D3 - BESCHOUWING — Wanneer grijpt de regering eindelijk in?
| de ware tijd | Door: Redactie
De Patamacca-deal (slot)
De samenleving is het inmiddels wel gewend dat politici zich knollen voor citroenen laten verkopen door (vooral buitenlandse) investeerders die gouden bergen beloven. Maar dat opeenvolgende regeringen zich zo’n twintig jaar lang in de luren hebben laten leggen door China Zhong Heng Tai Investment Company Ltd. (CZHT), dat beloofde een bloeiende palmolie-industrie op te zetten, gaat ieders voorstellingsvermogen te boven. Terwijl de onderneming nog geen druppel palmolie heeft geproduceerd, kijken beleidsmakers gelaten toe hoe tienduizenden hectares ongerept bos worden gekapt en het rondhout naar het Verre Oosten verdwijnt.
Tekst Armand Snijders Beeld dWT archief
FOTO: De bevolking van Moengo demonstreerde
Hoewel opeenvolgende regeringen China Zhong Heng Tai al bijna twintig jaar ongestoord de gang hebben laten gaan en hebben verzuimd de samenwerking te beëindigen, kunnen vooral bij de rol die huidig vicepresident Ronnie Brunswijk heeft gespeeld en nog speelt, dikke vraagtekens worden gezet. Kort nadat de deal was getekend, verzette vooral zijn achterban in Moengo zich om uiteenlopende redenen tegen de komst van de Chinezen.
En hoewel zij eerst op de ondersteuning van hun voorman mochten rekenen, draaide hij later als een blad aan hun boom om en staakte zijn verzet. De vermoedens van
Mahinder Jogi hoopt, door de boel weer op te rakelen, er vooral politiek een beetje mee te kunnen scoren. Want de door hem verfoeide Abop-voorzitter Brunswijk heeft het immers weer eens laten liggen
In 2019 kwam daar verandering in: als fractievoorzitter van oppositiepartij Abop eiste hij in De Nationale Assemblee plotseling dat de vergunning van het Chinese bedrijf zou worden ingetrokken omdat er veel mis is en de regering zand in de ogen zou worden gestrooid. Brunswijk vond dat te Patamacca allerlei zaken plaatsvonden die volgens wet en regelgeving niet door de beugel konden. Er werd niets gedaan, terwijl CZHT al vijftien jaar een concessie had.
Hij vond daarom dat toenmalig president Desi Bouterse moest optreden. Die reageerde laconiek en zei dat er eerst “huiswerk moet worden gemaakt en dat moet worden nagegaan hoe deze zaak kan worden opgelost. Ik kom er nu ook niet uit”, aldus Bouterse. Daarna bleef het weer volledig stil.
Hout geëxporteerd
In 2020 haalde Brunswijk, die inmiddels vicepresident was, de kwestie opnieuw aan tijdens een persconferentie, waarin hij zei dat er in regeringsverband is gesproken over het oliepalmproject en dat er nog geen olie is geproduceerd. “In plaats daarvan wordt er wel hout verwerkt en geëxporteerd”, aldus de tweede man van het land. Hij wilde dat het parlement moest gaan onderzoeken of China Zhong Heng Tai zich heeft gehouden aan de afspraken. Als dat niet het geval is, zou er volgens hem aan moeten worden gewerkt dat de vijftigduizend hectare grond terugkomt in de boezem van de staat.
Die persconferentie schoot in het verkeerde keelgat bij het Chinese bedrijf, dat als door een wesp gestoken reageerde. In een verklaring liet het weten dat door de valse informatie de reputatie van het bedrijf in Suriname ernstig is geschaad en dat er inbreuk heeft plaatsgevonden op de wettelijke rechten en belangen van het bedrijf.
Experimentele beplanting
De door Brunswijk gepresenteerde informatie zou totaal in strijd zijn met de feiten. Ook informatie dat het bedrijf de vijftigduizend hectare grond zou hebben ‘verhuurd’ aan anderen om het hout te oogsten en daar maandelijks tot tweehonderdduizend US dollar voor zou ontvangen, verwees de onderneming naar het rijk der fabelen. Ze zou volgens eigen zeggen “zwaar geïnvesteerd” hebben in tweeduizend hectare experimentele beplanting van de oliepalm.
Maar er werd geen verklaring gegeven voor het feit dat het bedrijf meer dan vijftien jaar meende te moeten experimenteren alvorens kan worden begonnen met het planten en oogsten van oliepalm. Ook werd geen antwoord gegeven op vragen over het uitblijven van de beloofde bouw van een stad met school en andere faciliteiten. Laat staan de vier palmoliefabrieken die al jaren in de pijplijn zitten.
Toch bleven de Chinezen beweren dat ze goede bedoelingen hadden en dat ze vanaf het begin in overeenstemming met de voorwaarden van het contract hebben gehandeld. Er zou zelfs nooit een stuk rondhout zijn geoogst van de vijftigduizend hectare bosgrond en daar dus ook nimmer enig economisch voordeel uit hebben gehaald. “Tegen zulke valse beschuldigingen door vicepresident Brunswijk behoudt het bedrijf zich het recht voor om wettelijke aansprakelijkheid na te streven”, bluften de eigenaren.
Verpauperd dorp
In de restanten van het dorp Patamacca, op zo’n drie kwartier rijden van Moengo, zijn ze het Chinese fantasieverhaal goed zat. Vroeger, in de tijd van het ooit florerende oliepalmbedrijf Patamacca, was dit een prachtig dorp, omringd door eindeloze velden met oliepalmbomen. Er was elektriciteit, schoon water, een poli, de kinderen konden naar school; kortom een modeldorp. In rechte rijen stonden de oliepalmbomen in de plantage, het gras eronder was altijd kort gemaaid en eindeloos waren de wegen die het gebied doorkruisten.
Dat is verdrietige verleden tijd. Het merendeel van de huizen is bouwvallig, van de toenmalige oliepalmfabriek kunnen met moeite nog delen van het skelet worden gevonden, alle voorzieningen zijn verdwenen. Het dorp is overwoekerd door hoogstaand wied en kronkelend onkruid. Nog maar een paar mensen proberen bijna tegen beter weten in hun erf en huis te behoeden voor de ondergang. Inmiddels zijn de palmbomen doorgeschoten of dor en kaal. De natuur heeft duidelijk het terrein weer grotendeels overgenomen.
Geen druppel palmolie
Dat CZHT even verderop de palmolie-industrie weer nieuw leven wil inblazen, gelooft niemand meer. “We hadden al onze bedenkingen toen het jaren geleden werd aangekondigd”, zegt Kevin, één van de weinige achtergebleven ouderen, die het al ruim 45 jaar probeert vol te houden in het verpauperde dorp. “In de jaren die volgden werden alleen maar op grote schaal bomen gekapt; tot op de dag van vandaag gebeurt dat nog. Maar ik heb nog geen druppel palmolie gezien. Die mannen komen alleen hout kappen. Kijk maar naar Musa en Berjaya destijds, alsof we te dom zijn om dat te weten.”
Omdat er kennelijk nog geen enkele actie was ondernomen en ook Brunswijk zelf geen maatregelen had kunnen of willen nemen tegen CZTH, zei hij twee weken geleden in het parlement dat de regering nu echt minister Parmanand Sewdien van Landbouw, Veeteelt en Visserij de opdracht heeft gegeven om de palmoliedeal juridisch goed te onderzoeken. Je kunt je als burger oprecht afvragen of regeringen dan bijna twintig jaar hebben zitten slapen en er geen enkele controle werd uitgevoerd over wat de Chinezen precies hebben uitgespookt. En wat er nog te onderzoeken valt.
Politiek scoren
Bijzonder is dat het met name assembleelid Mahinder Jogi (VHP) was die de kwestie aanhaalde, terwijl hij er zich in al die jaren in De Nationale Assemblee (DNA) nooit druk om heeft gemaakt. Maar kennelijk beseft hij nu opeens ook dat er iets niet in de haak is. Hij hoopt, door de boel weer op te rakelen, er vooral politiek een beetje mee te kunnen scoren. Want de door hem verfoeide Abop-voorzitter Brunswijk heeft het immers weer eens laten liggen. Ook Jogi wist te vertellen dat het bedrijf slechts bomen heeft gekapt en als rondhout heeft geëxporteerd. “Dit is niet acceptabel”, zei hij.
Brunswijk reageerde door voor de zoveelste keer te zeggen dat, indien de onderneming zich niet houdt aan de wetten en vergunningsvoorschriften, niet zal worden geschroomd om het intrekken van de vergunning aan DNA voor te leggen. “Eerst zien, dan pas geloven”, zegt Kevin sceptisch. “We worden immers al jaren voor de gek gehouden. Niet alleen door die Chinezen maar ook door de politici.” ♦
Abonneer op ons youtube kanaal.
Bedankt voor het kijken en abonneren.
'Suriname Nieuws Centrale'
| de ware tijd | Door: Redactie
