftewel de groep gefrustreerde Nederlanders uit Suriname afkomstig.”“De ene groep heeft al excuses van Ruttegrutte met komma en de koning met punt gehad en nu vraagt een andere groep om koelie-excuses. Jeetje, wat een etnische hokjesrommel is dat daar bij elkaar.”“Kijk, wij zijn hier ook niet helemaal rechtlijnig: ons recht loopt nog te vaak krom, ons beleid lijdt aan belijd, onze ziekenzorg is zieker dan ooit, ons onderwijs is onwijs geworden enzo.”“Maar dat zijn wij onderling. Laat ons, we redden het wel, zonder die betweterigheid van de Sufru’s.”“Ze zijn volgens mij gewoon jaloers dat wij in onze ‘verziekte en armoedige samenleving’ toch nog gelukkig met elkaar leven met nog redelijk gezonde lucht, water, gronden en bossen, en dat zij daar in die welvaartsstaat verzieken door stikstof, CO2, overbemeste grond en wegkwijnen van eenzaamheid, opkomend fascisme, racisme en discriminatie.”“Maar eentje gaat zelfs zover om aanhangers van de vorige regering, paarse rommel, geen recht van spreken te gunnen, omdat ze de huidige regering bekritiseren en dwarsbomen, terwijl hun boevenbende de huidige crisis heeft veroorzaakt.”“Klopt toch helemaal?”“Maar is die mooiprater van de huidige regering vergeten dat er al sinds 2020 een andere boevenbende onder oranje paraplu onze schatkist teistert? Dan zou hij ook geen recht van spreken moeten hebben, punt.”“Ach, dit is het oude liedje: de politieke onverdraagzaamheid wordt wederzijds groter naarmate de verkiezingen naderen.”“Maar ik vind het te ver gaan als de ene de andere het democratisch recht ontneemt om met kritiek op de huidige  regering te komen, al heb je er tijdens de vorige regering een grote rotzooi van gemaakt.”“Doet me denken aan een Oranje voetbalploeg die zijn Paarse opponent het recht ontneemt tegen hem te voetballen. Die wil zeker alleenheerser op het veld zijn.”“Zo een houding neigt naar alleenheerschappij en dictatuur, en dat kan niet.”“En wat voor een gezicht zal zo een oranje-fan trekken als na de verkiezingen volgend jaar ’zijn’ oranje partij niet die felbegeerde 26-plus zetels haalt en met geel of paars zal moeten samenwerken om een coalitie te vormen?”“Maar wat ik wil weten is of bij de gewijzigde kieswet bij de toekenning van zetels van een lijst nog steeds gewerkt zal worden vanuit de lijstvolgorde zoals tot de vorige verkiezingen, of vanuit de stemvolgorde, waarvan sprake was?”“Nee, nog steeds zal vanuit de lijstvolgorde gewerkt worden.”    “Meester, ik snap er totaal niets van, waar hebben jullie het over? Je kleurt toch één hokje op dat stembiljet rood, de stemmen van elke lijst worden geteld, de kiesdeler wordt bepaald en elke lijst krijgt dan zuszoveel zetels toegewezen. Klari toch? Wat is dat ding van ‘lijstvolgorde' of 'stemvolgorde?”“Nou, ik zal het proberen uit te leggen, want het is nogal ingewikkeld en men kan het maar niet simpel aan ons uitleggen.”“Graag dan een simpel voorbeeld.”“Oke, met het gevaar dat het niet helemaal juist is. Stel je wil op de Blauwe Partij Suriname stemmen; je kijkt op dat stembiljet naar de lijst van die partij en je stemt op liefst de lijsttrekker of een heel geschikte kandidaat naar jouw keuze. Maar die komt pas binnen als hij de kiesdeler haalt, dus met voorkeur wordt gekozen.”“En waar gaan zijn stemmen anders naartoe?”“Die worden bij de lijsttrekker geteld. Maar goed, zie mijn simpel voorbeeld: BPS (Blauwe Partij Suriname)(1)  Djonnie – 20.000 (Lijsttrekker)(2)  Klonnie  –     150(3)  Pronnie  –     350(4)  Glonnie  –     200(5)  Stonnie –      150(6)  Honnie  –    1.200(7)  Fonnie  –    3.850(8)  Kannie_–__1.300_ +Tot. lijst Blauw: 27.200 Stel de kiesdeler = 5.000 stemmen, dan krijgt deze lijst 5 zetels. En nu komt het: de toewijzing. Welke vijf komen binnen?Bestaande systeem PLAATSVOLGORDE:Nummer 1 Djonnie is binnen. En nu komt het ondemocratische van dit systeem. Van de 20.000 stemmen van Djonnie trekt men 1x de kiesdeler af en dan blijven er 15.000 stemmen over. DIE GAAN NAAR NUMMER 2: Klonnie. Die heeft opeens 15.150 stemmen en komt grandioos binnen, 1x de kiesdeler wordt van Klonnie afgetrokken, blijft over 10.150 stemmen. DIE GAAN NAAR NUMMER 3: Pronnie, en die komt ook binnen. Over blijven 5.150 en die gaan naar Glonnie nummer 4, die heeft opeens 5.350 en die komt net binnen.” “Maar deze mensen komen met een paar honderd stemmen binnen.”“Daarom is dit systeem zo ondemocratisch als de pest en het maakt de lijsttrekker in feite tot een dictator van DNA-leden die dankzij hem zijn binnengekomen.”“En bij dat systeem van STEMVOLGORDE?”“Daar gaan de stemmen van de lijsttrekker niet naar die kandidaten die na hem volgen. Zijn stemmen blijven bij hem en daarna kijkt men wie de meeste stemmen heeft, al hebben ze de kiesdeler niet gehaald.”“Dan zouden behalve no. 1 binnenkomen de nummers 6, 7, 8 en 3. Een heel ander beeld zou dat geven.”“Dus zolang we dat oude ondemocratisch systeem van lijstvolgorde blijven handhaven, zal onze DNA voor een belangrijk deel steeds weer met loyalisten, jaknikkers en halve dommies gevuld worden.”“Helaas, maar niet alles tegelijk. Nu hebben we landelijke evenredigheid, de volgende stap moet worden: stemvolgorde bij de toewijzing van de zetels, in plaats van het ondemocratische lijstvolgorde.”“Daar proosten we op.”“Ja, proost.”  Rappa