Tijd voor scheiding tussen partijleider en regeringsleider in Suriname?
| starnieuws | Door: Redactie
In veel democratische landen is er een duidelijke scheiding tussen de rol van partijleider en die van regeringsleider. Toch zien we in Suriname al sinds de oprichting van politieke partijen in de
De vraag die steeds vaker opkomt is, of het niet tijd wordt om de functies van partijleider en regeringsleider strikter te scheiden. Of is dit systeem juist nodig vanwege de etnische- en politieke realiteit van het land?
De gevaren van macht in één hand door het combineren van de functie van partijleider en regeringsleider kan leiden tot een reeks problemen en vragen die de democratie
- Beperkte democratische controle- als de regeringsleider ook de partijleider is, kunnen kritische geluiden binnen de partij en in De Nationale Assemblee (DNA) worden onderdrukt. Is er dan nog sprake van echte democratie?
- Machtsconcentratie- hoe effectief kunnen oppositiepartijen en onafhankelijke instituties functioneren als alle macht in één persoon is geconcentreerd?
- Etnische verdeeldheid- de meeste partijen in Suriname hebben een sterke etnische achterban. Als een persoon zowel de partij als de regering leidt, wordt de etnische kloof niet alleen in stand gehouden, maar mogelijk zelfs vergroot. Leidt dit tot nationale eenheid of juist tot polarisatie?
- Gebrek aan politieke vernieuwing- zonder een strikte scheiding van functies blijven dezelfde personen langdurig aan de macht. Dit belemmert jonge leiders en nieuwe ideeën.
- Verzwakking van het parlement – als assembleeleden tot dezelfde partij behoren als de regeringsleider, hebben zij minder ruimte om kritisch te zijn. Dreigt het parlement dan niet een "stempelmachine" te worden ?
- Corruptierisico- zonder een duidelijke scheiding tussen partij en staat is het risico groot dat partijbelangen voorop worden gesteld in plaats van het nationale belang.
Tegenstanders van verandering wijzen op een aantal redenen waarom het huidige systeem in stand blijft.
- Stabiliteit binnen etnische groepen – in een samenleving waar etniciteit een grote rol speelt, biedt een sterke leider houvast. Maar betekent stabiliteit niet ook dat vernieuwing wordt tegengehouden?
- Efficiëntie- als de partijleider ook de regeringsleider is, kunnen besluiten sneller worden genomen. Maar is snelheid hetzelfde als goed bestuur?
- Electorale logica- Surinaamse kiezers stemmen vaak op een persoon en niet op een partij. Als de partijleider geen regeringsleider wordt, zorgt dat dan voor verwarring en wantrouwen bij de achterban?
- Historisch precedent- sinds 1948 is het zo gegaan. Maar betekent dat ook dat verandering onmogelijk is?
Het huidige systeem belemmert democratische vernieuwing en houdt een ongezonde machtsconcentratie in stand. Politiek blijft te veel gericht op etnische loyaliteiten in plaats van nationale belangen. Als de partijleider ook regeringsleider is, wie controleert hem dan echt?
De cruciale vraag is: is het feit dat etnische politiek dominant is in Suriname een reden om dit systeem te behouden, of juist een reden om het te doorbreken? Een abrupte verandering kan tot instabiliteit leiden, maar dat betekent niet dat verandering onmogelijk is. Misschien is een gefaseerde hervorming, waarbij de functies geleidelijk worden gescheiden, een realistischer pad.
Aan de vooravond van de verkiezingen blijkt vooralsnog alleen de Volkspartij Leefbaar Suriname (VLS)- in het kader van haar vernieuwing van de politieke bestuurscultuur, pragmatisch leiderschap en een duidelijke toekomstgerichte visie - een sterke voorstander te zijn van de scheiding van de functies van partijleider en politieke leider. Exemplarisch bij de indiening van de kiezerslijsten was dat de VLS een duidelijk onderscheid maakt tussen de persoon die de partij (be-)stuurt en de persoon die de kiezerslijst aanvoert.
Alleen zo kan Suriname gestadig groeien naar een politiek systeem waarin democratische controle en vernieuwing beter gewaarborgd zijn. Essentieel is dat de democratische toekomst van een heel land belangrijker is dan de macht van een persoon.
(Maatschappijhistoricus/Beleid & Bestuur)
| starnieuws | Door: Redactie
