BRICS OVERWEEGT ALTERNATIEF BETALINGSSYSTEEM VOOR DE-DOLLARISATIE

Bron: FXstreet

Een BRICS-alternatief voor het SWIFT-betalingssysteem kan de de-dollarisatie versnellen.

Met Rusland als voortrekker, overweegt het BRICS-blok de oprichting van een nieuw betalingssysteem dat niet wordt gecontroleerd door de Verenigde Staten en niet afhankelijk is van de dollar. Een dergelijk systeem kan de de-dollarisatie versnellen. BRICS is een economisch samenwerkingsblok, oorspronkelijk bestaande uit Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika. Met ingang van 1 januari 2024 is het blok uitgebreid met Saoedi-Arabië, Egypte, de VAE, Iran en Ethiopië. Meer dan 40 andere landen hebben interesse getoond in het lidmaatschap van BRICS.

Het uitgebreide BRICS heeft een gecombineerde bevolking van ongeveer 3,5 miljard mensen.

De economieën van de BRICS-landen zijn meer dan $28,5 biljoen waard en maken ongeveer 28 procent uit van de mondiale economie. BRICS-landen zijn ook goed voor ongeveer 42 procent van de mondiale ruwe olieproductie. Rusland heeft in januari 2024 het voorzitterschap van het blok op zich genomen.

Eerder dit jaar verklaarde Elvira Nabiullina, voorzitter van de Centrale Bank van Rusland, dat Rusland leidende gesprekken voert met andere BRICS-landen over de ontwikkeling van een betalingssysteem als alternatief voor het huidige systeem. Momenteel verloopt het grootste deel van de wereldhandel via het Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication (SWIFT)-systeem. In feite fungeert SWIFT

als een “snelweg” die wereldhandel vergemakkelijkt.

Het werkt als een wereldwijde financiële berichtendienst en vergemakkelijkt grensoverschrijdende betalingen. Zoals de website van SWIFT het stelt: “SWIFT is de manier waarop de wereld waarde verplaatst.” Aangezien de dollar fungeert als de wereldreservemunt, faciliteert SWIFT effectief het internationale dollarsysteem. Het geeft de Verenigde Staten ook een krachtig instrument om het buitenlands beleid vorm te geven. Het kan SWIFT als een hamer gebruiken door landen die niet naar zijn wensen handelen uit het systeem te sluiten.

Dit is precies wat er met Rusland gebeurde na de invasie van Oekraïne. Ambtenaren gaven aanvankelijk aan dat Rusland niet uit SWIFT zou worden gesloten, maar enkele dagen later kondigden de Verenigde Staten, de Europese Unie, het Verenigd Koninkrijk en Canada gezamenlijk aan dat “geselecteerde” Russische banken zouden worden afgesloten van het wereldwijde betalingssysteem.

Dit was niet de eerste keer dat de VS SWIFT en de dollar als een stok gebruikten om hun buitenlands beleid te bevorderen. In 2014 sloot de regering-Obama verschillende Russische financiële instellingen uit van SWIFT naarmate de betrekkingen tussen de twee landen verslechterden vanwege Oekraïne en de Krim. Een paar jaar later dreigde de regering-Trump China in een poging te dwingen dat land aan te sluiten bij de sancties tegen Noord-Korea. Het is dan ook niet verwonderlijk dat landen met minder vriendschappelijke betrekkingen met de Verenigde Staten mogelijk willen vermijden afhankelijk te zijn van een systeem dat Amerikaanse zegen en Amerikaanse dollars vereist.

Een BRICS-alternatief voor het dollarbetalingsysteem

Rusland heeft zijn eigen betalingssysteem gecreëerd om te concurreren met SWIFT. De Russen begonnen in 2014 met de ontwikkeling van het System for Transmitting Financial Messages (SPFS) nadat de VS Russische banken voor de eerste keer uit SWIFT hadden gesloten. Tegen het einde van 2020 waren 23 buitenlandse banken aangesloten bij het SPFS. De meeste van deze banken bevinden zich in ontwikkelingslanden en landen met moeizame relaties met de VS, maar ze omvatten ook banken in Duitsland en Zwitserland.

Volgens Nabiullina heeft het SPFS momenteel 159 buitenlandse deelnemers in 20 landen. In haar aankondiging eerder dit jaar wees Nabiullina erop dat “vergelijkbare infrastructuur bestaat in andere landen.” Bijvoorbeeld, China heeft een systeem ontwikkeld dat bekend staat als het Cross-Border Interbank Payments System (CIPS). Rusland wilt graag dat deze systemen worden geïntegreerd over het BRICS-blok, waardoor een krachtig alternatief voor SWIFT ontstaat.

“We voeren discussies over de interactie van dergelijke platforms, maar hier is het belang en de technische gereedheid van onze partners belangrijk. Hoofd valutastrategie bij Forexlive.com, Adam Button, vertelde Kitco News dat het creëren van een onafhankelijk betalingssysteem in het belang is van het BRICS-blok omdat “SWIFT nu is gewapend.”

“Een groot deel van de wereld staat altijd onder dreiging van Amerikaanse of Europese sancties, en het is in hun belang om een alternatief systeem te creëren. De oorspronkelijke belofte of het doel van SWIFT was niet om te worden gebruikt in het sanctiesysteem, en ze hebben de regels veranderd. Mijn gevoel is dat een alternatief voor SWIFT al lang geleden zou zijn gebeurd als het was gewapend.”

Maar kan zo’n systeem slagen? Button denkt van wel. “Geld overmaken van bank naar bank is geen hogere wiskunde.” “Er moeten enkele normen worden overeengekomen en het zal wat tijd kosten. Dan zal een lancering altijd langzaam verlopen en dient het systeem mogelijk meer als back-up, of alleen voor Iraanse en Russische overdrachten of wie dan ook onder sancties staat. Maar ik denk dat dit systeem uiteindelijk zal slagen, en een aanzienlijk deel van de wereld zal het gebruiken. Een dergelijk systeem kan de rol van goud in het internationale monetaire systeem versterken.

De BRICS-landen bezitten veel goud. Sinds vlak voor de financiële crisis van 2008 zijn de officiële goudreserves van BRICS-landen gegroeid van iets meer dan 1.500 ton tot iets meer dan 6.600 ton vandaag de dag. Zoals een analist opmerkte, zelfs als er enige wantrouwen is tussen BRICS-landen bij het gebruik van elkaars valuta, kan goud de rol van de dollar vervullen als een tussenliggende valuta.

Zou een alternatief betalingssysteem een probleem zijn voor de VS?

Het korte antwoord is ja. Waarom? Omdat het een directe bedreiging zou vormen voor de dominantie van de dollar. Naast het ondermijnen van de invloed van het Amerikaanse buitenlands beleid, zou een veelgebruikt BRICS-betalingssysteem ook de de-dollarisatie kunnen versnellen.

Sterker nog, tijdens de top van vorig jaar benadrukten BRICS-leiders het uitvoeren van meer handel binnen het blok met gebruik van lokale valuta’s als onderdeel van een beweging naar de-dollarisatie, met als doel de dominantie van de Amerikaanse dollar in de mondiale handel en financiën te verminderen. Dit is niet alleen een klap in het gezicht van Amerika. Het zou aanzienlijke economische gevolgen kunnen hebben.

Omdat het mondiale financiële systeem draait op dollars, heeft de wereld er veel van nodig. De Verenigde Staten zijn afhankelijk van deze wereldwijde vraag om hun overmatige leningen en uitgaven te ondersteunen. De-dollarisatie zou kunnen leiden tot een overvloed aan dollars. De enige reden waarom de VS zoveel kunnen lenen, uitgeven en enorme begrotingstekorten kunnen laten ontstaan is de rol van de dollar als wereldreservemunt.

Het creëert een ingebouwde wereldwijde vraag naar dollars en dollar-gedenomineerde activa. Dit absorbeert de geldcreatie van de Federal Reserve en helpt de kracht van de dollar te handhaven ondanks het inflatoire beleid van de Federal Reserve. Maar wat gebeurt er als die vraag daalt, wat leidt tot een overvloed aan dollars? Wat gebeurt er als BRICS-landen en andere landen besluiten dat ze geen dollars willen aanhouden? Een de-dollarisatie van de wereldeconomie zou de waarde van de Amerikaanse valuta doen crashen en waarschijnlijk een valutacrisis veroorzaken.

Amerikanen zouden de impact voelen door meer prijsinflatie die de koopkracht van de dollar aantast. In het extreme zou het zelfs tot hyperinflatie kunnen leiden. Dit zal waarschijnlijk niet van de ene op de andere dag gebeuren, maar de trend van de-dollarisatie versnelt duidelijk. En in welke mate dit gebeurt, is een probleem voor de VS. Er is al een overvloed aan Amerikaanse schatkistpapieren op de markt en dit drijft de rendementen op.

Dat betekent hogere rentekosten voor de Amerikaanse overheid. Het is belangrijk te onthouden dat niets garandeert dat de dollar zijn dominantie voor altijd zal behouden. In feite zegt de geschiedenis dat dit niet zal gebeuren.

GEO|POLITIEK