Al veertig jaar wachten op een eigen plek in Suriname
Onvrede in Suriname Al dagenlang wordt er geprotesteerd in Suriname. Percelen grond voor burgers gaan steevast naar politici en hun intimi.
FOTO: De Surinaamse vicepresident Ronnie Brunswijk (midden, in pak met stropdas) spreekt actievoerders toe tijdens een demonstratie in Parmaribo.Foto Ranu Abhelah/ANP
Begin jaren tachtig, toen Muriel Zarks (61) nog een jonge verpleegster was, schreef ze zich in voor een stukje grond. Ze registreerde zich bij de overheid, kreeg een strookje en wachtte af. Een jaar, twee jaar, tientallen jaren. „Ik informeerde vaak of ik al in aanmerking kwam voor een perceel. Maar ik werd van het kastje naar de muur gestuurd. Uiteindelijk kreeg ik
Het is een roerige week in haar woonplaats waar al anderhalve week dagelijks geprotesteerd wordt tegen het beleid van de regering van president Chan Santokhi. Dat is veelzeggend, want zo vaak wordt er niet gedemonstreerd in Suriname. En zeker niet dagenlang. Maar de nood is hoog onder de bevolking. Behalve de economische crisis waar veel onvrede over is, stijgen de prijzen en is er een
Maar de Surinamers zijn vooral ook de diepgewortelde corruptie zat. Zo wordt er veel aan vriendjespolitiek gedaan rondom de uitgifte van gronden. Volgens de Surinaamse wet heeft iedere Surinamer van boven de 21 jaar recht op een eigen stukje gratis grond. Er is genoeg ruimte en genoeg domeingrond: Suriname is vijf keer groter dan Nederland en er wonen maar zeshonderdduizend mensen.
:strip_icc()/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2022/07/data88758370-046a73.png)
Een kleine groep mensen bezit hier grote lappen grond. En wij hebben niets Muriel Zarks (61) inwoner van Paramaribo
Toch wachten tienduizenden mensen zoals Muriel Zarks jarenlang op een stukje grond.
Politici, hun vrienden en familieleden daarentegen krijgen wel snel percelen in handen. „Een kleine groep invloedrijke mensen bezit hier grote lappen grond. En wij hebben niets. Het is zo oneerlijk”, zegt Zarks met een brok in haar keel. Op de achtergrond kirt een baby. Het is haar kleindochtertje met wie ze, samen met haar twee dochters in een huisje woont in Ephraimzegen, een volkswijk in Paramaribo. Een eigen plek heeft ze na veertig jaar nog steeds niet kunnen bemachtigen. Ze woont al tien jaar in dit huis van een oudoom.
De president beloofde verbetering
President Santokhi – oud-politieagent en ex-minister van Justitie is inmiddels twee jaar aan de macht. Hij beloofde de vriendjespolitiek en corruptie waar opeenvolgende regeringen zich schuldig aan maakte radicaal aan te pakken. Vooral onder zijn voorganger Desi Bouterse liep het de spuigaten uit. „Laten we hebzucht, de drang naar macht en het eigenbelang aan de kant zetten!”, zei Santokhi overtuigend tijdens zijn inauguratiespeech in juli 2020.
„Maar we zien dat ook nu weer familieleden en vrienden van Santokhi alle privileges genieten, banen krijgen en zich grond toe-eigenen. Terwijl we juist hadden gehoopt dat met zijn aantreden, alles nu eens echt zou veranderen”, zegt Dave van Aerde, ondernemer en schrijver, en een van de protestleiders van de demonstraties. Hij doelt onder meer op het omstreden Sabaku-project in het noorden van Paramaribo, waarbij percelen zouden worden gegeven aan burgers. Uitgelekte documenten, gepubliceerd in de krant Suriname Herald, laten zien dat veel van de percelen van het Sabaku-project ook naar politici gelieerd aan de regering-Santokhi zijn gegaan, en hun familieleden. Sommige parlementariërs staan zelfs met twee stukken grond op de lijst.
Erfenis koloniale tijd
Het schandaal veroorzaakte grote commotie in de Surinaamse samenleving en is een van de redenen voor de aanhoudende protesten. Ook Muriel Zarks’ zoon Kurt doet mee aan de demonstraties. Hij is boos en geëmotioneerd. „Deze grond was bestemd voor gewone burgers, zoals mijn moeder en nu gaat het alweer naar parlementariërs!”, roept hij uit. „Wij jongeren willen dat dit stopt, want wat voor toekomst hebben wij als dit zo gaat? Waarom moet mijn moeder al veertig jaar wachten, dit is te gek voor woorden.”
Je moet het vraagstuk van grond uit de politiek halen, anders houd je de corruptie Chequita Akkal-Ramautar onderzoeker
Vriendjespolitiek rondom grond in Suriname gaat ver terug. Tot de koloniale tijd. „De grond werd uitgegeven aan plantagehouders onder verschillende voorwaarden. Was je goed bevriend met de gouverneur, dan kon je makkelijker grond krijgen”, zegt de Surinaamse onderzoeker en jurist Chequita Akkal-Ramautar.
Akkal-Ramautar deed onderzoek aan de Open Universiteit van Heerlen rondom boedel- en grondkwesties in Suriname. Boedelkwesties, waarbij grond in handen is van verschillende families en er niet één eigenaar is, veroorzaakt ook grote problemen in Suriname. „Ik ben een voorstander van een onafhankelijk grondinstituut dat bemand wordt door integere en capabele mensen. Je moet het vraagstuk van grond uit de politiek halen, anders houd je de corruptie”, zegt ze.
Klein beetje hoop
Vorige week zei president Santokhi naar aanleiding van de onrust en de protesten dat hij de uitgifte van percelen in het Sabaku-project goed wil laten onderzoeken. „Mensen die onrechtmatig een stuk grond hebben gekregen, moeten dat teruggeven. Dat geldt ook voor mensen die twee stukken grond hebben gekregen”, zei hij. Het geeft mensen zoals Muriel Zarks weer een klein beetje hoop dat onder druk van de demonstranten misschien nu wel meer naar de noden van burgers wordt geluisterd.
Daar is haast bij, want ze heeft onlangs te horen gekregen dat ze haar huis uit moet. Ze is niet de rechthebbende van de woning van haar oudoom. „Daarom wil ik ook echt mijn eigen plek. Ik blijf toch hoop houden. Ik ben niet de enige in deze situatie. Er moet eindelijk toch naar ons geluisterd worden.”
