• donderdag 05 June 2025
  • Het laatste nieuws uit Suriname

SURINAMERS DIE ZIJN REGIME ONTVLUCHTTEN OVER DE DOOD VAN BOUTERSE: ‘DECEMBER IS WEER EEN VROLIJKE MAAND’

| nrc.nl | Door: Juliët Boogaard

Suriname Desi Bouterse overleed in een maand die voor veel Surinamers een emotionele lading heeft vanwege de Decembermoorden. Bouterse werd er vorig jaar – in dezelfde maand – voor veroordeeld. Drie Surinaamse betrokkenen reageren op zijn overlijden: „Ik zing vanavond het volkslied.”

Auteurs Juliët Boogaard
Gepubliceerd op26 december 2024

De moordenaar is gestorven als moordenaar. Dat is het eerste wat Nirmala Rambocus (74) over het overlijden van oud-president van Suriname Desi Bouterse zegt. Haar broer Soerinder Rambocus was een van de vijftien tegenstanders van de militaire dictatuur van Bouterse die werden vermoord op 8 december 1982, beter bekend als de Decembermoorden. 42 jaar

na de moorden, en op een paar dagen na exact een jaar na zijn definitieve veroordeling daarvoor, is Desi Bouterse woensdag op 79-jarige leeftijd overleden.

Nirmala Rambocus was een van de nabestaanden die vlak voor de verjaring van de misdaden in 2000 met succes het Openbaar Ministerie van Suriname verzocht het strafrechtelijke onderzoek in te stellen dat uiteindelijk tot de veroordeling leidde. Die veroordeling is haar veel waard, ook nu Bouterse is gestorven voordat hij zijn straf kon uitzitten – na zijn veroordeling sloeg hij op de vlucht. „Hij heeft zijn straf ontlopen, maar gaat de geschiedenis in als veroordeeld moordenaar.”

Foto

Olivier Middendorp  „Hij heeft zijn straf ontlopen, maar gaat de geschiedenis in als veroordeeld moordenaar.”  Nirmala Rambocus

Vorig jaar vertelden Rambocus en twee anderen in NRC over de impact van de gebeurtenissen in 1982 op hun leven. Ze moest Suriname ontvluchten na de Decembermoorden en kwam er, afgezien van een enkel bezoek, niet meer terug. Ze voelde zich er niet veilig. Het liefst zou ze haar laatste jaren in het land doorbrengen, zei ze tegen NRC, „maar ik heb nog steeds geen garantie dat het veilig is. De moordenaars lopen nog vrij rond.” 

Wat de dood van Bouterse betekent voor haar relatie met Suriname en een mogelijke terugkeer weet ze nog niet – hij is er niet meer, maar andere misdadigers van die tijd zijn er nog wel, zegt ze. „En ik heb hier in Nederland, hoewel onvrijwillig, inmiddels mijn weg gevonden.”

Ook Kitlyn Tjin A Djie (71) bleef lang weg uit Suriname. Ze woonde in 1982 al in Nederland voor haar studie maar was destijds op familiebezoek in Suriname. Ze nam die bewuste avond op aandringen van haar moeder het laatste vliegtuig terug naar Nederland. Suriname was niet meer veilig. Vijftien jaar lang bleef ze weg uit haar thuisland, twintig jaar lang sprak ze niet over de gebeurtenissen. De laatste jaren is ze gaan praten. Met familie, vrienden, mede-Surinamers. Daardoor heeft ze het een plek kunnen geven. „Ik hoop dat Suriname daar ook klaar voor is.” Het nieuws over Bouterse geeft haar het „ongelooflijke verlangen” erheen te gaan.

Nu kan het helen beginnen, is het eerste wat ze dacht toen ze over de dood van Bouterse hoorde. Haar zus appte woensdagochtend vanuit de kerkdienst het nieuws door. „Kerstmis is niet de tijd waarin we allerlei vreselijke gedachten moeten uitspreken, maar dit kun je misschien wel gerechtigheid noemen”, zegt Tjin A Djie. Dat Bouterse hierdoor zijn gevangenisstraf ontloopt, deert haar niet: „Hij wordt door Suriname niet herinnerd als held maar als crimineel. We weten niet waar hij was, maar hij bracht zijn laatste jaar door op de vlucht.”

Foto Olivier Middendorp

„Ik heb een groot deel van mijn leven in een kistje gestopt. Dat voelt als verlies.”

Kitlyn Tjin A Djie

Wat zij om zich heen – zowel in Suriname als in de Surinaamse gemeenschap in Nederland – veel ziet: families zijn uit elkaar gevallen. De dictatuur van Bouterse (1980-1988) spleet het land, de één zag hem met zijn beloftes als verlosser, de ander zag hem als moordenaar en corrupte dictator. Een verleden zo complex als dat van Suriname verwerken en bespreekbaar maken, kost tijd, zegt Tjin A Djie. „Ik wens dat zijn dood dat proces versnelt. Dat is ook een oproep aan grootouders die die tijd meemaakten: vertel de verhalen aan je kinderen en kleinkinderen.” 

Dat is lastig, weet ze, omdat er hoe dan ook verdriet achter zit. „Of dat nou is omdat je achter iemand stond die er niet meer is en schuldig is bevonden aan verschrikkelijke misdaden, of omdat zijn misdaden je persoonlijk hebben geraakt.” Ook voor haar brengt het emotionele herinneringen naar boven. „Ik heb een groot deel van mijn leven in een kistje gestopt. Dat voelt als verlies.” 

Ook bij Rambocus komen herinneringen boven. Jarenlang ging ze elke achtste van de maand naar het Surinaamse consulaat in Amsterdam om te protesteren, een wake voor de slachtoffers te houden en het volkslied te zingen. Wi mu’ seti kondre bun, we moeten het land goed doen, citeert ze. Ze vindt het moeilijk nu al woorden te geven aan haar gevoel. „Verward, opgelucht, emotioneel: ik moet het nog verwerken.” Het belangrijkste, vindt zij, is dat Bouterse hierdoor geen amnestie meer kan krijgen – iets waar zijn partij NDP al op hintte, mocht zij de verkiezingen van mei 2025 winnen.

Foto Olivier Middendorp

„Nu is Suriname bevrijd van de ellende.”

Moen Nehal 

De vloek van de burgers van Suriname rustte op Bouterse, zegt Moen Nehal (72), en heeft hem nu zijn leven gekost. „We zeggen dit soort dingen eigenlijk niet, maar hij heeft zoveel ellende veroorzaakt, dat ik blij ben om zijn dood.” Ook zij ontvluchtte haar geboortegrond. Terugverhuizen gaat niet meer. „We hebben ons hier nu gevestigd met kinderen en kleinkinderen”, maar ze gaat voortaan met een ander gevoel op bezoek. „Dit geeft rust in mijn hart.” 

Al zal ze bepaalde plekken waar ze voor die tijd graag kwam, blijven vermijden. De Waterkant in Paramaribo bijvoorbeeld, de oudste straat van de stad langs de Surinamerivier, die begint bij Fort Zeelandia – de plek van de moorden. Of het binnenland, waar tussen 1986 en 1992 een verwoestende oorlog woedde en waar militairen van Bouterse het ‘Bloedbad van Moiwana’ aanrichtten door in dat binnenlandse dorpje 39 onschuldige dorpelingen dood te schieten, op zoek naar tegenstander en rebellenleider Ronnie Brunswijk (de huidige vicepresident). 

Desondanks is december weer een vrolijke maand geworden, zegt Nehal. Die maand was voor haar – en voor heel Suriname, denkt zij – juist altijd moeilijk. „Nu is Suriname bevrijd van de ellende.” Aan het kerstdiner zal ze het volkslied zingen.

| nrc.nl | Door: Juliët Boogaard

  • snc.com

    05-jun-2025 - 12:47

    Nieuwe OW-minister krijgt zwaar dossier en lastige beslissingen

    De aankomende minister van Openbare Werken (OW) staat voor stevige keuzes, vo

  • snc.com

    05-jun-2025 - 12:30

    VHP wint in Commewijne, zetelverdeling officieel vastgesteld

    Het Hoofdstembureau van Commewijne heeft woensdag tijdens een openbare zittin

  • snc.com

    05-jun-2025 - 11:00

    Apple compenseert CO₂-uitstoot met aankoop van Guyanese boskredieten

    Apple heeft 100.000 koolstofkredieten gekocht van Guyana’s nationale bosbesch

  • abc-Suriname

    05-jun-2025 - 07:13

    Hoofdstembureaus maken aantal RR- en DR zetels bekend

    De komende dagen zullen de hoofdstembureaus van alle districten bekendmaken wat de zetelverdeling is op ressortraad- en districtsraadniveau (RR en DR). De directeur van Binnenlandse Zaken (BIZA), Nasier Eskak, legt uit dat de zetelverdeling op DR-niveau naar evenredigheid is van die op RR-niveau. Er is een calculatie-methode, zoals vastgelegd in de wet, om de DR-zetels te berekenen. Het aantal RR

  • abc-Suriname

    05-jun-2025 - 04:04

    SLM schrapt vluchten naar Frans-Guyana vanwege EU-vliegverbod

    De Surinaamse Luchtvaartmaatschappij SLM, is genoodzaakt om de regionale vluchten naar Cayenne, Frans-Guyana, te schrappen. Deze bestemming is verwijderd uit het aanbod van de vliegmaatschappij omdat Suriname een verbod opgelegd kreeg om naar gebieden binnen de Europese Unie te vliegen. Voor de rest gaan alle vluchten van de SLM door, vertelt directeur Steven Gonesh. Het European Union Aviation S

  • waterkant

    04-jun-2025 - 23:49

    KLM gestart met vluchten vanuit Nederland naar Guyana

    KLM is vandaag gestart met twee wekelijkse vluchten vanuit Amsterdam naar Georgetown, met een tussenstop op Sint Maarten.De nieuwe route van de vliegmaatschappij naar het buurland van Suriname wordt op de woensdag en zaterdag gevlogen. KLM-vlucht KL789 vertrekt om 10:00 uur lokale tijd vanuit Amsterdam (AMS) en maakt een tussenstop op St. Maarten (SXM), waar het toestel om 13:00 uur aankomt.Na een

  • abc-Suriname

    04-jun-2025 - 21:00

    Constitutioneel Hof al bijna een maand stuurloos

    Het Constitutioneel Hof is al bijna een maand stuurloos. Op 7 mei is een deel van het bestuur, dat voor 5 jaar was benoemd in 2020, afgetreden. De zittingstermijn was verlopen. De regering en het parlement hebben nagelaten om te zorgen voor een nieuw bestuur. De zittingstermijn is ook niet verlengd.Het parlement moet voordrachten doen voor de voorzitter, vice-voorzitter, leden en plaatsvervangend

  • abc-Suriname

    04-jun-2025 - 19:48

    Parlementariërs tekenen condoleanceregister na bootongeluk

    De voorzitter van De Nationale Assemblée (DNA), Marinus Bee, heeft vandaag samen met enkele parlementsleden, het condoleanceregister getekend in het Perscentrum van DNA. Dit gebeurde naar aanleiding van het tragische bootongeluk nabij het gebied Tapoekoe/Bamboesi in het district Marowijne, waarbij op zondag 1 juni 2025 zeven personen het leven lieten.Ook de leden Stephen Tsang, Jennifer Vreedzaa

  • snc.com

    04-jun-2025 - 12:55

    Analyse: Coalitie zonder VHP is politieke kortzichtigheid

    De partijen NDP, NPS, PL, A20, BEP en ABOP hebben na veel kritiek op Santokhi

  • waterkant

    04-jun-2025 - 05:00

    Cedric van Samson: “VHP schuwt de oppositiebanken niet”

    “Als je moet zien dat zoveel politieke partijen in Suriname zich gebundeld hebben om de VHP in de oppositie te zetten, dan is het beter dat de VHP in de oppositie gaat. Omdat je dan geen vrienden hebt om een coalitie te vormen”, zegt herkozen VHP-assembleelid Cedric van Samson.In een interview op radio SRS voerde Van Samson aan dat er een zware campagne door tegenstanders is gevoerd en uiteind

  • abc-Suriname

    04-jun-2025 - 02:31

    Berenstein noemt onderbrengen van directoraat Arbeid bij Volksgezondheid een valse start

    De aantredende regering is voornemens om het ministerie van Arbeid, Werkgelegenheid & Jeugdzaken op te spiltsen. Arbeid zal als directoraat worden ondergebracht bij het ministerie van Volksgezondheid. Dit ministerie zal worden uitgebreid en zal heten, ministerie van Welzijn, Volksgezondheid & Arbeid. C-47 voorzitter Robby Berenstein noemt dit voornemen een valse start. Arbeid was ooit eens al een

  • KPS

    04-jun-2025 - 00:37

    Update: ontzielde lichamen van de vier vermiste slachtoffers van het bootongeval op de Marowijne rivier geborgen

    De politie van het bureau Albina en de brandweer hebben in samenwerking met de locale hulpdiensten en de Franse autoriteiten, de ontzielde lichamen van de vier slachtoffers, die na het bootongeval op zondag 1 juni 2025 op de Marowijne rivier werden vermist, op dinsdag 3 juni 2025 geborgen. Deze vier lichamen, van wie twee volwassenen en twee kinderen zijn eveneens in opdracht van het Openbaar Min

  • abc-Suriname

    03-jun-2025 - 22:32

    Door CASAS gecertificeerde luchtvaartmaatschappijen tijdelijk niet toegestaan te vliegen naar EU

    Surinam Airways heeft hedenochtend via de luchtvaartautoriteit CASAS kennis genomen van de beslissing van de European Commission Directorate Aviation dat Suriname is geplaatst op de EU Air Safety List. Dit besluit is het gevolg van de bevindingen dat de autoriteit van ons land niet volledig heeft voldaan aan de veiligheidsstandaarden tijdens een recente beoordeling door de European Union Aviation

  • waterkant

    03-jun-2025 - 22:00

    Topoverleg SLM, CASAS en TCT; SLM vluchten Cayenne vanaf donderdag uitgesteld

    Naar aanleiding van de de beslissing van de European Commission Directorate Aviation, dat Suriname is geplaatst op de EU AIR SAFETY list en het daardoor tijdelijk niet toegestaan is te vliegen op Europese Unie (EU) bestemmingen, vond er vanmiddag in Paramaribo een constructief dialoog met relevante autoriteiten plaats.Op het kantoor van de Surinaamse luchtvaartautoriteit CASAS is er gesproken met

  • united news

    03-jun-2025 - 14:53

    SLM ONTKOMT ALSNOG AAN EU-VLIEGVERBOD

    Bron: Luchtvaarnieuws.Vanaf dinsdag mogen luchtvaartmaatschappijen die gecertificeerd zijn in Suriname en Tanzania niet meer vliegen in de Europese Unie, heeft de Europese Commissie bekendgemaakt.De twee landen zijn op de zwarte lijst gezet “omdat ze niet voldoen aan de internationale veiligheidsnormen”, meldt de Commissie in een verklaring.Het besluit heeft niet direct gevolgen voor het vlieg

  • united news

    03-jun-2025 - 14:25

    SURINAAMSE OFFSHORE-KRACHTEN IN OPLEIDING VOOR MEGAPROJECT GRANMORGU

    Bron: OilnowTerwijl Suriname zich voorbereidt op het grootschalige offshoreproject GranMorgu, is Atlas Professionals begonnen met een gericht opleidingsprogramma om lokaal talent klaar te stomen voor werk op zee. Dat heeft het bedrijf deze week bekendgemaakt.Het initiatief, “Greenhands Offshore”, richt zich op beginnende arbeidskrachten — in de sector bekend als greenhands — en biedt hen d

  • snc.com

    03-jun-2025 - 12:22

    TotalEnergies Suriname dient milieueffectrapport in voor nieuwe offshore verkenning

    TotalEnergies Suriname heeft bij het Nationaal Instituut voor Milieu en Ontwi

  • snc.com

    03-jun-2025 - 12:15

    OKB vraagt Biza om snelle ingreep: stemverwerking Wanica verloopt traag

    Het Onafhankelijk Kiesbureau (OKB) heeft in een brief aan het ministerie van

  • snc.com

    03-jun-2025 - 11:17

    Rusland wijst voorstel van Brunswijk resoluut af: “Dit plan gaat niet door”

    NPS-voorzitter Gregory Rusland heeft zaterdagavond tijdens een dankdienst in

  • abc-Suriname

    03-jun-2025 - 09:30

    Viering 25 februari geen zaak van komende regering, zegt Rusland

    De viering van 25 februari ter nagedachtenis aan de staatsgreep van 1980, waarbij de NPS-regering onderleiding van premier Henck Arron werd afgezet en waarna de 8 decembermoorden plaatsvonden, zullen geen onderdeel zijn van het regeringsprogramma van het nieuw aan te treden kabinet. De NPS heeft op tafel gelegd dat met deze zaken rekening gehouden wordt. Dit zei Gregory Rusland in ABC Actueel. Hi

  • snc.com

    03-jun-2025 - 09:10

    Bibis roept PSA-aanvragers op om aanvraag vóór 5 juni te voltooien

    Het Ministerie van Buitenlandse Zaken, International Business en Internationa

  • waterkant

    03-jun-2025 - 07:00

    Contract Leo Brunswijk (57) bij EBS loopt tot zijn 60ste

    De 57-jarige algemeen directeur van de NV Energie Bedrijven Suriname (EBS), Leo Brunswijk, ziet zichzelf in elk geval tot zijn 60ste bij het staatsbedrijf aanblijven. Volgens hem loopt zijn contract bij het bedrijf tot aan die leeftijd.Brunswijk ziet zijn positie bij EBS als veilig, ook al treedt er binnenkort een nieuwe regering aan, omdat zijn contract bij het bedrijf loopt tot zijn 60ste.Volgen

  • abc-Suriname

    03-jun-2025 - 06:30

    Mathoera feliciteert NDP met verkiezingswinst

    Krishna Mathoera, de huidige minister van Defensie en gekozen parlementariër voor de VHP, feliciteert de NDP met de verkiezingswinst. ‘Hoewel de uitslag niet definitief is, feliciteer ik de NDP met het aantal behaalde stemmen. Ik ben een democraat en ik respecteer de wil van het volk’, schrijft zij op Facebook. De verklaring van Mathoera komt in een periode waar de VHP en VHP’ers opmerkeli

  • abc-Suriname

    03-jun-2025 - 05:01

    Panka ‘hint’ VHP: Simons en Rusland bij acclamatie kiezen

    Het zou de VHP sieren om ondersteuning te geven zodat Gregory Rusland (NPS) en Jennifer Simons (NDP) bij acclamatie gekozen worden tot respectievelijk vicepresident en president van Suriname in De Nationale Assemblée. Dat stelt NDP-woordvoerder Ricardo Panka. De zes samenwerkende partijen, NDP, NPS, PL, BEP, A20 en ABOP hebben precies 34 zetels om de president in het parlement te kiezen. Het zou

  • abc-Suriname

    03-jun-2025 - 04:00

    Geen personen uitgesloten in nieuwe regering

    Niemand wordt uitgesloten bij de nieuw te vormen regering. Dat stelt NDP-voorzitter Jennifer Simons. Er is echter teveel verschil met de VHP op politiek vlak, waardoor gekozen is voor een samenwerking met 6 partijen. Hiermee reageert Simons op uitspraken van president Chan Santokhi, waarbij hij stelt dat niemand moet worden uitgesloten. Over de onderhandelingen zegt Simons dat er uitdagingen ware

  • united news

    02-jun-2025 - 22:23

    GOUD STIJGT TOT VOORBIJ 3.360 DOLLAR DOOR ESCALERENDE GEOPOLITIEKE SPANNINGEN

    Bron: Business.amEscalerende geopolitieke spanningen en hernieuwde handelsoorlogdreigingen hebben de goudprijs omhoog doen schieten.Het edelmetaal steeg maandagochtend met meer dan 2 procent en bereikte 3.362,03 dollar per ounce.De ongerustheid onder beleggers komt voort uit de afbrokkelende handelsrelaties tussen de VS en China. Beide landen beschuldigen elkaar van het schenden van hun recente ha

  • united news

    02-jun-2025 - 22:09

    FRANKRIJK BOUWT GEVANGENIS IN SINT LAURENT VOOR DRUGSCRIMINELEN EN TERRORISTEN

    Frankrijk gaat een nieuwe zwaarbeveiligde gevangenis bouwen in Sint Laurent du Maroni, aan de overzijde van de Marowijnerivier tegenover het Surinaamse Albina.De inrichting, die in 2028 in gebruik moet worden genomen, krijgt plaats voor 500 gedetineerden en is bedoeld voor zware drugscriminelen en terroristen. De bouwkosten worden geraamd op circa Euro 400 miljoen. De Surinaamse autoriteiten hebbe

  • united news

    02-jun-2025 - 21:35

    TOTALENERGIES PLANT SEISMISCH ONDERZOEK VOOR KUST VAN SURINAME

    Bron: OilNowTotalEnergies Suriname heeft bij het Nationaal Instituut voor Milieu en Ontwikkeling in Suriname (NIMOS) concept-milieueffectrapportages ingediend voor nieuw offshore olieonderzoek.De energiegigant wil geofysische surveys uitvoeren in de ondiepe waterblokken 6 en 8, ongeveer 90 kilometer uit de kust, op dieptes tussen 30 en 80 meter.De blokken bevinden zich ten westen van het Shallow O

  • abc-Suriname

    02-jun-2025 - 21:19

    Politie over bootongeval: 3 overleden, 4 vermist en 5 gered

    Bij het bootongeval op de Marowijne rivier in de avond van zondag 1 juni 2025 zijn er tot nog toe de drie lichamen geborgen. Het gaat in deze om D.M. (28), G.G. (25) en een 3 jarige jongetje. Vier opvarenden, van wie twee volwassenen en twee kinderen worden nog vermist. De vijf andere opvarenden R.P (42), T.I. (18), L.A. (20), E.A. (65) en M.M. (46) werden met behulp van anderen in veiligheid geb

  • united news

    02-jun-2025 - 16:17

    CARICOM TEST MET SUCCES EIGEN REGIONAAL DIGITAAL BETAALSYSTEEM

    De centrale banken binnen de Caribische Gemeenschap (Caricom) hebben besloten een nieuw regionaal betalingsplatform te ontwikkelen waarmee grensoverschrijdende transacties in lokale valuta direct kunnen worden afgehandeld.Dit moet de afhankelijkheid van de Amerikaanse dollar verminderen en de financiële integratie binnen het economische blok versterken.Het besluit werd genomen tijdens de 64e bi-j