CHINA: VRIEND OF OPPORTUNE ZAKENPARTNER?
Dat Suriname haar enorme schulden niet geheel kan terugbetalen is geen verrassing. Zelfs met China, waar Suriname voor ongeveer een half miljard dollar in het krijt staat, werden afspraken gemaakt. Maar wat de Chinezen voor die kwijtschelding terugkrijgen, is vooralsnog onduidelijk. De komende tijd zal blijken of de volksrepubliek een vriend is, of de meedogenloze, opportune zakenpartner die een zorgvuldig uitgezette schuldenval heeft opgezet.
De Chinese schuld is vooral opgebouwd door de regering van Desi Bouterse (2010-2020). Omdat ons land platzak is, kunnen die niet terugbetaald worden. Daarom heeft de huidige regering de vele schuldeisers om een ‘haircut’ gevraagd, een herschikking
Vooralsnog lijkt dat gelukt te zijn. Peking deed wel lange tijd moeilijk, wat eind vorig jaar naar zeggen van minister Armand Achaibersing van Financiën Planning één van de redenen was waarom de IMF-steun (in de vorm van een lening van 695 miljoen dollar) bijna een jaar op zich liet wachten. Of de vervolgonderhandelingen over definitieve kwijtschelding ook succesvol zullen zijn, moet de komende maanden blijken.
China financiert onder meer de lopende Dalian-projecten en heeft 97 miljoen dollar gestopt in het Telesur
Het zijn allemaal projecten die geld kostten, dat uiteindelijk terugbetaald zou moeten worden. Reeds in 2018 waarschuwde onder meer het Internationaal Monetair Fonds dat Suriname in de gevarenzone dreigde te geraken als het zo ongebreideld zou blijven lenen bij China. Die boodschap was aan de dovemansoren van president Desi Bouterse en Financiën-minister Gillmore Hoefdraad gericht: sindsdien werd er zelfs nog meer geleend, in het laatste jaar van de regeerperiode voor nog zeker 100 miljoen US dollar.
Dat had ook te maken met het bezoek dat president Bouterse eind 2019 met een zeer omvangrijke delegatie aan de Aziatische grootmacht bracht, waarbij hij werd overladen met geschenken en toezeggingen. Vol trots vertelde Bouterse na zijn terugkeer op Zanderij dat er door de Chinezen ook nog tien pick-uptrucks, zestien tractoren, honderd waterpompen en twee graafmachines aan het Surinaamse volk waren geschonken. En als klap op de vuurpijl scholden de Chinezen voor 12,3 miljoen dollar aan schulden kwijt.Alsof ze in Peking al beseften, dat het land op een bankroet afstevende.
Naderhand werden veel overeenkomsten uiteindelijk niet getekend, anders zou de huidige schuld bijna verdubbeld zijn. Zo zou er voor nieuwe waterkeringen flink wat geld op tafel worden gelegd en moest de Johan Adolf Pengel luchthaven met Chinees geld de zoveelste opknapbeurt krijgen. Al die plannen zijn door de regering-Santokhi afgeblazen of op zijn minst in de vriezer gelegd. Ook het baggerproject van de Surinamerivier, dat voor teveel geld was gegund aan een Chinees bedrijf, werd gestopt.
Suriname is een van de inmiddels zeventig landen die in het kader van het zogeheten Belt and Road-initiatief flink gebruik maken van Chinese leningen, en zo nu en dan geschenken. China trekt honderden miljarden US dollars uit om arme landen te helpen bij het aanleggen van verschillende soorten infrastructuur. Er worden geen ingewikkelde eisen gesteld waar aan voldaan moet worden.
Volgens vooral Westerse landen, de Verenigde Staten voorop, is er echter sprake van een nieuw soort kolonialisme waarmee China de greep of ontwikkelingslanden wil vergroten. Chinese functionarissen bestrijden dat echter. Ze willen vooral landen helpen tot ontwikkeling te brengen. Niets meer en niets minder, beweren ze.
Feit is echter dat als de schulden op termijn niet worden terugbetaald, China dit op een of andere manier opeist. Zoals in Sri Lanka, waar de door China gebouwde haven in Chinese handen kwam omdat de aflossingen niet voldaan werden. Het wordt de ‘debt trap diplomacy’ genoemd, die China volgens critici hanteert. Daarbij verstrekt het ene land enorme leningen aan het andere, waarbij de kans groot is dat die schuld niet terugbetaald kan worden. De voorwaarden waaronder deze leningen beschikbaar worden gesteld, zijn voor de meeste mensen onbekend. En wordt er uiteindelijk niet afgelost, dan probeert China er politieke en economische voordelen uit te halen.
Of dat ook het lot zal zijn van Suriname, is afwachten geblazen. De half miljard dollar die ons land verschuldigd is, is peanuts voor China. Het is daarom te hopen dat de relatie echt is gebaseerd op vriendschap en dat beide landen overeenstemming bereiken, of dat de grootmacht op meer uit is en het land lucratieve bezittingen moet afstaan.
ARMAND SNIJDERS
