• zondag 22 December 2024
  • Het laatste nieuws uit Suriname
Home Buitenland | Opmerkelijk | Net Binnen |

Brazilië is alleen nog bij wet een democratie, leert deze docu

| NRC.nl | Door: Nina Jurna

Recensie De familie van Petra Costa is politiek net zo verscheurd als haar land. Dat hielp haar bij het maken van ‘Democracia em Vertigem’, een indringende Netflix-documentaire over Brazilië.

Bron: https://www.nrc.nl/nieuws/2019/06/24/brazilie-is-alleen-nog-bij-wet-een-democratie-a3964855

Documentaire

Democracia em Vertigem(The Edge of Democracy)

„De Braziliaanse democratie en ik zijn bijna even oud”, zegt documentairemaakster Petra Costa (35) in haar Netflix-documentaire Democracia em Vertigem (The Edge of Democracy). Costa, geboren in 1984, het laatste jaar van de 21 jaar durende militaire dictatuur, schetst in deze persoonlijke en ijzersterke film de politieke ontwikkelingen in Brazilië van de afgelopen zeven jaar – uitmondend in een verscheurd land.

Eerst was er het economische succes onder de

linkse en charismatische president Lula da Silva (2003-2011). Daarna volgde zijn  ondergang wegens een corruptieschandaal. De afzetting van zijn opvolgster, ’s lands eerste vrouwelijke president Dilma Rousseff, leek meer op een coup van het overwegend rechtse congres.

Ingrijpend is de veroordeling van Da Silva: negen jaar cel wegens het aannemen van smeergeld (een appartement). Kort daarna won de extreemrechtse Jair Bolsonaro de verkiezingen. Op 1 januari dit jaar trad hij aan als president. Glenn Greenwald(tegenwoordig directeur van onderzoekscollectief The Intercept en in Brazilië woonachtig) onthulde dat het OM en rechter Sergio Moro elkaar informatie doorspeelden om Lula achter de tralies te krijgen, met als

doel dat hij zich niet verkiesbaar kon stellen. Lula’s veroordeling is niet gestoeld op harde bewijzen, concludeert The Intercept.

Politici hebben de instituties in hun greep, leert de documentaire. Zorgwekkend, want op die manier wordt de machtsvorming op een oneigenlijke manier beïnvloed. Met ex-legerkapitein Bolsonaro aan de macht, vreest Petra Costa het ergste: de autoritaire leider is weer helemaal terug. „Is onze democratie uiteindelijk niets meer dan een kortstondige droom?”, vraagt ze zich vertwijfeld af. In haar bijna twee uur durende document deelt ze haar gedachten op een ingetogen, soms poëtische wijze. Alsof ze in rouw is, zo droef zijn haar voice-overs vaak.

Lees ook: Lula’s spel is uit, nu rest alleen de cel

Een opfrisser

Boven alles toont Petra Costa de hetze tegen alles wat links is en dan vooral Lula’s Arbeiderspartij (PT). Daarin spelen de media (in handen van een aantal zeer machtige families) een niet te onderschatten rol. Over haar eigen achtergrond is ze open: haar ouders waren linkse activisten tijdens de militaire dictatuur en zijn nog altijd PT’ers. Haar moeder zat gelijktijdig vast met Rousseff, destijds lid van een marxistische guerrillagroep. De andere helft van haar familie, daarentegen, is rechts en stemde op Bolsonaro. Haar opa richtte Andrade Gutierrez op, een bouwbedrijf dat een rol speelde in het corruptieschandaal. Eén van de ‘architecten’ van Rousseffs afzetting, congreslid Aécio Neves, is Costa’s oudoom.

Lees ook de recensie van O Mecanismo: corruptie in Brazilië is niet links of rechts

Voor wie de Braziliaanse politiek zijdelings volgt is deze documentaire een goede opfrisser. Costa is er op cruciale momenten bij en maakte de laatste, intieme beelden van Da Silva als vrij man, in een bezet vakbondsgebouw. In spectaculaire drone shotsregistreert ze ook een desolaat Palácio da Alvorada, even daarvoor nog Rousseffs presidentswoning. „Er zal vast nog meer rotzooi boven water komen”, zegt één van de schoonmaaksters. „Konden we alles maar schoonvegen.” Dan teleurgesteld: „Wat voor zin hebben verkiezingen als er toch niet naar ons, het volk, geluisterd wordt en de congresleden alles zelf beslissen? Bestaat er wel zoiets als democratie? Ik denk het niet.”

Een versie van dit artikel verscheen ook in nrc.next van 25 juni 2019

| NRC.nl | Door: Nina Jurna

MEER